Türk Çocuk Edebiyatı

Bizde çocuk edebiyatının
sınırları içine giren gerek halk, gerekse divan edebiyatında
eserler ve sayısız halk masalları vardır. Bunlar,
Türk cemiyetinin çeşitli konulardaki anlayışlarını,
değer hükümlerini ifade eden eserlerdir. Meselâ;
Karacaoğlan’ın “Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” şeklinde
başlayan koşması, Nâbî’ Efendi’nin Hayriyye-i
Nâbî’si, Vehbi’nin Lûtfiye’si bunlardandır. Ayrıca
Arapça ve Farsça’dan çevrilmiş içlerinde bazı didaktik
(öğretici) hikâyeler ve fıkralar yer alan kitaplar (Tutiname,
Kabusnâme, Gülistan ve Bostan) uzun zaman
okunmuştur.
Tanzimat’tan sonraki yıllarda batı dünyasından
çocuk edebiyatı eserleri tercüme edilmeye başlanmıştır.
İlk defa La Fontaine’den, Jules Verne’den kitaplar,
Gulliver’in Gezileri gibi kitaplar çocuk edebiyatımıza
girmiştir. Daha sonraları telif çocuk eserleri de verilmeye
başlamış, Tevfık Fikret (Şermin), İbrahim Alâeddin
Gövse (Çocuk Şiirleri), Faruk Nafiz Çamlıbel
(Numaralar, Bir Demette Beş Çiçek), Yusuf Ziya Ortaç
(Kuş Cıvıltıları) adlı şiir ve tiyatro kitapları yazmışlardır.
Masal dalında ise Eflâtun Cem Güney (Dertli
Kaval, En Güzel Türk Masalları, Bir Varmış Bir
Yokmuş, Evvel Zaman İçinde, Gökten Üç Elma D üştü)
gibi eserleriyle büyük bir başarı sağlamıştır. Ziya
Gökalp, Sinaceddin Hasırcıoğlu, Ahmed Cevad Emre,
Ömer Seyfeddin, Aka Gündüz, M. F u at Köprülü gibi
şair ve yazarın yanısıra Orhan Seyfi Orhun, Enis Behiç
Koryürek, Nihal AdsıZ, Enver N a d Gökşen, Ceyhun
Atıf Kansu gibi edebiyatçı ve yazarlar da çocuk edebiyatı
sahasında çeşitli türlerde çalışmalar yaptılar ve eserler
verdiler. Bu arada Kemaleddin Tuğcu, Abdullah Ziya
Kozanoğlu, Yavuz Bahadıroğlu gibi yazarlar da çocuk
romanları sahasında son yıllarda başarılı oldular.
Çocuklar için ilk devamlı yayın İngiltere’de (1788)
çıkarılmış, bunu Fransa ve diğer ülkelerdeki örnekleri
takip etmiştir. Türkiye’de ilk çocuk yayını olarak
Mümeyyiz Gazetesi’nin aynı adla yayınladığı haftalık
nüshası gösterilir (1870). 1875’de Sadâkat Gazetesi,
1878-1922 arası Tercuman-ı Ahvâl Gazetesi çocuklar
için haftalık ekler çıkardılar. 1880’de çocuklar için
“Bahçe” Gazetesi çıkarıldı. Aynı yıllarda onbeş günlük
Çocuklara Kıraat, Vasıta-i Terakki, Çocuklara Arkadaş
dergileri yayınlanmıştır.
İkinci Meşrutiyet’e kadar İstanbul’da Çocuklara
Talim, Çocuklara Mahsus Gazete, Çocuklara Rehber
gibi gazeteler ve daha sonra da Tedrisat-ı İptidaiye
Mecmuası, Çocuk Bahçesi, Çocuk Duygusu, Çocuk
Yurdu, Çocuk Dünyası, Çocuk Dostu gibi haftalık,
onbeş günlük, aylık dergiler çıkarıldı. 1923-43 arası
yirmi yıl boyunca Türkiye’de çıkıp kapanmış olan
çocuk-öğrenci-gençlik dergi ve gazetelerinin sayısı 90’a
yakındır. Doğan Kardeş dergisi 1945 yılından itibaren
yayınlanmaya başlanmış, önce aylık iken 15 günlük ve
sonra haftalık olmuştur.
Çocuk yayınları, çocukların beden, zihin ve ruh sağlıkları
bakımından çok çok önemlidir. Bu yayınların
denetlenmesi gayesiyle 1927 yılında “Küçükleri Muzir
Neşriyattan Koruma Kanunu” adıyla 1117 sayılı kanun
çıkarılmıştır.
15 Kasım 1981 tarihinde yayma başlayan Türkiye
Gazetesi Çocuk Dergisi” millî düşünce, ahlâk, örf ve
adetlere değer veren, taklitten, yapmacıklıktan uzak,
çağın yeniliklerine ve gelişmelere açık yayın politikası ile
sahasında büyük başarı sağlamıştır. Ülkemizin en çok
satılan çocuk dergisi olan Türkiye Gazetesi Çocuk D ergisi
de dahil olmak üzere İstanbul’da bu gün 30’dan
fazla çocuk dergisi yayınlanmaktadır. Çeşitli gazeteler,
bankalar, yayınevleri, kişiler ve kuruluşlar bu sahada
neşriyat yapmaktadırlar.