Güney Afrika’nın bir zamanlar gelişen kültürel sahnesi tehdit altında çünkü koronavirüs kısıtlamaları halka açık etkinlikleri düzenlemeyi zorlaştırdı, ancak Muhammed Allie’nin Cape Town’dan bildirdiği gibi bazı sanatçılar yaratıcılıklarını göstermenin yeni yollarını buldular.
Cape Town’daki Fugard Tiyatrosu’nun geçen ay kapanmasıyla ilgili haberler eski bir dostun ölümü gibi karşılandı.
Ülkenin en ünlü oyuncularından John Kani, “Covid 19’a bir başka ikon daha düştü” diye tweet attı.
Dünyaca ünlü oyun yazarı Athol Fugard’ın adını taşıyan tiyatro, sadece on yıllık bir süre içinde, yerel yazarların yanı sıra uluslararası düzeyde tanınan oyun ve müzikallerin de işlediği çok sevilen bir mekan haline geldi.
Sanatçı topluluğu için, kapatılması, koronavirüs önlemlerinin yürürlüğe girmesinden bir yıldan fazla bir süre sonra şu anda karşı karşıya olduğu mücadeleyi sembolize etti.
Mevcut kısıtlamalara göre tiyatrolar, katı Covid-19 güvenlik önlemlerine tabi olarak kapalı mekanlarda maksimum 100 kişi, dış mekanda 250 kişiye kadar oturma kapasitesinin sadece yarısını kullanabilirler.
Çoğu tiyatro için seyirci sayısındaki sınırlar prodüksiyonların sahnelemesini ekonomik olarak imkansız hale getirdi.
Bu, birçok sanatçıyı çaresiz durumlara zorladı.
‘Arabada yaşamaya zorlandı’
Sanat yöneticisi ve yapımcısı Blythe Stuart-Linger BBC’ye, “Çok kötü. Sanat Güney Afrika’da her zaman zor bir yerde olmuştur, ancak Covid-19 salgını ve kilitlenme işleri daha da kötüleştirdi.”
“Örnek olarak, Facebook’a evimi temizlemeye yardım edecek birini aradığıma dair bir gönderi koyduğumda, sahnede gördüğüm sanatçılardan ve birlikte çalıştığım insanlardan en az 50 yanıt aldım.
“Ayrıca evlerini satmak ve arabalarında yaşamak zorunda kalan uzun yıllardır meslekte olan sanatçıları da biliyorum. Çok sayıda yetenekli sanatçıyı kaybediyoruz.”
Salgından ciddi şekilde etkilenenlerden biri, Cape Town merkezli popüler marimba grubu Abavuki’nin bir üyesi olan Andile Makubalo.
Makubalo, “Geçen yıldan bu yana Avrupa, Asya ve Afrika’ya dört tur dahil 35 konseri iptal etmek zorunda kaldık” diyor.
“Geçtiğimiz yıl boyunca herhangi bir gelir elde edemedim ve yalnızca ailemin bana destek sağlamasıyla hayatta kaldım.”
Güney Afrika’da koronavirüs hakkında daha fazla bilgi:
- Güney Afrika’nın ‘infodemic’ine karşı savaşan kadınlar
- Bir temas izleyicisinin hayatından bir gün
- Güney Afrika aşılama programını başlattı
Yaratıcı sektördeki sorun, hükümetin mücadele eden sanatçıları destekleme girişiminin başarısızlığı ile büyütüldü.
Başkan Cyril Ramaphosa, geçtiğimiz Ekim ayında sanat sektörüne yardımcı olmak için duyurduğu teşvik planının bir parçası olarak 20.6 milyon $ (15 milyon £) taahhüt etti.
Bazıları fon aldı ama hala ödeme bekleyen birçok sanatçı var.
‘Para nerede?’
Gecikme, Johannesburg’daki Ulusal Sanat Konseyi’nin (NAC) ofislerinde uluslararası üne sahip opera ve caz şarkıcısı Sibongile Mngoma liderliğindeki oturma eylemiyle sonuçlandı.
Diğer illerde gösteriler düzenleyen öfkeli sanatçılar da onlara katıldı.
Cape Town’daki Artscape Tiyatrosu’nda protestocular, “Sanatçılara Saygı Göster”, “Kiramı ödemem gerekiyor” ve “Para nerede?” Gibi mesajlar taşıyan pankartlar açtılar.
‘Eklektik programımız devam ediyor’
Devlet finansmanı ve biraz yaratıcı düşünceyle, Cape Town’daki Baxter Tiyatrosu ve Johannesburg’s Market Theatre gibi bazı mekanlar açık kaldı.
Baxter’in pazarlama müdürü Fahiem Stellenboom, “Şu anda halkın üyelerine bazı şovlar düzenliyoruz, ancak bu mali açıdan engelleyici,” diyor.
Baxter, gelir elde etmenin yollarını bulma konusunda yenilikçi olmalıydı.
“Prodüksiyon evlerini, reklam ajanslarını ve çekimle uğraşan kişileri mekanı kullanmaya teşvik ettik. Geçtiğimiz birkaç ay içinde ana tiyatromuzda birkaç fotoğraf çekimi ve film prodüksiyonu yaptık.”
Johannesburg’s Market Theatre’da sanat yönetmeni olan James Ngcobo, Baxter’in yaklaşımının aksine, kilitleme yönetmeliği çerçevesinde prodüksiyonları sahnelemeye kararlı.
“Yapabileceğimiz pencereler olduğunda, prodüksiyonlarımızı sahneleyeceğimize karar verdim” diyor.
“O kadar güzel ki, her gece tiyatroya gelen insanların geniş bir kesitini alıyoruz. Market’in bildiği eklektik programa devam ediyoruz.”
‘Pandemi caddeleri açtı’
Ancak, bazılarında sanatın ve genel olarak sanatçıların Güney Afrika’da geleneksel olarak dirençli olduğu yönünde bir fikir de var.
Stuart-Linger, “Kendimizi her zaman yeniden keşfedebiliyoruz” diyor.
Bu bağlamda, çok ödüllü bir aktris, yazar ve kültürel aktivist olan Buhle Ngaba, çalışmalarını geliştirmek ve sunmak için yeni yollar buldu.
“Güney Afrikalı sanatçılar beceriklidir” diyor, “bu yüzden bu bizim için gerçekten yaratıcılığımız olsa bile kaynaklarımızı bir araya getirerek neler yapabileceğimizi görmek için harika bir fırsat oldu. yaratıcılık her şeydir. “
Ngaba, geleneksel mekanların kapatılmasının, kendisini performans göstereceği yeni platformları hızla bulmaya sevk ettiğini söylüyor.
Geçen yıl, Artscape sahnesinde sanal bir festival için bir gösteri kaydetti.
“Bu, pandemi öncesi olmazdı – genç siyah Afrikalı bir kadının kendi yazdığı bir hikayeyi anlatması için bu ölçekte bir aşama mümkün olamazdı, ama bunu aldım. Fark bu ve buna hazırdım .
“Pandemi, kendi yaratıcılığımız ve imkanlarımız aracılığıyla yollar açtı.
“Şu anda sahada yazan, yöneten ve örgütleyen oyuncular biliyorum. Artık sadece tek bir şey yapmıyoruz, her şeyi yapıyoruz çünkü başka seçeneğimiz yok. Günün sonunda biz de yemeye ihtiyacım var. “
Artan sayıda sanatçı, çalışmalarını teslim etmek için çevrimiçi platformu kullanıyor olsa da, yaratabileceği para miktarı aynı ölçekte değil.
Mngoma ayrıca, izleyenlere yakın olabilecekleri ve geri bildirimlerin anında gerçekleştiği bir seyirci önünde sahne almak için sahnede olmanın gerçekliğinin yerini hiçbir şeyin alamayacağını söylüyor.
“Benim gibi biri için sahneye çıkıp performans sergilemek, çevrimiçi bir performans sergilemekten daha kolay. Diğer müzik türlerinin aksine, opera ile gerçekten tiyatroda olmanız gerekir.”