ÖRS i.

ÖRS i. (?), Teknol. Üzerinde maden dövülen, çelik yüzeyli demir kütle. || Kunduracının, dikişten sonra vardelâ perçinlemekte kullandığı demir âlet. || Ambalaj sandıklarının yapımında, çivileri perçinlemek için ambalajcıların kullandığı küçük portatif âlet. f| örs altltğı, bir şahmerdanın örsünü veya bir kalıplama yahut ıstampa-lama makinesinin alt kalıbını taşıyan büyük çelik blok, J| Demirci Örsü, demircinin üzerinde işlenecek parçayı dövdüğü, bir tarafı yuvarlak, öbür tarafı sivri örs. || Kuyumcu örsü, kuyumcunun üzerinde çegiçle çalıştığı küçük örs. (Bk. ANSİkl.)
— Anat. Orta kulakta çekiç kemiğiyle üzengi kemiği arasında bulunan kemikçik; adını, örse benzeyen şeklinden alır.
— Sil. Fişek kovanlarında dip tablasının merkezinde bulunan kabarık kısım. (Kapsül, örsün üzerini örter ve müsademe mili ile örse karşı atılır.)
■— ANSİKL. Teknol. Maden dövmekte kullanılan örs’lerin biçimleri yapılacak işe göre değişir. Meselâ, kaba işlerde kutlanılan nalbant örsleri, çilingir örsleri, kazancı örsleri v.b. gibi. Bütün örslerde, özel âletlerin (kalıp v.b.) girmesine yarayan bir göz vardır. Madene isabet etmeyen, yani boşa giden darbelere dayanabilmesi için, örsler ağır bir kütle halinde ve geniş tabanlı yapılır; su verilmiş çelikten hazırlanan kütle, titreşimleri yutan ve yere iletmeyen sert ağaçtan bir kütük üzerine oturtulur.
Kuyumcu örsünün bir tarafı yuvarlak, öbür tarafı koni biçimindedir ve yüzeyine iki oluk açılmıştır. Değerli madenden yapılmış eşyaları damgalamağa yarayan kuyumcu örslerinde ayrıca oyulmuş işaretler bulunur. Bu işaretler işleme sırasında eşyaya kabartma olarak geçer ve garanti markasını gösterir.
Tenekecilikte, muslukçulukta, ayakkabıcılıkta v.b. kullanılan örsler, demirci örsü gibi kütükten yapılmış altlığa oturmayıp, bir sap yardımıyle bu altlığa çakılır, üzerindeki bir şişkinlik sapın daha fazla saplanmasını Önler. Bu tür örslerin değişik tipleri vardır. Bazıları, içi oyuk parçaları işlemeğe yarayan bir kısımla donatılmıştır. (LM)