MUHAMMED HÂNİ

MUHAMMED HÂNİ; Erliyânın büyüklerinden, ismi, Muhammed bin Abdullah bin Mustafa Hâni’dir. 1213 (m. 1798). senesinde, Hama ve Haleb arasında bulunan Hân-ı Şeyhûn’da doğdu. 1279 (m. 1862] senesinde Dımeşk’da vefât etti. Hocası Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin türbesine defnolundu. Muhammed Hâni, tasavvuf yolunu Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’den öğrendi. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin önde gelen talebelerinden idi. Kemâle geldikten sonra çok kerâmetleri görüldü.

Şöyle anlatılır: “Bağdat Tâlisi Mehmed Reşîd Paşa, Şam’a besinci ordu komutanı olarak gelmişti. Mehmed Reşîd Paşa, Fransız terbiyesi ile yetişmiş, Islâmiyetin yüksekliğini ve kemâlini anlayamamış birisi id. Şam’a gelince, bir arefe glinü, askerin et ihtiyâcı için kurban pazanna gitmişti. Kurban pazan, Muhammed Fânî’nin bulunduğu mescide yakın idi. Mehmed Reşîd Paşa, pazarda ihtiyaçlamı karşıladıktan sonra, kurbanların semiz olup olmadığına bakarken, eleri kirlendiğinden, abdest alınan ye’de ellerini yıkamak için mescide geldi. Bu sırada Muhammed Hânî abdest alıyordu. Muhammed Hânî’nin üzerinde görülen vakar ve olgunluk alâmetleri, Mehmed Reşîd Paşa’mn dikkatini çektiğinden, içinden elini öpmek geçti. Ancak kendi kendine; “Böyle bir müs- lümanın elini nasıl öperim. Çünkü bunlar benim en kızdığım kimseler” dedi. Bir müddet bu düşüncele: içerisinde tereddüt gösterdikten sonra karar verdi ve Muhammed Hânî hazretlerinin yanma gidip elini öptü. Muhammed Hânî ona sâdece elini uzattı. O öptükten sonra elini çekti ve abdestine devâm etti. Mehmed Reşîd Paşa da ‘oradan ayrıldı. Fakat kalbi elini öptüğü zâtla meşgûldü. Bir süre sonra Müşîr Mehmed Nâmık Paşa ile karşılaştı. Ona biraz önce olanlan anlattı. Mehmed Nâmık Paşa; ‘ O karşılaştığın zât, evliyâdan Muhammed Hânî hazretleridir. Hattâ onu ziyaret ettiğim için de sen beni ayıplıyordun” deyince, Mehmed Reşîd Paşa; “Bu gibi zâtlar müslümanlarm iftihar ettiği kimselerdir. Handolsun ben şu anda onun bereketi ve vesilesi ile İslâm dîninin yüceliğini, kemâlini ve hak bir din olduğunu anladım. Artık müslüman- lan seviyorum. Allahü teâlâ onun vâsıtası ile bana hidâyet nasîb eyledi” dedi. Oncan sonra Mehmed Reşîd Paşa, Mıhammed Hânî’yi ziyâret etmeye baladı. Hidâyete kavuşmasına vesîk olduğu için Muhammed Hânî’ye heo teşekkür ediyordu.” Muhamned Hânî hazretlerinin torunu ŞeyhAbdülmedd Hânî anlatır: “ Bizzat şâûid oldum. En büyük amcam Şeyh Ahmed, böbreklerinde taş olduğu için çok rahatsızlanmıştı. Birçok tatibe baş vurduğu hâlde, derdine çâre bulamamışlardı. Bu durumu Muhammed Hânî hazretlerine arzettiği zamaı, dedem ona birşey yazdı. O yazıyı birtaşa koyup üzerine su dökmesini, sonra da ondan içmesini söyledi. O da dedemin söylediği gibi yaptı. Bir müddet bonra böbreklerindeki taş parçalanarak idrarla berâber dışan çıktı. Böylce amcam hastalıktan kurtuldu.”

Yine torunu Abdülmecîd Hânî anlatır: “Baüam bana, dedemin ba’zı şeyleri, Allahü teâlânın izni ile, olmadan önce haber verdiğini ve dediklerinin aynen çektiğim söyledi. Dedem, talebelerinin liatırlanndan geçenleri, Allahü teâlânın izni ile bilirdi. O, talebelerine hâllerini sormaz onlann, düşündüklerini, hâllerini ve hareketlerini kendilerine söylerdi. Onlara bir işi yapmalannı ba’zan emreder, ba’zan da onları bir işi yapmaktan nehyederdi.

Şöyle anlatılır “Bir kimse kendisine yapılan haksızlığı şikâyet etmek üzere, Muhammed Hânî hazretlerine gelmişti. Bu sırada Muhammed Hânî’ nin yamnda Şam vâlisini gördü. Vâli gitmek için kalkınca, Muhammed Hânî de onu uğurlamak için kalktı. O zaman o şahsın hatınna; “Muhammed Hânî, vâliye, vâli olduğu için hürmette bulunuyor” düşüncesi geldi. Bu sırada Muhammed Hânî o şahsa dönerek; ‘‘Senin işin için kalkıp, vâliyi uğurladım” dedi. O şahıs hatınndan geçirdiği o düşüncelerden dolayı çok utandı. Muhammed Hânî’den kendisini affetmesini ricâ etti.”

Muhammed Hânî’nin yazmış olduğu eserlerden ba’zılan şunlardır: 1-i El-Behcet-üs-seniyye fi âdâb-it tarîkat-in-Nakşibendiyye, 2- Es- Seâdet-ül-ebediyye fîmâ câe bihin-Nakşibendiyye. Bu iki eser de matbûdur.