İSMAİL PAŞA

İSMAİL PAŞA (ö. 1738), sadraza Gürcü asıllıdır. Yeniçeri ocağınd yetişti. 1731’de yeniçeri ağalığı atandı. 1734’de Bağdat valisi olt 1735 Temmuzu’nda sadrazamlı getirildi. Aynı yılın aralık ayında ç revinden alınarak Rodos’a sürült 1737’de ibşir Hüseyin Paşa’nın \ rine Hanya muhafızlığına gönderilİSMAİL PAŞA (1830-1895), ilk Mı hidivi. Mısır valisi İbrahim Paşa’r oğlu. Fransa’da eğitim gördü amcası Mısır valisi Mehmet S Paşa’nın Avrupa’daki diplomatik lerini yürüttü. Amcasının ölümü zerine 1863’te onun yerine ge< 1867’de yıllık verginin artırılrm karşılığında Osmanlı padişahınd hidiv sanını aldı. Yayılmacı bir yaset izledi. 1865’te Sudan’daki S vakin ve Eritre’deki Masava limo larının Mısır’a devredilmesi için p dişahla anlaşmaya vardı. Mısır c duşunu çağdaşlaştıran İsmail Paş Amerika’dan çağırdığı subaylaı bir genelkurmay kurmalarını sağl dı. 1870-1875 arasında Mısır eg menliğini Kızıl Deniz kıyılarına dı genişletti. Ancak Mısır’ın gittikı artan dış borçları nedeniyle İsmi Paşa Süveyş Kanalı Şirketi’nin hi se senetlerini İngilizler’e satmı (1875), dış borç faizlerini ödeyem mek durumunda kaldı (1876). Bu t İngilizler’le Fransızlar’ın Mısır’ın işlerine karışmalarına yol açtı \ Mısırlılar için gerçek bir bunalı dönemi olan Fransız – İngiliz ortt egemenliği Condominium dönemi

başlattı. Yabancı devletlerin gittik­çe artan baskısıyla yoğunlaşan bu­nalım subaylarla birlikte halk ayak­lanmalarına neden oldu (1879). Bu durum karşısında II. Abdülhamit. İbrahim Paşa’yı görevden alarak yerine oğlu Mehmed Tevfik Paşa’yı hidiv atadı (1879). Büyük devletle­rin de bu atamayı onaylaması üze­rine aynı yıl Mısır’dan ayrılan İs­mail Paşa Napoli’de bir süre kal­dıktan sonra İstanbul’a yerleşti (1888). O sıralarda Dünya’nın sayı­lı varsılları arasında yer alan İsmail Paşa kalan ömrünü İstanbul Beya- zıt’daki sarayında ve Emirgân’daki yalısında geçirdi. İsmail Paşa on­attı buçuk yıllık saltanatı sırasında Süveyş Kanalı’nın tamamlanması (1869) yanısıra sulama kanalları, li­manlar, fabrikalar, demiryolları, sa­raylar, okullar, kütüphaneler, mü­zeler, opera binası vb eserler yap­tırdı.

İSMAİL PAŞA (Nişancı) (1619-1690), sadrazam. Saray çuhadarı iken Ru­meli beylerbeyliğine atandı. 1678’de Tuğrakeşler dairesine girdi. 1687′ de vezir oldu. 1688’de II. Süleyman’ m saltanatı başlangıcında Yeniçe- riler’in Siyavuş Paşa’yı öldürmeleri üzerine sadrazamlığa getirildi. Za­lim tavırları nedeniyle 69 gün sonra görevinden alındı. Rodos’a sürüldü. Rumeli Beylerbeyi Zeynelabidin Pa- şa’yı haksız yere öldürttüğü için Köprülü Mehmet Paşa’nın emriyle öldürüldü.