Sıcak su dönüş borusu

v:

Solar

levha

PUMP

«iMfaAîjeft-— » «s-*»*.».-”                                iîj-                                       rvm

büyük bir şeydi, ve bu herkesi sevindirecek bir yeniliktir.

Bu ev arkası güneş ocağı, Nederland, Colora­do’daki International Solarthermic Corp. şirketi tarafından bulunmuştur, onlar çok yükseklerde, adeta bulutlar arasında çalışmışlar, uzun araştır­malar yapmışlardır. Amaçları, evlerde mevcut

Keyes hatta herkesin kendi ocağını kendisinin yapabileceği “Kendin yap” paketlerinin bile hazırlanmasını düşünmektedir. Bunlar bir gün içinde evlerde monte edilebilecektir.

Arka bahçe ocağının en büyük üstünlüğü onun tamamiyle ayrı, serbest duran bir ünite olmasıdır. O eve girmeyecek veya ev onun çevre­sinde yapılmayacaktır. Evden 25 metre kadar uzakta açık, gölgesiz, güney yöne bakan bir yer bulunduğu takdirde ocak buraya mükemmelen konulabilecektir. Bunun anlamı onun yeni veya eski binaların yanında aynı şekilde kullanılabile­ceğidir ve mimarinin de ona göre değiştirilmesine gerek olmayacaktır. Ev birden bire bütün cam duvarları, çatısı ile öteki güneş enerjisi toplama sistemlerinde olduğu gibi bir “limonluk”a benze­meyecektir. Esas itibariyle A-çerçeve ocağı güneşe 60° ile bakan bir güneş ışını toplama levhasından oluşur. Bu toplayıcı levhaya kolektör adı verilir, o tıpkı bir limonluk duvarı gibi güneşi kapar, çift cam duvardan yapılmıştır ve içeri giren sıcaklığı bir daha dışarı vermez. Model 96, model 128 ve model 160 olmak üzere üç tiptir.

Model numaraları kolektörün yüz düzeyini gösterir, örneğin Model % – 12 ayak uzun, 8 ayak yüksektir – ve % ayak karesi kolektör yüzeyine sahiptir. Güneş enerjisinin çoğu kolek­tör yüzeyine doğrudan doğruya düşen güneş ışığından alınmaktadır, fakat aynı zamanda yere kadar inebilen ayna gibi alüminyum levhalar da verimi arttırmak için kolektöre daha fazla güneş ışığı yansıtırlar. A – çerçeve ocağının içinde kolektörün arkasındaki boşluk büyük ısı stok eden oda veya “depo” olarak hizmet eder.

Isı Depolamak İçin Kullanılan Taşlar

Bu noktaya kadar güneş ışını kolektörü öteki birçok başka kolektörler gibi çalışır. Fakat asıl

akıllıca düşünülen kısmı bundan sonra gelir. Keyes şimdiye kadar yapılan güneş ocaklarından başka olan iki buluş yapmıştır. Çoğu güneş ışını (solar) kolektörler ısı iletimi ve ısı depolama aracı olarak su kullanmışlardır. Yani onlar “düz levha” tipidirler. İçinde su veya sıvı dolaştıran borular bulunan ve ısıyı emen düz siyah boyalı bir yüzey, düz bir yüzeyi olan bu kolektör gelen güneş ışınlarının dışarıya yansımasına müsaade ediyor ve böylece ısı kaybına sebep oluyordu.

Keyes bu problemi aralarında çok az mesafe bulunan alüminyum bardakçıklar şeklinde düşey kepçeleri siyaha boyamak suretiyle çözdü ve bunları kolektörün yüzüne kaynak etti. Bu bardakçıkların büyüklüğü bir kaç santimetre kadardı, kolektörün etken düzeyini arttırıyor ve bir ısı tuzağı görevini görüyordu. Kısa dalga güneş ışınları yansıyacak yerde bu bardakçıkların içinde dönüyor, tutuluyor ve emiliyorlardı. Küçük tip, model 96, da bu bardakçıklardan tam 1872 tane vardı. Bunlar kolektörün etkenliğini öyle yükseltiyorlardı ki, bu oldukça küçük ünite, çok daha büyük fakat daha az etkili kolektörler- den çok daha fazla güneş enerjisi yakalayabili­yordu.

Ünitede iki vantilâtör vardır. Biri kolektör bardakçılarından ısıyı “yıkayan” ve depolama alanına götüren yüksek basınç hava akımını oluş­turuyordu. öteki ise ısıyı depolama odasından ev ocağının basınç bölümüne götürür. Keynes havadan faydalanmaktadır, çünkü hava sudan daha ekonomik bir ısı ileticisidir, hava sisteminde onu kışın donmaktan korumak için “anti friz” kullanmağa da gerek yoktur, öte yandan hava sızıntıları su sızıntıları kadar ciddi bir hasara sebep olmazlar. Hava borularının “külhanın” tesisat ve lehimleme işleri de daha basit ve ucuzdur. A – çerçeveli ısı depolama alanı yıkanmış adi nehir çakıl taşlarıyla doldurulmuş­tur, bunların büyüklükleri 20 – 36 mm kadardır, derhal bulunabilir ve pahalı bir şey de değildir. Su, Keyes’e göre, çok kötü bir depolama aracıdır. Fakat taş çok iyi bir araçtır;* o ısısını yavaş yavaş dışarı verir.

Bunu ispat etmek için Keyes şöyle bir deney yapılmasını tavsiye eder: Bir filtre su ile bir kilo çakıl alın, bunları bir fırında yaklaşık 80°C’ye kadar ısıtın. Sonra dışarı çıkarın ve bir saat bekleyin, göreceksiniz ki su soğumuştur, fakat çakıllar hâlâ sıcaktır. A – çerçevesi içinde bulunan yaklaşık 12.500 kg çakıl ısıyı o kadar iyi depolar ki, güneş ocağı 4-5 güneşsiz gün bile çalışmağa devam eder, her gün yalnız bir iki derece sıcaklık kaybeder.

Kolektörden çıkan hava akımı kızgın bir ha geldikten sonra, çakıl depolama alanından geç Özel perdeler onun S şeklinde bir yol almasını ısıyı iyice dağıtmasını sağlar. Evdeki termos lüzum gördüğü zaman, depolanmış ısı iz edilmiş külhanlardan geçerek eve girer ve or kalorifer ocağının üfleyicisi ile etrafa dağıl Güneş fırınında depolanan ısı 24°C’den aşc düşerse, ev kalorifer ocağı otomatik olar devreye girer.. Kolektör vantilâtörü alüminyt^ bardakçıklardaki sıcaklık, çakılların sıcaklığınd büyük olduğu takdirde ve yalnız o zaman işi aradaki birkaç derece fark önceden ayarlanır. B sayede depolama alanına “soğuk” hava üflenm sinin önüne geçilmiş olur.

Evin arkasına konulan bu güneş fırınının b^! temele ihtiyacı yoktur. O basitçe 3,2 X 4, metrelik ve plastik bir çitle sarılmış 15 santimetr kalınlığında polystrene köpüğünden bir kaid üzerine oturtulur. İşletme gideri ancak iki kayışla çalışan 1/2 BG’lik üfürücünün çalışmasında ibarettir. Bu da elektrik fiatlarına göre ayda 1,6 doları (25 lira kadar) geçmez. Bakımı ^ vantilâtör kayışlarını kontrolden ve üfürüc motorlarını yılda bir kez yağlamaktan ve yılda ü kez de soğuk hava dönüş filitrelerinin değiştiril­mesinden ibarettir.

Halen, arka bahçe fırını basınçlı hava vere kalorifer tesisleriyle çalıştırılmak üzere düşünül* müştür, fakat sıcak su sistemli kaloriferler d kanatlı boru ısı değiştiricilerinin ilâvesile bundan faydalanabilirler. Fakat Amerika’da evlerin ço­ğunluğu basınçlı sıcak hava sistemiyle çalıştığın dan, Keyes basit şekliyle bu sistemin şimdide birçok evlerde uygulanabileceğine inanmakladır.

Güneş fırınının ne kadar ısı sağlayabileceği tabiî, sizin bulunduğunuz yer iklimi ve en önemlisi, yıldaki ortalama güneşli günlerin sayısına bağımlıdır. İyi güneş ışığı sıcaklıktan daha önemlidir. Güneş fırını güneşli havada, isterse sıcaklık 0°C’nin altında olsun, gene işler, işin püf noktası buradadır. Orta Amerika’nın “güneş kuşağı” adı verilen bölgelerinde fırın 200 m²lik, üç yatak odalı tipik bir evin ısı ihtiyaçları­nın % 90’ını verebilecek bir kapasitededir.

öteki bölgelerde bu miktar geniş ölçüd değişebilir ve memleketin değişik çevre v iklimine göre % 82’den % 20’ye kadar düşer. B ufak üniteler içindir. Bir üst boya geçersiniz, b kapasiteyi % 15 – 30 kadar arttırır. En büyü üniteyi kullanacak en soğuk yerlerde bile ısıtm giderlerinizi % 57 – 58 kadar azaltmanız kabildir

İmalâtçılar asıl üretime başlamadığı süreç tahmini fiatlar Model % için 4500 dolar, Mod