KIBRIS CUMHURİYETİ
31 temmuz 1960’ta yapılan ilk genel seçimde Başpiskopos Makarios cumhurbaşkanlığına, Dr. Fazıl Küçük cumhurbaşkanı yardımcılığına seçildi. Bağımsızlık 16 ağustosta yürürlüğe girdi ve Kıbrıs Birleşmiş Milletler üyeliğine kabul edildi. Mart 1961’de Kıbrıs, Commonvvealth’e katıldı.
Kıbrıs Rumlarının anayasanın Türklere verdiği hakları tanımak istememeleri iki halk arasında huzursuzluklara yol açtı. Türklere saldırılar başladı ve kasım 1963’te Makarios, anayasayı değiştirmek istediklerini resmen açıkladı. Kıbrıs Türk halkına yönelik saldırılar arttı, Türk memur ve milletvekilleri silah zoru ile yönetimden uzaklaştınldı. Radyo-TV dahil tüm devlet daireleri Rumlar tarafından işgal edildi. Böylelikle 1960 yılında kurulan «Kıbrıs Cumhuriyeti» fiilen yıkılmış oldu. Aralık 1963’te üç gün içinde 24 Türkün öldürülmesi üzerine, Türk uçakları ada üzerinde uyarı uçuşlan yaptı. Mart 1964’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi adaya çokuluslu bir Barış Gücü gönderilmesine karar verdi. Ancak Birleşmiş Milletler Barış gücü de çatışmaları durdurmakta yeterince etkili olamadı. Artan Rum saldırıları üzerine Nisan 1964’te Türkiye, 1959-1960 antlaşmalarının kendisine verdiği yetkiye dayanarak adaya müdahale etmeye karar verdi. Ancak ABD Başkanı L. B. Johnson’m böyle bir müdahalenin onaylanamayacağını ve ABD yardımı olarak verilen silahların böyle bir amaçla kullanılmasına izin verilemeyeceğini bildiren mektubu üzerine Türkiye, müdahaleden vazgeçti. Rum saldırılarım durdurmak amacıyla Türk uçakları 8-9 ağustos 1964’te adanm kuzeydoğusundaki Rum hedeflerini bombaladı. 1964 yazındaki çatışmalar yüzünden birçok Kıbrıs Türkü evlerini terk etti ve Lefkoşa’nın kuzeyindeki ve batısındaki güvenli bölgelere yerleşti. Türk üyeler parlamentoyu boykot ettiler.
Nisan 1967’de Yunanistan’da yönetimi ele geçiren askerî cunta ile Türkiye arasında eylül 1967’de yapılan, Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı. Kasım 1967’de Rumlar Geçitkale ve Boğazköy’de saldırıya geçti. Birçok Kıbrıslı Türk öldürüldü. Türkiye bunun üzerine müdahale hazırlıklarına başladı. Türk hükümeti Türkiye sınırları dışına askerî birlik göndermek için TBMM’den yetki aldı. Türk donanması Akdeniz’e açıldı ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri U Thant, bir Türk-Yunan savaşı ihtimali karşısında tarafları itidale davet etti.
1973’te yapılan ve Türklerin katılmadığı se pos Makarios cumhurbaşkanlığına, Rauf D< kanlığı yardımcılığına seçildi.
15 temmuz 1974’te Yunanlı subayların yi hafızlar Makarios’a karşı bir hükümet dart İngiliz üssüne sığınan Makarios, daha sonra beciler EOKA önderlerinden Nikos Samspc ilan ettiler. Böylelikle Kıbrıs’ta anayasal di mış, tüm Kıbrıs Türklerinin can güvenliği tel durum karşısında Zürich, Londra ve Gara garantör devlet sıfatıyla kendisine verdiği ı doğduğunu açıklayan Türkiye, birlikte müd rantör devlet İngiltere nezdinde teşebbüsle bir sonuç alamadı. ABD’nin gönderdiği ar; co’nun Atina nezdindeki teşebbüsün bir sc ğının anlaşılması üzerine Türkiye, Kıbrıs’a leye karar verdi ve 20 temmuz 1974’te ilk 1 çıkmaya başladı.
Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra adamı 37’sini kontrol eden Kıbrıs Türkleri 13 ş Türk Federe Devleti’ni ilan etti. Federal dı Rauf Denktaş seçildi. Bu arada aralık 197^ döndü.
Kıbrıs’ın Türk ve Rum kesimleri arasın muz 1975 arasında, Birleşmiş Milletler C Valdheim’m gözetiminde yapılan görüşme şimi anlaşmasına varıldı. Güneydeki Türk meleriyle adanm fiili bölünmüşlüğü pekişt Devleti iç hukuk alanında bir devletin büti olmasına rağmen uluslararası ilişkiler alar devletsizdi. Güneydeki Kıbrıs Rum Yöne tün Kıbrıs’ın hükümeti olduğunu iddia edi rini ekonomik ve politik bakımdan yalıtm, numuna indirmeye çalışıyordu. Şubat 197′. ler Genel Sekreteri Waldheim’in gözetim Denktaş ve Makarios, federal devletin ya leyeceği alan, göçmenlerin yerleştirilme edinme özgürlüğü, vb sorunları teknik dü meyi kabul ettiklerini açıkladılar. Ağustos rios’un yerini alan Spiros Kipriyanu ile F Waldheim’m gözetiminde mayıs 1979’dc lerde bir çerçeve anlaşma imzalandı. 9 aj yan Kıbrıs’taki taraflar arasındaki görüşm simin federal bir devlet altında birliği çö; üzerine başarısızlığa uğradı. Rumlar göri ve sorunun çözümünü uluslararası fon Kıbrıs Türkleri karşısında durumunu güç karmakta aradılar.
Bu durum karşısında Kıbrıs Türk Federe lisi, 15 kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk C duğunu ilan etti. Kuruluş bildirgesinde Ku huriyeti’nin Garanti Antlaşması dahil, bü kalacağı, bağlantısızlık siyaseti izleyeceğ gede ayrıca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhu: Kıbrıs Türk halkının kendi kaderini belirl hürü olduğu vurgulanıyordu.
Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuri; İngiltere, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesi: Garanti Andaşması’na aykırı olduğu gere
5 mayıs 1985’te yapılan halkoylaması Cumhuriyeti Anayasası kabul edildi ve Denktaş cumhurbaşkanı seçildi. Kıbrıs 1988’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçim desteklediği Yorgo Vasiliu kazandı.
Birleşmiş Milleder Güvenlik Konseyi sorununa ilişkin olarak, Genel Sekreter P runu destekleyen 716 sayılı kararı kabu çözüm için iki bölgeli ve iki toplumlu biı rıslı Türklerin ve Rumların refah ve güv bir anayasanın yapılması öngörülüyord madı. Bu arada Güney kıbrıs Rum Yö Topluluğu’na adaylığını koydu ve adaylı tarafından kabul edildi. Türkiye ve KKT lan doğrultusunda buna karşı çıktılar. / kasım 1999’da Türkiye’yi ziyareti sıra; arasında aracıyla görüşmelerin, BM G’ nan’ın gözetiminde New York’ta başlarr sona ererken henüz bir sonuca varılmar
