TAŞKÖMÜRÜ KÖMÜR
TAŞKÖPRÜ, Kastamonu iline bağlı ilçe ye bu ilçenin merkezi olan kasaba. İlçenin orta kesimleri düzlük, kuzeyi dağlıktır. Ormancılık, kenevir ve çeltik ekimi yapılır. Kasaba, ili Si-nop’a bağlayan yol üzerinde kurulmuştur. Adını Gökırmak üstündeki 5 gözlü taş köprüden alır. Yüzölçümü 2.217 km.2, ilçe nüfusu 47.621, merkez nüfusu 11.454 (1990).
TAŞLAMA HİCİV
TAŞLICALI YAHYA (? -1582, ?), divan şairi. Arnavutluk’tan devşirme olarak İstanbul’a getirildi, askerlikle birlikte öğrenim gördü. Yayabaşıiı-ğa kadar yükseldi, müteveiiiliklerde bulundu. Kanuni’nin Bağdat Sefe-ri’ne katıldı (1535-1536). Daha önce Hicaz’a da gitmişti. Araştırmacıların, 16. yüzyıl divan şiirine derin duygular, yeni ve ince hayaller, ifadede açıklık ve incelik sağlayan İran modelinden uzaklaşma çabası gösteren şairler arasında yer verdikleri Yahya, özellikle Vezir Rüstem Paşa ile Hurrem Sultan tarafından öldürülen Şehzade Mustafa adına yazdığı mersiyeyle kabul edildi. “Di-van”ından başka, “Gencînei Râz”, ‘Gülşen-i Envar”, “Usulname“ ile, basılmış olan “Yusuf ü Züleyha”, “Şah ü Geda” adlı mesnevilerinin bulunduğu ,,Hamse”si, döneminin önemli yapıtları olarak kabul edildi. -* ŞAH Ü GEDA
TAŞLIÇAY, Ağrı iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. İl-
GK 10 F:129
çe topraklarının ortasından geçen Murat’ın çevresi dağlıktır (Balıklıgöl 3.159 m., Mozik 2.750 m., Muratba-şı 3.579 m.). Geçim hayvancılık ve tahıl tarımıyla sağlanır. Kasaba, Trabzon-İran transit yolu üzerinde olup ile 32 km. uzaklıktadır. Yüzölçümü 798 km.2, ilçe nüfusu 21.976, merkez nüfusu 4.555 (1990).
TAŞNAK CEMİYETİ, Kafkasya kökenli Ermeni aydınları ve ihtilalcilerince İsviçre’de kurulan (1889) ve bağımsız Ermenistan kurmayı amaçlayan siyasi örgüt. Asıl adı ‘Taşnaktsutyun”dur (birlik, federasyon). Taşnak Komitesi, Taşnak-Partisi adlarıyla da bilinir. Politikası, esas olarak bireysel ve toplu eylemlerle büyük devletlerin ve özellikle Rusya’nın dikkatini Ermeni sorununa çekerek Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu vilayetlerinde yaşayan Ermenileri de kapsayan bir bağımsız devlet kurmaktı. Bu amaçla yörede çeşitli baskın ve isyanlar düzenlediler. Eylemleri, büyük devletlerin de baskısıyla Osmanlı Devleti’nin Ermenilerle ilgili belirli düzenlemeleri kabul etmesine yol açtı. I. Dünya Savaşı sonrasında hemen hemen bugünkü Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarında kısa süreli bağımsız bir Ermenistan Devleti de kuran Taşnaklar, buranın Sovyetleştirilmesiyle hayallerini gerçekleştirmediler ve çeşitli Batı ülkelerinde Türkiye aleyhtarı hareketleri destekleyen bir cemiyet olarak varlıklarını sürdürdüler. -* HINÇAK CEMİYETİ
TAŞOVA, Amasya iline bağlı İlçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. Geçim tütün, şekerpancarı, tahıl ve meyve üretimiyle sağlanır. Kasaba, Niksar-Erbaa-Ladik-Samsun karayolu üzerinde olup ile 55 km. uzaklıktadır. Yüzölçümü 1.010 km.2, ilçe nüfusu 54.767, merkez nüfusu 10.197 (1990).
TAŞOZ ADASI (Yunanca: Thâsos), Ege Denizi’nin kuzeyinde, Mesta Irmağı ağzı karşısında ada. Yönetim bakımından Kavala’ya bağlıdır. Yüzölçümü 400 km.2, nüfusu 16.000’ dir (1961). Dağlık bir ada olan Ta-şoz’un, Kavala limanıyla düzenli ara-
TATARCIK
ba vapuru bağlantısı vardır ve canlı bir turizm merkezidir. *
TAŞTİR, divan şiirinde bir gazelin her beytinin mısralarının arasına iki ya da daha çok mısra eklenerek oluşturulan nazım biçimi. Eklenen mısralar tahmiste olduğu gibi eklendikleri beyitlerin birinci mısralarıyla kafiyelidir. Taştirde asıl olan, bir gazelin beyitlerinin arasına ikişer mısra eklemektir. Pek kullanılmayan taştir biçiminin en güzel örneklerini Nedim vermiştir.
TAŞYONCASI, fasulyegillerden, her yerde yetişen, on-on beş türü bulunan otsu bitki cinsi (Meliloüıs). Uzun salkımlar halindeki çiçek kurulları beyaz ya da sarı renklidir. Genellikle kuru yerlerde yetişirler. İyi bir hayvan yemidir. Sarı çiçekli ve güzel kokulu sarı taşyoncasından (M. officinalis) çıkartılan bal kıvamında, yeşil renkli, keskin tütün kokulu reçinemsi sıvı lavantacılıkta ve tulumpeynirine koku vermekte kullanılır.
TATARCA, Türk lehçelerinden biri. Bugün Tatar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde, Volga Irmağı boyundaki birçok bölge ile Batı Sibirya’nın birçok bölgesinde yaklaşık olarak 5.000.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Tatarca’nın üç lehçesi vardır: 1. Merkezi Tatarca,
2. Batı Tatarcası, 3. Doğu Tatarca-sı. Tatarca, Altınordu-Harizm Türk-çesi’nden gelişerek edebi bir Türk lehçesi haline gelmiştir. Daha sonra da, yerini Çağatayca’ya bırakan Uygurca’nın büyük ölçüde etkisinde kalmıştır. 1938 yılından beri Kiril harflerini kullanan Tatarca’nin zengin bir edebiyat geleneği vardır.
TATARCIK, çiftkanatlılardan, küçük bir asalak sinek (Phlebotomus papatasii). Ilıman ve tröpikal bölgelerde yaşar. Boyu 2 mm. kadardır. Kanatları kadife gibi sık tüylüdür. Kurtçukları, kokmuş organik maddelerde yaşar. Erginleri insanlardan kan emer, bu arada çeşitli hastalıkları bulaştırırlar (şarkçıbanı, tatarcık humması vb.).
TAŞKÖPRÜ, Kastamonu iline bağlı ilçe ye bu ilçenin merkezi olan kasaba. İlçenin orta kesimleri düzlük, kuzeyi dağlıktır. Ormancılık, kenevir ve çeltik ekimi yapılır. Kasaba, ili Si-nop’a bağlayan yol üzerinde kurulmuştur. Adını Gökırmak üstündeki 5 gözlü taş köprüden alır. Yüzölçümü 2.217 km.2, ilçe nüfusu 47.621, merkez nüfusu 11.454 (1990).
TAŞLAMA HİCİV
TAŞLICALI YAHYA (? -1582, ?), divan şairi. Arnavutluk’tan devşirme olarak İstanbul’a getirildi, askerlikle birlikte öğrenim gördü. Yayabaşıiı-ğa kadar yükseldi, müteveiiiliklerde bulundu. Kanuni’nin Bağdat Sefe-ri’ne katıldı (1535-1536). Daha önce Hicaz’a da gitmişti. Araştırmacıların, 16. yüzyıl divan şiirine derin duygular, yeni ve ince hayaller, ifadede açıklık ve incelik sağlayan İran modelinden uzaklaşma çabası gösteren şairler arasında yer verdikleri Yahya, özellikle Vezir Rüstem Paşa ile Hurrem Sultan tarafından öldürülen Şehzade Mustafa adına yazdığı mersiyeyle kabul edildi. “Di-van”ından başka, “Gencînei Râz”, ‘Gülşen-i Envar”, “Usulname“ ile, basılmış olan “Yusuf ü Züleyha”, “Şah ü Geda” adlı mesnevilerinin bulunduğu ,,Hamse”si, döneminin önemli yapıtları olarak kabul edildi. -* ŞAH Ü GEDA
TAŞLIÇAY, Ağrı iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. İl-
GK 10 F:129
çe topraklarının ortasından geçen Murat’ın çevresi dağlıktır (Balıklıgöl 3.159 m., Mozik 2.750 m., Muratba-şı 3.579 m.). Geçim hayvancılık ve tahıl tarımıyla sağlanır. Kasaba, Trabzon-İran transit yolu üzerinde olup ile 32 km. uzaklıktadır. Yüzölçümü 798 km.2, ilçe nüfusu 21.976, merkez nüfusu 4.555 (1990).
TAŞNAK CEMİYETİ, Kafkasya kökenli Ermeni aydınları ve ihtilalcilerince İsviçre’de kurulan (1889) ve bağımsız Ermenistan kurmayı amaçlayan siyasi örgüt. Asıl adı ‘Taşnaktsutyun”dur (birlik, federasyon). Taşnak Komitesi, Taşnak-Partisi adlarıyla da bilinir. Politikası, esas olarak bireysel ve toplu eylemlerle büyük devletlerin ve özellikle Rusya’nın dikkatini Ermeni sorununa çekerek Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu vilayetlerinde yaşayan Ermenileri de kapsayan bir bağımsız devlet kurmaktı. Bu amaçla yörede çeşitli baskın ve isyanlar düzenlediler. Eylemleri, büyük devletlerin de baskısıyla Osmanlı Devleti’nin Ermenilerle ilgili belirli düzenlemeleri kabul etmesine yol açtı. I. Dünya Savaşı sonrasında hemen hemen bugünkü Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarında kısa süreli bağımsız bir Ermenistan Devleti de kuran Taşnaklar, buranın Sovyetleştirilmesiyle hayallerini gerçekleştirmediler ve çeşitli Batı ülkelerinde Türkiye aleyhtarı hareketleri destekleyen bir cemiyet olarak varlıklarını sürdürdüler. -* HINÇAK CEMİYETİ
TAŞOVA, Amasya iline bağlı İlçe ve bu ilçenin merkezi olan kasaba. Geçim tütün, şekerpancarı, tahıl ve meyve üretimiyle sağlanır. Kasaba, Niksar-Erbaa-Ladik-Samsun karayolu üzerinde olup ile 55 km. uzaklıktadır. Yüzölçümü 1.010 km.2, ilçe nüfusu 54.767, merkez nüfusu 10.197 (1990).
TAŞOZ ADASI (Yunanca: Thâsos), Ege Denizi’nin kuzeyinde, Mesta Irmağı ağzı karşısında ada. Yönetim bakımından Kavala’ya bağlıdır. Yüzölçümü 400 km.2, nüfusu 16.000’ dir (1961). Dağlık bir ada olan Ta-şoz’un, Kavala limanıyla düzenli ara-
TATARCIK
ba vapuru bağlantısı vardır ve canlı bir turizm merkezidir. *
TAŞTİR, divan şiirinde bir gazelin her beytinin mısralarının arasına iki ya da daha çok mısra eklenerek oluşturulan nazım biçimi. Eklenen mısralar tahmiste olduğu gibi eklendikleri beyitlerin birinci mısralarıyla kafiyelidir. Taştirde asıl olan, bir gazelin beyitlerinin arasına ikişer mısra eklemektir. Pek kullanılmayan taştir biçiminin en güzel örneklerini Nedim vermiştir.
TAŞYONCASI, fasulyegillerden, her yerde yetişen, on-on beş türü bulunan otsu bitki cinsi (Meliloüıs). Uzun salkımlar halindeki çiçek kurulları beyaz ya da sarı renklidir. Genellikle kuru yerlerde yetişirler. İyi bir hayvan yemidir. Sarı çiçekli ve güzel kokulu sarı taşyoncasından (M. officinalis) çıkartılan bal kıvamında, yeşil renkli, keskin tütün kokulu reçinemsi sıvı lavantacılıkta ve tulumpeynirine koku vermekte kullanılır.
TATARCA, Türk lehçelerinden biri. Bugün Tatar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde, Volga Irmağı boyundaki birçok bölge ile Batı Sibirya’nın birçok bölgesinde yaklaşık olarak 5.000.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Tatarca’nın üç lehçesi vardır: 1. Merkezi Tatarca,
2. Batı Tatarcası, 3. Doğu Tatarca-sı. Tatarca, Altınordu-Harizm Türk-çesi’nden gelişerek edebi bir Türk lehçesi haline gelmiştir. Daha sonra da, yerini Çağatayca’ya bırakan Uygurca’nın büyük ölçüde etkisinde kalmıştır. 1938 yılından beri Kiril harflerini kullanan Tatarca’nin zengin bir edebiyat geleneği vardır.
TATARCIK, çiftkanatlılardan, küçük bir asalak sinek (Phlebotomus papatasii). Ilıman ve tröpikal bölgelerde yaşar. Boyu 2 mm. kadardır. Kanatları kadife gibi sık tüylüdür. Kurtçukları, kokmuş organik maddelerde yaşar. Erginleri insanlardan kan emer, bu arada çeşitli hastalıkları bulaştırırlar (şarkçıbanı, tatarcık humması vb.).
