Bakteri plağı
Mukopolisakkaritlerden oluşan, yapışkan sıvı bir madde olan bakteri plağı tükürükten ve bazı yiyeceklerden kaynaklanır. Bakteriler buraya tutunurlar ve gelişirler. Dişleri ve diş çevresi dokularını tutan bu plak görünür olmadığı sürece daha da tehlikelidir. On iki saatte tükürük proteinlerinden oluşan çok ince ve saydam tabaka, diş yüzeylerine yapışır ve dişler üzerindeki çukurlara nüfuz eder; besinlerdeki şekerlerle bakterileri buraya bağlar ve bakteri plağım oluşturur. Bu tabaka eğer fırçalamayla kaldmlmazsa bakteriler burada çoğalır ve diş çürüğü ile dişeti hastalıklarına neden olan toksinleri, asideri ve enzimleri üretirler.
Bakteri plağı üç özgül bölgeye yerleşir: dişlerin araları; diş boynu kısımları ve dişeti oluğu; diş çatlakları ve olukları. Eğer plak kaldırılmazsa yaklaşık on gün içinde kireçlenir ve diş taşı (kefeki) haline gelir. Bu durumda bakterilerden gelen zararlara bir de mekanik zararlar eklenmiş olur. Plağı görünebilir hale getirmenin en iyi yolu boyamaktır (uygun boyarmaddeler eczanelerde bulunur). Fırçalama diş çevresi dokularının hastalıklarını önlemek için en iyi ve en etkili yoldur.
Diş çevresi dokularının hastalıkları ikiye ayrılır: birincisi yaşa bağlı olarak dişi taşıyan üst veya akçene kemiği bölümünün giderek erimesidir. Bir dişeti iltihabı ile birlikte görülebilir. Bu da yanlış fırçalamaya veya genel bir hastalığa (diyabet, vitamin eksikliği…) bağlı olan kronik bir iltihaptır. Diş çevresi dokularının iltihabı (parodontit), kemiğin akut olarak iltihaplanmasıdır. Bir veya daha çok dişte dişeti veya kemik cepleri (parodontal cepler) de mevcuttur. Bir de 17 yaşına doğru görülen gençlik parodont iltihabı vardır; çoğu zaman ergenlik çağı öncesinde ağız bakım ve sağlığının kötü olmasından kaynaklanır, bazen kötü yapılmış bir ortodonti tedavisiyle de artabilir.
