ABBÂDİLER (Abbâdoğulları); Ispanya’da Endülüs Emevîlerinin yıkılışından sonra kurulan emirliklerin en kuvvetlilerinden biti. Benî Lahm kabilesi mensuplarından Endülüslü kumandan Mu-hammed bin Abbâd’m oğlu kâdı Ebü’l-Kâsım Mu-hammed tarafından kuruldu. 1023 (H.414)te bağımsızlığını kazandı. 1091 (H.484)e kadar devâm etti.
Abbâdîler, İşbiliyye ve çevresinde hâkimiyet kurdular. Ebü’l-Kâsım Muhammed’in vefâtından sonra beyliğin başına oğlu Abbâd geçti. Abbâd, babasının Berberi Hânedânlarına karşı başlattığı savaşı sürdürdü. Devletinin topraklarını büyük ölçüde genişletti. Ölümünden sonra yerine oğlu El-Mu’temid geçti.
El-Mu’temid, saltanatının ilk yıllarında Benî Cevher Hânedânlığını ortadan kaldırarak, Kurtu-ba’yı yönetimi altına aldı. Ancak Kastille Kralı Altıncı Alfonso 1089 senesinde Abbâdîjere hücûm ederek büyük bir yenilgiye uğrattı. Abbâdî topraklarının büyük kısmını ele geçirdi. Buılun üzerine El-Mu’temid, Afrika’da hüküm süren Murâ-bıtlarm Pâdişâhı Yûsuf bin Tafşin’den yardım istedi. Bu dâveti kabûl eden İbn-i Tafşin, Endülüs’ün Ez-Zellâkâ mevkiinde Altıncı Alfonso ile karşılaştı. Emri altındaki yirmi bin kişilik orduyla Alfonso’yu mağlûb etti. Altıncı Alfonso canını zor kurtardı. Yûsuf bin Tafşin, bu seferden sonra Afrika’ya geri döndü ise de, bir süre sonra İspan-ya’nın verimli topraklarını ele geçirmek için harekete geçti. Endülüs’e yürüyerek, 1090 senesinin Kasım ayında Gırnata’yı aldı. Bunu tâkiben İşbiliyye ve diğer şehirleri ele geçirdi. El-Mu’temid’i, Fas’ın Agmad kasabasına sürdü. Böylece bütün Endülüs müslümanları, Murâbıtların himâyesine alındı. Son Abbâdî meliki olan El-Mu’temid, hayâtının geri kalan kısmını Agmad kasabasında sefil ve acınacak bir hâlde geçirdi. Nihâyet 1095 senesinde öldü.
