DOMİNİK
DEVLETİN ADI……….Dominik
Cumhûriyeti BAŞŞEHRİ…………………………. Santo Domingo
NÜFUSU…………………………………………7.300.000
Y ü z ö lç ü m ü ………………………. . ……..48.443 Km2
RESMÎ DİLİ ……………. …………………İspanyolca
DÎNİ……… …………………Hıristiyan (Katolik)
PARA BİRİMİ…………….. …..Dominik Pesosu
Orta Amerika’nın doğusunda, Karaibler Denizi ile Atlas Okyanusu arasındaki Haiti Adasında kurulmuş bir ülke. Güneyinde Karaib Denizi, doğusunda Porto Rico Adasından ayıran Mona Passage Boğazı, kuzeyinde Atlas Okyanusu ve batısında Haiti vardır.
Târihi
Kristof Kolomb, 5 Mart 1492’de yerli halkın “Quesqueya” ismini verdikleri adayı zaptederek “Hispaniola” ismini verdi. Yerli halk Tainos kabilesi kızılderilileriydi. Adada ilk kurulan şehir Santo Domingo olup, kuruluş senesi 1496’ya rastlamaktadır. Sömürgeci AvrupalIların adaya yerleşmeleriyle başlayan zulüm ve katliam yaklaşık 50 sene sonra ada kızılderililerinin tamâmen katledilmesiyle son buldu. Tarım ve diğer işlerde çalıştırmak üzere Afrika’dan toplanan, esir edilen zenciler köle olarak buraya da getirildi. 1697’de adanın batısını işgâl eden Fransızlar buraya “Haiti” ismini verdiler. Avrupa’da 1795’de yapılan Fransa-İspanya arasındaki savaş, Fransa’nın gâli- biyetiyle bitince İspanya Santo Domingo’yu da Fransa’ya bırakmak zorunda kaldı. 1809 senesinde İspanyollar, 1795 senesinde kaybettikleri yerleri geri alınca ada tekrar doğusu İspanyolların, batısı Fransızların sömürgesi durumuna geldi. İspanya sömürgesindeki zenci halk 1821’de ayaklanarak bağımsızlıklarını îlân ettiler. Genel vâlininadadan ayrılmasıyla birlikte batıdan Fransızlar ülkeyi işgâl ederek 22 sene bütün adaya hâkim oldular. 22 sene sonra başlayan bir isyanla 1844’te Dominik Cumhûriyeti kuruldu. Genç Dominik Cumhûriyetinde istikrar sağlanamaması, Amerika Birleşik Devletlerinin Birinci Dünyâ Savaşında askerî üs olarak kullanmak için işgâl etmesini kolaylaştırdı. Birleşik Devletler Dominik’ten 1924 senesinde çekildi. Sık sık askerî idârelerin başa geçtiği istikrarsız bir ülkedir. Fizikî Yapı Adanın yaklaşık üçte ikilik bir kısmı Domi- nik’e aittir. Yüzölçümü 48.443 km2 olup, genellikle dağlıktır. Kıyılarında yanmada ve koylar ülkeyi bir dantela gibi çevreler. Yüksek dağlar ve bu dağlar arasında yer alan bereketli vâdiler ülkenin genel fizikî karakteridir. Ülkenin kuzeyinde dik ve kayalık kuzey Cordillera ve Central Cordillera Dağları arasında geniş ve verimli bir ova yer alır. Ülkenin en yüksek noktası 3175 m ile Central Cordillera dağlarındaki Pico Duante Tepesidir. Güneyinde deniz seviyesinden düşük bir ova yer alır.
Ovanın güneyinde Sierrade Bahoruca Dağları, kuzeyinde ise San Juan Yaylası yer alır. Doğusunda ise ülkenin güneydoğusunda yer alan Samona Körfezinin güneyinde başlayan Doğu Cordillera Dağlanndan başlayıp güneye inen geniş düzlük yer alır. Güney kıyı şeridi düzlüktür. Kuzeydeki dağlar Yaque del Norte ve Yuna vâ- dileriyle ayrılırlar. Bu vâdilerde yine aynı ismi taşıyan ırmaklar kuzey ve Central Cordillera arasındaki ovayı sular. Ülkenin güney-batı ucunda yer alan ovada Enriquille Gölü yer alır. Deniz seviyesinden 48 m aşağıda bulunan bu göl, ülkenin en önemli gölüdür. İklim Ilıman, tropik bir iklim hakimdir. Senelik sıcaklık ortalaması 18-28°C arasında değişir. Alize rüzgârlarının devamlı tesiri altında bulunan ülkede sık sık meydana gelen kasırgalar büyük hasarlara sebebiyet verir. Yağış alize rüzgârları sebebiyle boldur. Bu rüzgârlara açık olan kuzeydoğu kesimleri ülkenin en çok yağış alan bölgesidir. Güneybatı bölgeleri ülkenin en az yağış alan bölgesidir. Yağışlar dâimâ yağmur şeklinde olup, yağışların en fazla olduğu mevsim mayıs ve eylül arasındadır. Yıllık yağış ortalamalan güneyde 5000 mm civânndayken kuzey ve doğuda 2000 milimetrede kalır.
Tabiî Kaynakları Dominik’in % 12’si ormanlarla kaplıdır. Dağlık bölgelerde iğne yapraklı ağaçlar, bilhassa çam bulunurken, tropikal bölgelerde bu iklimin âdeta sembolü hâline gelen palmiye ve maun ağaçlarından meydana gelen bir bitki örtüsü hâkimdir. Ova ve az yağış alan alçak bölgelerde hâkim olan bitki örtüsü ise savandır. Yabani hayvanların kayda değer olmadığı ülkede kıymetli mâdenler bulunmaktadır. En çok boksit mâdeni bulunan Dominik’te ayrıca altın, gümüş, bakır, demir, platin, kayatuzu ve alçıtaşı mâdenleri mevcuttur. Son zamanlarda nikel ve petrol de bulunmuştur.
Nüfus ve Sosyal Hayat
7.300.000 olan nüfusun % 70’ini zenci-İs- panyol karışımı melezler, % 15’ini zenciler, % 15’ini İspanyollar (Avrupalılar) teşkil eder. Melezlerin çoğunlukta olma özelliği Amerika kıtasında sâdece Dominik’te görülür. Halkın % 80’i tarımla uğraşmaktadır. Toplam nüfusun yaklaşık yarısı şehirlerde, yarısı köylerde yaşamakta olup, refah seviyesi düşüktür. Genelde fakir olan halktan varlıklı olanlar AvrupalIlardır. Hıristiyan olan halkın % 97’si Katolik, % 2’si ise Protestandır. Resmî dil İspanyolcadır. Avrupa’da konuşulan Ispanyolcadan farklıdır. Burada kullanılan lisan ortaçağ İspanyolcasıdır. Ülke nüfusunun % 68’i okur-yazardır. Kültürü çok karışıktır. Millî sporları, Birleşik Devletlerin işgâli esnâsmda yerleşen beyzboldür. Müzikleri ise bâzı yörelerde Afrika menşeli, bâzı yörelerde ise İspanyol menşelidir. Yüksek öğretim veren beş üniversitenin en büyüğü Amerika kıtasının ilk üniversitesi sayılan ve 1538’de kurulan Dominigo Özerk Üniversitesidir.
Siyâsî Hayat Hâlen 1966 senesinde kabul edilen bir anayasayla idâre edilmektedir. Başkanlık sistemine dayalı bir idâre vardır. Başkan 4 yıl için halk tarafından seçilir. Parlamento 27 üyeli senato ve 74 üyeli Millet Meclisinden müteşekkildir. Uzun süre ülkede mevcut olan kargaşalıklar zamânında bu anayasa askıya alınıp diktatörlükle idâre edilmiştir. Demokratik düzen yeniden tesis edilmiştir. Günümüzde sivil hükümet baştadır. Ekonomi Tarıma dayalı bir ekonomisi vardır. Vâdiler bereketli tarım alanları ile toprakların % 25’ini teşkil eder. Çalışan nüfusun % 65’i bu mahdut arâ- zi üzerinde iptidâî usûllerle tarımla uğraşır. En çok şeker kamışı yetiştirilir. Ayrıca kahve, kakao, pirinç, tütün, yer fıstığı, muz ve mısır da yetiştirilir. Tarım ürünlerini işleyen fabrika ve imâlât- hâneler vardır. Sanâyi henüz gelişmemiştir. Mâdenleri bol olmasına rağmen bunları işleyebilecek teknolojiden mahrumdur. Çıkardığı mâdenleri umûmiyetle ham olarak ihraç etmektedir. İhraç ürünlerinin başlıcaları şeker, kahve, kakao ve tütündür. Şeker satışında dünyâda dördüncü, kakao satışında Amerika kıtasındaki ihrâcâtçı ülkeler arasında ikinci gelmektedir. Hayvancılık da önemli bir geçim kaynağıdır. Mâden ihrâcâtında boksit, demir, tuz ve alçıtaşı başta gelir. İthal malları arasında makina ve diğer sanâyi mâmul- leri önemli yer teşkil ederler. Ticâretini umûmî- yetler Birleşik Devletlerle yapar. Son yıllarda turizm alanında çeşitli yatırımlar ve ilerlemeler göze çarpmaktadır.