Stuart sülalesi
1371’den başlayarak İskoçya’yı, 1603’ten 1774’e kadar İngiltere’yi yöneten kral sülalesi. XII. yy. başında İngiltere’ye Bretagne’den (Fransa) giden Alanın soyundan gelen Stuart (eski belgelerde Stewart, Steuart biçiminde de yazılmıştır) sülalesinin kurucusu VValter (öl. 1177’ye doğru), Davit Cin verdiği İskoçya yöneticisi (“Stewart of Scotland”) unvanıyla İskoçya’ya yerleşti. Sülalenin altıncı üyesi VValter (öl. 1326), kral Robert I Bruce’un kızı Marjory’yle evlendi (1315) ve kayınbaba- sının bulunmadığı dönemlerde İskoçya’yı yönetti. Oğlu Robert (1316-1386), vâris bırakmadan ölen amcası Da- vid II Bruce’un yerine tahta çıkıp (Robert II), iç savaşlarla çalkalanan krallığında barışı sağlayamadı. Büyük oğlu John (1337-1406), 1386’da “Robert II” adıyla onun yerine tahta çıkıp, sağlığı pek yerinde olmadığından yönetimi erkek kardeşi Albany dükü Robert Stuart’a (1340’a doğru- 1420) bıraktı. James I (1394-1437), 1406’da tahta çıktıysa da, İngiltere’de on dokuz yıl tutsak kaldıktan sonra, iskoçya’yı ancak 1424’ten başlayarak yönetip, krallık topraklarını yeniden ele geçirdi. Soylularla etkili biçimde savaşıp, 1437’de öldürüldü. Yerine geçirilen oğlu James III (1430-1460), ergenlik çağına gelince yönetimi ele alıp, soyluların ayaklanmasını başarıyla bastırdı (1455). Fransa’yla dostluk antlaşmasını yenileyip, İngiltere’deki siyasal kargaşadan (İki Gül Savaşı) yararlanarak, İngilizlerin İskoçya’da ellerinde tuttukları son topraklan da geri aldı. Roxburgh kuşatması sırasında genç yaşta öldü. Oğlu James III (1452- 1488), ülkeyi halka dayanarak yönetmek istediyse de, ayaklanan soylulara Sauchieburn’de yenildi (1488) ve öldürüldü. Yerine geçen oğlu James IV (1473-1513), ülkeyi barışa kavuşturmaya çalışıp, adalet mekanizmasını yeniden örgütleyerek, ticareti destekledi. Dışta, Fransa’yla dostluğu korumasına karşılık, İngiltere kralı Henry Vlll’le çatışmak zorunda kaldı ve Flodden çarpışmasında vurularak ‘öldü. Henüz bir yaşında olan oğlu James V (1512-1542), onaltı yaşında fiili iktidarı ele alıp, İngiltere’ye savaş açtıysa da, Solvvay Moss’da (1 542) yenildi ve birkaç gün sonra öldü. Marie de Gui- se’le evliliğinden olma kızı Mary Stuart (Bk. MARY II STUART), İskoçya tahtına onun oğlu da James I adıyla İngiltere tahtına çıktı (Bk. JAMES I).
