ODUN KÖMÜRÜ
Odun kömürü, odunun pirolizinin lmtısıdır; % 82 – 86 arasında karb % 12-15 kadar uçucu madde ve % oranında kül içerir. Isı gücü mac kömürününküyle karşılaştırılabil hafif ve siyah bir katıdır, kolayca nar. Yakıt ve metalürjide indirj olarak kullanılabilir.
Odunun ya havanın yalnızca küc miktarlarda verildiği nemli topra örtülü yığınlarda, ya da havasız fu larda karbonlaştırılmasından e edilir. Odunun pirolizi yaklaşık % ağırlıkta odun kömürü, % 20 yakıt zı, % 35-50 arasında piroliz sı (aseton, asetik asit, metil alkol, maddeler içerir) ve % 5 katran s lar.
ETKEN KÖMÜR
Amorf bir karbon çeşididir;l 200° doğru, karbonlu bir maddenin (ge likle, kemik, odun, turba, hindistaı vizi kabuğu, vb.) fosforik asitle ısıl sonra da hidroklorik asitle yıkan sıyla elde edilir. Katalizör, renk g rici gibi birçok kullanım alanı var
KÖMÜRÜN KOKLAŞTIRILMASİNDAN TÜREYEN BAŞLICA BİLEŞİKLER PLASTİKLER, REÇİNELER KOKULAR-BOYARMADDELER
karbon kimyası olarak adlandırılır. Kokun demir-çelik sanayisinde kullanılması ve 1810’da İngiltere’de aydınlatma gazının kömürden hareketle üretilmesiyle başlamıştır. Taşkömürünün damıtılmasıyla kok ve aydınlatma gazı elde ediliyordu, ama aynı zamanda, katran ve amonyaklı su gibi çok sayıda ikinci dereceden ürünler de sağla-
nıyordu. Bu yan ürünlerin verimli biçimde kullanılması gerekiyordu. Katranların içinde şu maddeler bulundu: 1820’de Garden tarafından naftalin; 1825’te Faraday tarafından benzen; F.F. Runge tarafından pirol, kinolein, fenol, anilin, vb. 1856’da İngiliz Henry Perkin (1838 -1907) anilinın türevi olan ilk yapay boyarmaddeyi buldu: Anilin boyası (movein). 1859’da
Fransız Emmanuel Verguin fii bireşimim gerçekleştirdi. Böyle giltere’de, Fransa’da,sonra da i ya’dakullanılan bitkisel boyanı lerin yerini, önemli bir yapay 1 madde sanayisi aldı. Yan ürün tık yakılmamaya başlandı ve ki rede çok değer kazandı. Ama k kimyası tam anlamıyla 191Q’a gelişti.
köpek
Köpekgiller (Canidae) ailesinden etçil memeli hayvan.
Yalnızca tek bir türden (Canis famili-aris) olan evcil köpeğin çok sayıdaki ırklarının asıl atasının kim olduğunu söylemek güçtür. Bazıları kurttan,bazıları da çakaldan türemiş gibidir. Köpek, Tarihöncesi’nden beri evcilleşti- _ rilmiş, insanların yaşamında önemli yeri olan bir hayvandır. Son zamanlarda yapılmış tarihlendirmelere göre, Yunanistan’da ve İran’da köpeğin evcilleştirilmesi yaklaşık olarak İ.Ö. 7000 yılına kadar uzanır. Evcilleştirme işleminin kurt ya da çakal gibi yabani köpekgillerin yavaş yavaş Ta-
rihöncesi avcılarına yaklaştıkları, av hayvanını avlanacak yere sürmeye yardımcı oldukları ve insanlarında avlarının artıklarını bırakarak bu hayvanları ödüllendirmiş oldukları sanılmaktadır. Tarihöncesi’nde başlıca iki tip evcil köpek vardı: Küçük Mag-lemosiyen yada turba yatakları köpeği ve büyük Maglemosiyen. Çakala çok benzeyen küçük Maglemosiyen’in göğsü geniş, burnu kısa, bacakları ince uzundu. Daha iri olan büyük Mag-lemosiyen’se kuşkusuz kurdun dölünden geliyordu; sivri bir burnu ve güçlü çeneleri olan bu köpeğin kalıntıları,’Alpler’deki göllerde kazıklar üstü-
ne yapılmış konutlarda bulumu dır. Tazı daha sonra ortaya çıkı Tasili fresklerinde tazı görüntü raslanır. Yakındoğu halkının ço tarihin başlangıcında köpekleri