Bilgisayarın yaptığı işlemler

Giriş ve çıkış elemanlarına benzetilebilir. İnsanlardaki beyin ve bellek, aynı şekilde, bilgisayarlardaki merkezi işlem birimi ve belleğe benzetilmektedir.
Bilgisayarda bilgi, işlenişi sırasında belli bir yol izlemektedir. (Şekil: I). Bilgi, girişiyle birlikte, belleğe konulmakta ve işlem yapıldıktan sonra dışarıya aktarılmaktadır.

Şekil: I ’deki bilginin akış yolundan da anlaşılacağı gibi, genel olarak, bir bilgisayar; giriş elemanları, bellek, merkezi işlem birimi ve çıkış elemanlarından oluşmaktadır. Şekil: 2’de bir bilgisayarın genel yapısı görülmektedir.

GİRİŞ VE ÇIKIŞ ELEMANLARI

Bilgisayarın dışından gelen bilginin bilgisayara girilmesine olanak sağlamak için kullanılan elemanlara giriş elemanları denir. Örneğin, ev bilgisayarlarının hepsinde bulunan klavye ve giriş elemanı olup, program ve verinin bilgisayara aktarılmasında kullanılır.

Bilgisayarlarda, bilgi, ikili (binary) sayılarla ifade edilmekte ve o şekilde işlenmektedir. Bunun için, bilgisayarlar kontrol uygulamalarında kullanılırken, sıcaklık, basınç, ağırlık… gibi çeşitli fiziksel özellikler, önce çeviricilerle, uygun voltaj seviyelerinde (OV ve SV) çevrilmekte ve bu şekilde bilgisayar tarafından kabul edilmektedirler. Bilgisayar OV’u ikili sayı 0 olarak, 5V’u da ikili sayı I olarak algılamaktadır.

Bilgisayarın yaptığı işlemlerin sonucunun bilgisayar dışına aktarılmasını sağlayan elemanlara da çıkış elemanları denir. Örneğin, program ve veriyi kullanıcıya aktaran bir yazıcı, bir CRT ekranı, çıkış elemanlarıdır. Bilgisayar, kontrol uygulamalarında kullanılıyorsa, çıkışa OV ve 5V seviyelerinde elektriksel işaretler gönderip, başka sistemleri kontrol etme olanağını da sağlamaktadır.

BİLGİ AKIŞI

Bilgisayarın içinde, bir yerden diğer bir yere yapılan bilgi aktarımı iki grupta toplanır:

— Program ve Veri Aktarımı

— Kontrol işareti (Bilgisi) Aktarımı

Program ve Veri Aktarımı

Veri, bir programda kullanılan değişkenler demektir. Biı işlem yapılırken, örneğin bir toplama yapılıyorsa, bunun için gereken program ve verinin bilgisayara verilmesi gereklidir. Bu verinin üzerindeki aritmetik ve mantıksal işlemler, mer kezi işlem biriminin aritmetik ve mantık birimi (ALU) tara fından gerçekleştirilir. Veri giriş elemanlarından girip çıkış elemanlarından çıkana kadar sürekli olarak yer ve şekil de ğiştirir. Şekil 3’te, Şekil: I ‘dekinden daha detaylı olarak, bil gi akışı gösterilmektedir.

Kontrol İşareti Aktarımı

Bilgisayar içinde bilgi aktarımı herhangi bir anda yapıl maz. Gerektiği zaman, gereken bilgi, bilgisayarın bir bölü münden diğer bir bölümüne aktarılır. Bilgi aktarımının kont rolünü sağlamak için de bazı bilginin kullanılması gerekrnek tedir. Kontrollü bir şekilde bilgi aktarımına olanak sağlayan bu bilgi, kontrol işaretleri diye adlandırılmaktadır.

Kontrol işaretleri, bilgisavara daha önceden verilen prog ramlar yoluyla oluşup düzenlenir. Örneğin, toplama yapıl mak istendiğinde, kontrol birimi gerekli kontrol işaretlerini üreterek, verinin bellekten aritmetik mantık birimine geç mesini sağlar. Bundan sonra, üretilen başka kontrol işaretle riyle, aritmetik mantık birimindeki gerekli işlemin yapılması ve sonucun istenilen yere gönderilmesi sağlanır.

Bilginin bir birimden diğerine aktarılması, taşıt (bus) adı verilen yollar ile sağlanır.

MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ

Bilgisayarın beynini oluşturan merkezi işlem birimi (central processing unit, CPU), aritmetik mantık birimiyle (ALU) kontrol biriminden oluşmaktadır. Merkezi işlem birimi, arit metiksel ve mantıksal işlemleri gerçekleştirmekte, gerekli kontrol işaretlerini üretmekte ve bilgisayardaki bilgi aktarı mını düzenlemektedir.
(Bi 1 gÇıkışıp Şekil: 1. Bilgisayarda Bilginin Akış Yolu
Mikrobilgisayarlarda, genellikle bir tümleşik devre için sığdırılmış bulunan merkezi işlem birimi, mikroişlemci diy isimlendirilmektedir.

BELLEK

Bellek, bilginin bilgisayar içinde geçici veya kalıcı olan saklandığı yerdir. Bellek, adreslenebilen bellek yerlerinde oluşur. Bu bellek yerleri, her biri numaralı olan, küçük ra lara benzetilebilir. Her rafta bir bilgi, ikili sayı şeklinde duı maktadır. Belleğin çeşidine göre, bazılarında bu bilgi bilgin« yar kapatıldıktan sonra değişmeden aynen kalmakta, bazıl; randa ise kaybolmaktadır. Bu açıdan, bellekler, genel olara ikiye ayrılmaktadırlar: *

– ROM Bellek (Salt Oku Bellek)

— RAM Bellek (Rastsal Erişimli Bellek)

ROM Bellek

ROM Bellek (salt oku bellek), sadece okunmak amacı; la kullanılan bir bellektir. Bilgi, daha önceden, bu bellek

kaydedilmiştir. Eski bilgi silinerek yerine yenileri yazılamaz. ROM bellek, kapağı kapalı bir cam kavanoza benzetilebilir, içindekileri görebilirsiniz ama değiştiremezsiniz. Mikrobilgisayarlarda ROM belleğe, genellikle, bilgisayarın iletişim sistemi, Basic dili yorumlayıcısı gibi bilgiler kaydedilmektedir. Basic dili interpreter’i ROM belleğe yazılmışsa, bu, kullanıcıya bilgisayar açıldığı anda dofrudan Basic programlama dilinde çalışma imkânını sağlar.

Bir çeşit ROM olan EPROM bellek (Silinebilir Programla* labilir Salt Oku Bellek) elektrikle programlanmakta ve gerekince, içindeki bilginin ultraviole ışık yardımıyla silinmesine olanak tanımaktadır. Dolayısıyla EPROM bellekteki bilgici silip, yerine başkasını yazmak mümkün olmaktadır.

RAM Bellek

RAM bellek (rastsa! erişimli bellek), yazmak ve okumak, jilgiyi geçici olarak saklamak amacıyla, kullanılan bir bellek-ir. Bilgisayar kapandığı zaman, RAM bellekteki bütün bilgi caybolur. Bilgisayar açıldıktan sonra, girilen veri ve prog -amlar RAM belleğe kaydedilir. RAM bellekteki bilgi değiştirebildiği gibi, istenildiğinde, silinip başka bilgi de yazılabilir, bilgisayar kapatıldığı zaman RAM bellekteki bilgi kaybolduğu için, saklanması istenen bilgi, kitlesel depolama sistemleri mass storage systems) kullanılarak, kalıcı bir bilgi depolama marnına aktarılabilmektedir.

Kitlesel Depolama Sistemleri

Mikrobilgisayarlarda kitlesel depolama sistemleri olarak, cndlikle, floopy disk (esnek disk) hnrd disk (kati disk) ve ianyetik kasetler kullanılmaktadır. Bütün bu sistemlerde, ilgi, çeşitli kodlama yöntemleri kullanılarak manyetik yü-cylcrc kaydedilir. Bu sistemler, bilgisayar kapansa da, ken-ilcrinde depo edilmiş olan bilgiyi muhafaza ederler. Kitlesi depolama sistemlerinde depo edilmiş bilgi, gerektiğinde,

bilgisayar tarafından okunup RAM belleğe aktarılmaktadır. BİLGİSAYARDA BİLGİ NASIL İFADE EDİLİR!

Bir bilgisayarı oluşturan elektronik devreler, giriş ve çıkışlarında OV ve 5V’luk iki değişik voltaj seviyesini kullanmaktadırlar. Dolayısıyla bu tür sistemlerin durumları 0 ve I rakamlarından oluşan, ikili (binary) sayı sistemi tarafından rahatlıkla ifade edilebilir. İkili sayı sistemi” elektronik devrelerin yapısı gereği, bilgisayarlarda kullanılan sayı sistemidir. İkili sayı O fiziksel olarak, OV’u, I ’de 5V temsil etmektedir.

İkili sayının her bir hanesine “bit” denir. Bit, sadece, O veya I olabilir. 8 bit, bir baytı (byte) oluşturur. Örneğin, ‘ 10010001 ve 11110011 ikili sayıları birer baytlık iki sayıdırlar.

Bir bilgisayarın, bir anda, üzerinde işlem yapılabileceği ikili sayının uzunluğu, o bilgisayarın kelime uzunluğunu verir. Örneğin, kelime uzunluğu 8 bit olan bir mikrobilgisayar, bir anda, 8 bitlik (I bytelik) işlemler yapabiliyor demektir. Kelime uzunluğu arttıkça, bilgisayarların hızları ve kapasiteleri de artmaktadır.

Bilgi, bilgisayarın içinde ikili sayılarla ifade edilir. Örneğin, bilgisayarın belleğinde “OKUL” kelimesi saklamak istense, bilgisayar “O” ya, “K” ye, “U” ya ve “L” ye karşılık gelen, daha önceden ROM belleğe kaydedilmiş, sayıları belleğine yazar; ve sonradan bu bilgi tekrar istendiğinde, onları karşılık gelen harflere çevirerek, geri verir.

Mikrobilgisayarlar, bilgisayarlar arasında en ucuz olanlarıdır. Genellikle, hız ve kapasite açısından da en düşük durumdadırlar. Fakat son zamanlarda ortaya çıkan 32 bitlik mikrobilgisayarların hîi ve kapasiteleri, minibilgisayarlarla boy ölçüşebilecek düzeye gelmeye başlamıştır.

Mikrobilgisayarlar, gerek ucuz olmaları gerekse de küçük bir fiziksel yapıya sahip bulunmaları nedeniyle, son yıllarda evlere bir ev aleti olarak girebilme ölçüsünde, geniş ve yaygırî kullanım alanlarına sahip olmuştur.

 

ydedilmiştir. Eski bilgi silinerek yerine yenileri yazılamaz. DM bellek, kapağı kapalı bir cam kavanoza benzetilebilir, ndekileri görebilirsiniz ama değiştiremezsiniz. Mikrobilgi-|ttrlarda ROM belleğe, genellikle, bilgisayarın iletişim sis-mi, Basic dili yorumlayıcısı gibi bilgiler kaydedilmektedir, ısic dili interpreter’i ROM belleğe yazılmışsa, bu, kullanıla bilgisayar açıldığı anda doğrudan Basic programlama di-ıdc çalışma imkânını sağlar.

Bir çeşit ROM olan EPROM bellek (Silinebilir Program-labilir Salt Oku Bellek) elektrikle programlanmakta ve ge-kince, içindeki bilginin ultraviole ışık yardımıyla silinmesi-ı olanak tanımaktadır. Dolayısıyla EPROM bellekteki bilgi-silip, yerine başkasını yazmak mümkün olmaktadır.

RAM Bellek

RAM bellek (rastsal erişimli bellek), yazmak ve okumak, Igiyi geçici olarak saklamak amacıyla, kullanılan bir bellek-•, Bilgisayar kapandığı zaman, RAM bellekteki bütün bilgi lybolur. Bilgisayar açıldıktan sonra, girilen veri ve prog-mlar RAM belleğe kaydedilir. RAM bellekteki bilgi değişti-ebildiği gibi, istenildiğinde, silinip başka bilgi de yazılabilir. Igisayar kapatıldığı zaman RAM bellekteki bilgi kayboldu-ı için, saklanması istenen bilgi, kitlesel depolama sistemleri nass storage systems) kullanılarak, kalıcı bir bilgi depolama namına aktarabilmektedir.

Kitlesel Depolama Sistemleri

Mikrobilgisayarlarda kitlesel depolama sistemleri olarak, •nellikle, floopy disk (esnek disk) hnrd disk (katı disk) ve anyetik kasetler kullanılmaktadır. Bütün bu sistemlerde, Igı, çeşitli kodlama yöntemleri kullanılarak manyetik yü-îylcrc kaydedilir. Bu sistemler, bilgisayar kapansa da, ken-Imııde depo edilmiş olan bilgiyi muhafaza ederler. Kitlc-‘I depolama sistemlerinde depo edilmiş bilgi, gerektiğinde,
bilgisayar tarafından okunup RAM belleğe aktarılmaktadır. BİLGİSAYARDA BİLGİ NASIL İFADE EDİLİR!

Bir bilgisayarı oluşturan elektronik devreler, giriş ve çıkışlarında OV ve 5V’luk iki değişik voltaj seviyesini kullanmaktadırlar. Dolayısıyla bu tür sistemlerin durumları 0 ve I rakamlarından oluşan, ikili (binary) sayı sistemi tarafından rahatlıkla ifade edilebilir. İkili sayı sistemi’ elektronik devrelerin yapısı gereği, bilgisayarlarda kullanılan sayı sistemidir. İkili sayı O fiziksel olarak, OV’u, l’de 5V temsil etmektedir.

İkili sayının her bir hanesine “bit” denir. Bit, sadece,

O veya I olabilir. 8 bit, bir baytı (byte) oluşturur. Örneğin, 10010001 ve 11110011 ikili sayıları birer baytlık iki sayıdırlar.

Bir bilgisayarın, bir anda, üzerinde işlem yapılabileceği ikili sayının uzunluğu, o bilgisayarın kelime uzunluğunu verir. Örneğin, kelime uzunluğu 8 bit olan bir mikrobilgisayar, bir anda, 8 bitlik (I bytelik) işlemler yapabiliyor demektir. Kelime uzunluğu arttıkça, bilgisayarların hızları ve kapasiteleri de artmaktadır.

Bilgi,bilgisayarın içinde ikili sayılarla ifade edilir. Örneğin, bilgisayarın belleğinde “OKUL” kelimesi saklamak istense, bilgisayar “O” ya, “K” ye, “U” ya ve “L” ye karşılık gelen, daha önceden ROM belleğe kaydedilmiş, sayıları belleğine yazar; ve sonradan bu bilgi tekrar istendiğinde, onları karşılık gelen harflere çevirerek, geri verir.

Mikrobilgisayarlar, bilgisayarlar arasında en ucuz olanlarıdır. Genellikle, hız ve kapasite açısından da en düşük durumdadırlar. Fakat son zamanlarda ortaya çıkan 32 bitlik mikrobilgisayarların hız ve kapasiteleri, minibilgisayarlarla boy ölçüşebilecek düzeye gelmeye başlamıştır.

Mikrobilgisayarlar, gerek ucuz olmaları gerekse de küçük bir fiziksel yapıya sahip bulunmaları nedeniyle, son yıllarda evlere bir ev aleti olarak girebilme ölçüsünde, geniş ve yaygın kullanım alanlarına sahip olmuştur.