Hanımlar İçin İbretlik Bir Hikaye Peygamberden fatıma annemize cenneti kazandıran kıssa.. Peygamberlik Döneminde  Günlerden Bir gün, Efendimiz Resulullah (Sallallâhû Aleyhi ve Sellem) kalkıyor, kızı Fatıma’nın evine geliyor… Eve girdiğinde görüyor ki, Fatıma Validemiz (Radıyallahû Anhâ) oturmuş elinde beyinin elbisenin söküğünü dikiyor. Ayağıyla da Hz. Hasan’ın beşiğini sallıyor, ağzıyla da Kur’ân-ı Kerim okuyor. Bu haldeyken Efendimiz (Aleyhissalâtü Vesselâm) içeri girince hemen ...

hidrat Bir cismin bir ya da daha çok su molekülüyle oluşturdu­ğu bileşiklerin genel adı. Su içeren çözünebilirtuz eriyi­ği buharlaştığı zaman, çoğunlukla hidratlar oluşur. Hid­ratların çoğunda su moleküllerinin katı moleküllere oranı değişmezdir. Ama bazı katilar, birden çok hidrat oluşturur. Sözgelimi, sodyum sülfat (Na2 S04), hidratlanarak sodyum sülfat dekahidrat (Na2 S04 .10H2 O), sodyum sülfat heptahidrat (Na2 S04.7H20) ve sodyum sülfat monohidrat ...

hidralar Selentereler şubesinden 2 000’i aşkın türü bulunan omurgasızlar sınıfı (Bil. a. Hydrazoa). Durgun su yosun­larının arasında çok sık rastlanan hidralar, genellikle ko­loniler oluşturur (her biri dallı sapının ucunda yeralır), dokunaçlarını ağır ağır sallayarak, küçük deniz organiz­malarına değdikleri anda zehirli hücrelerindeki zehir¡ boşaltır ve avı ağızlarına çekerler: Avın içi yenmiş deri­si, saatler sonra dışarı atılır. Hidralar, tabanlarını bir bitki ya ...

Hidayet, Sadık İranlı yazar (Tahran 1903-Paris 1951). Paris’te öğrenim gören Sadık Hidayet, İran’a dönünce kendisini İran edebiyatını modernleştirmeye adadı. Özellikle öyküle­riyle ün salıp, İran toplumundaki yoksul sınıfların yaşamını ve savaşımını ateşli bir dille anlattı; tiyatro oyunları ve yergiler de yazdı; folklor derlemeleri yaptı. 1941- 1947 arasında ülkesindeki haksızlıkları şiddetle eleşti­rip, Paris’e dönmek zorunda kaldı ve bir süre sonra intihar etti. ...

Hidalgo Meksika’nın orta-doğu kesiminde eyalet. Büyük bölü­mü Meksika yaylasında yeralan Hidalgo’nun yüzölçümü 20 813 km2, nüfusu 1 880 635, merkezi Tula yakınındaki Pachuca’dır. Baştan sona Doğu Madre dağları­nın aştığı, eski Toltec Kızılderilileri uygarlığının merkezi olan eyalette, tarım (mısır, buğday, pirinç, şekerkamışı) önemli ölçüde geliştirilmiştir. Yüksek kesimlerde başlı­ca gelir kaynağı orman işletmeciliğidir. İspanyol sömürgecileri tarafından yoğun biçimde işletilen gümüş ya­takları, günümüzde ...

hıristiyanlık Hz. İsa’nın kişiliğini, düşüncesini ve sözlerini ileten yazılar üstüne kurulmuş dinleri topluca belirten terim. İsa peygamberin kurduğu hıristiyanlık, günümüzde çeşitli mezheplerden 1 milyara yakın kişinin benimsediği bir dindir. İsa peygamberin, Yahudi din adamlarından kurulu Sanhedrin meclisinde işkenceyle ölüm cezasına çarptırılıp çarmıha gerilmesinden (i.s. 30 yıl dolaylan) sonra. Havariler aracılığıyla yaygınlaştırılmıştır. Hıristiyan inancına göre İsa, Tanrı’dan kopmuş bir dünyaya ileti ...

Muhammet Bin Ahmet el-Hıraki Arap astronomu ve filozofu (öl. Merv 1139). Merv’de Şemsettin Fbül Hüseyin Ali’yle işbirliği yapan Muhammet Bin Ahmet el-Hıraki,İbn ül-Haysam’ın[ortaya attığı kuramı açıkladı: “Gezegenlerveyıldızlarvarsayımada- yanan daireler üstünde değil, dönen küresel yüzeyler ” Böylece, bir gezegenin hareketi sırasında önündeki havayı sıkıştırarak kasında bir boşluk bıraktığı savını çürütmüş oldu. Yapıtları: et-Tebsire ilm il- Heye (Gökbilimde Gözlem), Müntehayi idrak Taksim il-Eflak ...

Hıfzı, Kağızmanlı Türk halk şairi (Kağızman 1893-ay.y. 1918). Küçük yaşta kaval çalmayı öğrenen Kağızmanlı Hıfzı, antolojilejde yayınlanan şiirlerinde gerçekçi bir dil kullanarak, yaşadığı olayları konu edinmiş, Kağızman’ın işgalinde Ruslar tarafından öldürülmüştür.

hıdiv Osmanlı devletinde 8 Haziran 1867’den sonra Mısır genel valilerine verilen unvan. “Saltanat naibi” anlamına gelen hıdiv unvanı ilk olarak. Sadrazam Keçecizade Fuat Paşa’nın isteğiyle Sultan Abdülaziz tarafından, Mısır valisi İsmail Paşa’ya verildi, Devlet protokolunda sadrazam ve şeyhülislâma eşit olan hıdivlerin böylece bütün devlet memurlarından üstün konum elde efmeleri, Keçecizade Fuat Paşa’nın özellikle jön Türkler tarafından sertlikle eleştirilmesine neden oldu. ...

hıçkırık İnsanda diyafram kaslarının istemsiz olarak apansız ve şiddetle kasılması. Sindirim bozukluğu, aşırı alkol alma, çeşitli metabolizma hastalıkları, bazı ilaçlar, vb. pek. çok nedenden kaynaklanabilen hıçkırık, birkaç dakika­dan uzun sürerse son derece rahatsız edicidir. Geçici bir hıçkırık durumunda büyük bir şeker parçası ya da ekmek kabuğu yemek, gözyuvarları üstüne hafifçe bas­tırmak, buruna bir parça tütün çekmek, soluk almadan bir bardak ...

Hıbey Çin’in kuzeydoğu kesiminde il. Sarı Deniz’in kolu Bo Hay körfezi kıyısında yeralan Hıbey’in (Çince Hebei) yüzölçümü 188 000 km2, nüfusu 61 082 439, merkezi Pekin ve Tientsin kentleri de il sınırları içinde yeralmakla birlikte, ayrı belediyeler olarak yöne- tilirler. Büyük bölümü verimli Kuzey Çin ovasında yeralan Hıbey’de, kuzey ve batı kesimlerde, her ikisinde de zengin madenkömürü ve demir yatakları ...

Hezarfen Ahmet Çelebi Türk bilgini (XVII. yy.). Geniş bilgisi ve uçma eylemini gerçekleştirmesinden ötürü Hezarfen (“bin fenli”) takma adıyla anılan Hezarfen Ahmet Çelebi, daha önce uçmayı deneyen İsmail Cevheri’yi örnek alıp, kanat takarak Galata kulesinden uçmaya başladı ve Doğancılar’a (Üsküdar) indi. Olayı düşünde gören Murat IV’ün düşünün kötüye yorumlanması üstüne, Cezayir’e sürüldü ve orada öldü.

hezaren Bitki cinsi (Bil. a. Delphinium). Kuzey yarıkürenin ılıman bölgelerinde yetişen 200’e yakın türü bulunan hezaren cinsi üyelerinin büyük bölümü mavi, bazılarıysa kırmızı, pembe, beyaz çiçekler açar, bahçelerde yaygın biçimde yetiştirilirler.

Heyse, Paul von Alman yazarı (Berlin 1830-Münih 1914). Genç yaşta büyük ün kazanıp, Münih edebiyat çevrelerinde önemli rol oynayan Paul von Heyse, Bavyera kralı Maximilian ll’nin gözüne girmeyi başardı. Yirmiyi aşkın ki­tap, birçok şiir, birçok çeviri yayınlamasına karşın, çağı­nın gerisinde kalarak “genç kızlar için öyküler yazan bi­ri” olmaktan öteye gidemedi: Başyapıtı: Arrabbiata (1854), dışındaki öykü kitapları (Novellen vom Carda See ...

Heyrovsky, Jaroslav Çek kimyacısı (Prag 1890-ay.y. 1967). Prag Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamlayıp (1918) aynı üniversitede fiziksel kimya doçentliğine (1922) ve profe­sörlüğe (1926) yükselen Jaroslav Heyrovsky, Çekoslavakya Fen Akademisi Polarografi Enstitüsü yöneticiliği yaptı (1950-1963). Londra Krallık Derneği yabancı üye­liğine seçildi (1965).Civanın elektrokılcallığı üstüne yaptığı çalışmalar (1918) polarografinin temelini oluşturan Heyrovsky, dış potansiyel uygulanan bir çözeltiye cam bir kılcal boruy­la cıva damlatarak, ...

Heyerdahl, Thor Norveçli antropoloji uzmanı (Lanvik 1914). Oslo Üniversitesi’nin son sınıfındayken hayvanbilim araştırmala­rı yapmak için Markiz adalarına giden Thor Heyerdahl, Polinezya destanlarını, dillerini ve taş işleme yöntemle­rini inceledi. Polinezyalıların atalarının deniz yoluyla Peru’dan gelmiş olabileceğini öne sürdü. Eski halkların göçlerinde deniz yolunun önemli rol oynadığını savu­nan bir kuram ortaya atıp, kuramını doğrulamak için balsa ağacından yaptığı bir salla Peru kıyılarından ...

heyecan Çeşitli duyguların yol açtığı, kişinin dış görünümlerine de yansıyan apansız ve geçici ruhsal çalkantı. Heyecanlar, bir bireyin yaşamındaki önemli olgulara gösterdiği biyolojik-ruhsal tepkiler diye de tanımlanabilir. Söz konusu tepkiler özel türden duyguları, yaygın ruhsal değiş¡klikleri, harekete geçme dürtülerini, bazen de açık davranışları kapsar. Birçok araştırmacı, heyecanların, evrim içinde, bireyin sağ kalma şansım artırmak için geliştiğini ileri sürmektedirler: Sözgelimi, heyecan, ...

Hevesy, Georg von Macar asıllı İsveçli kimyacı (Peşte 1885- Freiburg im Breisgau 1966).Doktora çalışmasını tamamladıktan (1908) sonra, Zürich Teknik Okulu ve Manchester Uni- versitesi’nde ders veren Georg von Hevesy, Budapeşte Üniversitesi’nde profesörlüğe yükseldi (1918). Kopen­hag Üniversitesi Fizik Enstitüsü’ne geçip (1920), Frei­burg Üniversitesi’nde fiziksel kimya profesörlüğü yaptı (1926-1934). Krallık Derneği’ne üye seçilip, İsveç yurt­taşlığına geçerek (1943) Stockholm Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. ...

heterosiklik bileşikler Halkasında iki ya da daha çok sayıda farklı element bu­lunan halkalı bileşikler. Doğada bulunan çok sayıda he­terosiklik (ya da ayrık halkalı) bileşiğin tümünün, kar­bon atomlarından ve bir ya da daha çok azot, oksijen ya da kükürt atomundan oluşan halkaları vardır. Epoksit- ler, laktonlar, laktamlar ile halkalı asit anhidritler ve ¡mit­ler gibi bazı halkalı bileşikler, genellikle heterosiklik sa­yılmaz; çünkü ...

heterodin Bir radyo alıcısında, bir frekans değişikliği oluşturmak amacıyla kullanılan, sinüsoidal elektrik salınımları ileti­cisi. Farklı frekanslardaki iki sinyal elektronik yolla karış­tırılırsa, karıştırma aşamasının çıktısı, başka bileşenlerin yanı sıra, girdinin toplam ve fark frekanslarını içerir. Fre­kans dönüştürme, frekans çevirme ya da heterodinle­me adları verilen bu karıştırma süreci, iletişim alıcıların­da yaygın olarak kullanılır. Uygulamada alışılmış AM bantından yayın yapan radyo, “süperheterodin alıcı” ...