PEDRO I

PEDRO, Castilla infante’si (Valladolid 1290 – Granada yakınları 1319). Sancho IV ve Maria de Molina’nm oğlu. 1311’de Aragon’-lu Jaime Il’nin kızı Maria ile evlendi. Kardeşi Fernando IV’iin başmabeyincisi oldu. Fernando IV ölünce (1312) Alfonso XI’i kral ilân etti. Annesinin desteğiyle amcasının ikinci oğlu Juan’m ve ana kraliçe Constanza’nm naipliklerine karşı koydu. Palencia meclislerinde (1313) halledilemeyen bu mesele, Palazuelos anlaşmasıyle (1314) bir sonuca bağlandı. Pedro, Maria de Molina ve infante Juan birlikte naip oldular. Bundan sonra Pedro kendini fetih savaşlarına verdi (1315 ve 1316). Granada’ya karşı girişilen bir seferde öldü. (M)
PEDBO, Aragon infante’si (1305 – Pisa 1381). Jaime II ile Bianca de Anjou’nun dördüncü oğlu. 1322’de Ribagorza, 1325’te Ampurias kontluğuna tayin edildi. Bu unvanları sayesinde kardeşi Ramon Berengu-er’in Prades kontu olmasını sağladı. Alfonso IV zamanında Katalonya hâkimi oldu. Pedro IV’ün vasisi ve danışmanıydı. 1337’de kralla, üvey annesi Leonor de Castilla ve üvey kardeşlerinin arasını buldu. 1343’te Mallorca seferine katıldı. 1354’te Sardinya seferinin başlangıcında Aragon krallığı başkumandan yardımcılığına getirildi. 1360 -ta Urbanus V’e karşı tutumuyle Korsika ile Sardinya’nın Pedro IV’ten alınmasını önledi. Avignon’da beyaz birliklerin «İki Pedro’lar» savaşma (1364) katılması için açılan görüşmeleri yönetti. 1331’de evlendiği Juana de Foix ölünce Barcelona’daki San Francisco manastırına girdi (1358), kilise ayrılığı çatışmalarında önemli rol oynadı, papa Urbanus VI’nın tarafını tuttu (1378). İyi bir şairdi. Sanatçıları korudu. (M)
PEDRO, Coimbra dükü, Portekiz infant’ı (Lizbon 1392 – Alfarrobeira 1449). 1438 -1448 Arasında krallık naibi olan Léon I’in oğlu. Yeğeni Alfonso V’e karşı giriştiği Alfarrobeira savaşında öldü. Çok yolculuk yapan bu derin kültürlü prens birçok eser yazdı; bunların en önemlisi De Virtuosa Bemfeiloria’du (Erdemli İyilikseverlik) [1910’da basıldı]. (L)
PEDRO (1429 – Granollers, Barcelona yakınlan 1466), Coimbra dükü (1449-1466), Katalonya prensi (1463 – 1466), portekiz in-fant’ı Pedro’nun oğlu. Babası ölünce Cas-tilla’ya göç etmek zorunda kaldı. Alfonso V tarafından geri çağrıldı. Başkumandan olarak kral ile birlikte Fas’a gitti (1463). O sırada ayaklanan Katalonyalılar kendisini prensliğe seçtiler; Aragon kralı Jüan Il’ye yenildi. Birkaç şiiri vardır. (L)
PEDRO I (1074’e doğr. – Huesca 1104), Aragon ve Navarra kralı (1094 – 1104). Kral Sancho I Ramirez’in oğlu. Arapları yendi, 1096’da Huesca’yı aldı ve Valencia’da Cid’e yardım etti. (L)
PEDRO I, Portekiz kralı (Coimbra 1320 -Estremoz 1367). Alfonso IV’ün oğlu. Constanza de Castilla ile evlendi (1340). Karısının nedimesi Ines de Castro ile ilişki kurdu. Constanza’nın ölümünden sonra (1345) onunla gizlice evlendi. Alfonso IV, tnes’i öldürtünce (1355) Pedro I, Kuzey Portekiz’i krala karşı ayaklandırdı; annesi Beatriz de Castilla’nın aracılığı sayesinde babasıyle barıştı, az sonra onun yerine geçti, İnes’in katillerini idam ettirdi. Constanza’dan bir oğlu olmuştu; bu çocuk Fernando I adiyle /tahta çıktı. İnes de Castro’dan üç çocuğu ve Teresa Lourenço ile olan ilişkisinden de ileride Büyük Joao I adiyle kral olacak bir oğlu dünyaya geldi. (L)
PEDRO I (Queluz 1798-ay.y. 1834), Brezilya imparatoru (1822-1831), Portekiz krâ-lı (PEDRO IV) [1826]. Portekiz kralı Joao VI ile Carlota Joaoquina de Borbon’iın oğlu. Ülkesi Fransız işgaline uğrayınca (1807) ailesiyle birlikte Brezilya’ya gitti ve Avusturya prensesi Maria Leopoldina ile evlendi (1816). Babası Lizbon’a döndükten sonra naip-prens olarak Breziya’da kaldı (1821). Portekiz cortes’lerinin merkeziyetçi siyaseti Brezilyalıları memnun etmediğinden, babasıyle birlikte Brezilya Anayasasına bağlılık andı içen (1821) Pedro, ayrılık taraftarlarıyle anlaştı, ülkenin «sürekli koruyucusu» diye adlandırıldı ve Brezilya nın bağımsızlığını ilân etti (7 eylül 1822). Sonra da irtıparator oldu (12 ekim). Brezilya ya yeni bir anayasa kazandırdı
Foto. Prado müzeni (LAROVSSE)
(1824). Babasının ölümüyle Portekiz kralı olunca (1826), krallık için bir anayasa hazırlattı. Kızı Maria Il’yi kraliçe, kardeşi Miguel’i de naip yaptı (1826). Pedro’nun Brezilya’ya dönüşünden sonra Miguel, mut-lakıyetçilerin yardımıyle Maria II’yi tahttan indirdi ve kendisini kral ilân ettirdi (1828). Pedro’yu fazlasıyle portekizli kalmakla kınayan muhalefetin tenkitleri sonucu, oğlu lehine Brezilya tacından feragat etmek zorunda kalan (1831) Pedro, Portekiz’i tekrar fethetti ve kardeşini Evora’-da teslim olmağa zorladı (1834), kızı Maria II’yi yeniden tahta çıkardı. (L)
PEDRO II (1174 – Muret 1213), Aragon kralı (1196 – 1213). Alfonso II Raimundo’-nun oğlu. 1204’te papanın ona taç giydirmesi Ispanyollarca hoş karşılanmadı. Las Navas de Tolosa savaşına katılarak başarı kazandı (1212), fakat 1213’te Toulouse kontuna yardım ederken Muret savaşında öldü. Provence şiir zevkinin Ispanya’da yayılmasında katkısı oldu. (I.)
PEDRO II (Lizbon 1648-ay.y. 1706), Portekiz kralı (1683-1706) Joao IV ile Luisa de Guzman’ın oğlu. Kardeşi Alfonso VI’yı iktidardan uzaklaştırdı (1661), Alfonso’dan ayrılan Maria de Saboya ile evlendi. Kardeşinin ölümüne kadar naiplik yaptı (1683). Ispanya’ya Portekiz’in bağımsızlığını kabul ettirdi (1668). Felipe V’i İspanya kralı olarak tanıdı ama lord Methuen’m görevle kendisine gönderilmesinden sonra İngiltere ile birleşti (1703). Böylece Portekiz, şaraplarına bir pazar buldu, İngiliz kumaşlarına kapılarını açtı ve Bourbon’Iara karşı gi-‘ rişilen hareketler için bir üs haline geldi. (L)
PEDRO II (Rio de Janeiro 1825-Paris