DOYUM DOYUM i. (doymak’tan doy-u-m). Doyma, kanma, yeter görme: Doyumluk değil ta¬dımlık. || Esk. Yağma. — DEY. (Bir şeye) Doyum olmamak, bir şey daha istenilmek, bir şeyden hiç bıkılma¬mak: Oradan denizin ve karşı yakaların seyrine doyum olmaz (F.R. At ay). ¦ Doyumluk i. Doyacak kadar: Kahpe Güllü «tadımlığı ucuz ama yiğit, doyum¬luğuna dünya malı yetmez» dedi gitti (K. Tahir). |( ...

DOWNPATRICK DOWNPATRICK, Kuzey İrlanda’da şehir. Belfast’ın kuzeydoğusundaki Down kontlu-ğunun idare merkezi; 8400 nüf. 1790 ile 1826 arasında inşa edilmiş katedral, eski yapının (XII. yy.) bazı elemanlarını mu¬hafaza eder. XIII. yy.dan kalma bir manas¬tırın (inch Abbey) kalıntıları. . — Tar. Downpatrick, Ulster kırallarının es-kiden oturduğu yerlerden biriydi; Down katolik ve protestan piskoposluklarının da merkezidir. Aziz Patrick’in burada yaşa mış olduğu, şehrin ...

DOWNING (sir George) DOWNING (sir George), İngiliz asker ve diplomatı (Dublin 1624-East Hatley, Camb-ridgeshire, Gamlingay yakınları 1684). 1638’- den 1645’e kadar Amerika’da kaldıktan’son- ra CromwelFin ordusuna katıldı. 1657’de Protestan ülkeler arasında birlik sağlamak, onları birleştirmeğe çalışmakla görevlendi¬rilerek, La Haye valiliğine atandı. Restoras¬yon zamanında Charles H’ye bağlandı, bun¬dan sonra kıralcılık adına gereksiz bir çaba gösterdi. İngiltere’ye dönüşünde, ticarî re-kabetinden çekindiği Birleşik ...

DOWNERS GROVE DOWNERS GROVE, A.B.D.’de kasaba. Du Page (Illinois) idare bölgesinde, Chica¬go’nun 33,5 km güneybatısında. Pierce Dow¬ner, 1832’de buraya geldiğinde, bölgede ça¬yırlarla çevrili küçük bir ormandan başka bırşey yoktu. Downer önce, atlı araba yol¬culuğunu kolaylaştırmak için bir han yap¬ tırdı. İllinois-Michigan kanalının yapıl-masından sonra, buraya gittikçe daha çok sayıda göçmen yerleşmeğe başladı. 1864’te Chicago, Burlington, Quincy demiryolu hat¬tı Aurora’ya kadar ...

DOWLAND (John) DOWLAND (John), İngiliz bestecisi ve lav- tacısı (1563-Londra 1626). 1580-1584 ara- cında Paris’te, İngiliz elçiliğinde görev aldı. 1594’te yeniden Avrupa’ya dönerek Braun- schweig dükü ve Hessen landgavının sara- yında bulundu. Daha sonra Venedik’te Gio- vanni Croce ile tanıştı. Padova, Ferrara ve Floransa’da konserler verdi. 1598-1606 ara- sında Danimarka kralı Christian IV’ün sa- rayında lavtacı olarak çalıştı. 1612’de İn- ...

DOW (Herbert Henry) DOW (Herbert Henry), amerikan kimyacı- sı (Belleville, Kanada 1866-Rochecter, Min- nesota 1930). Kimya sanayiinin öncülerin- den. Doğumundan kısa bir süre sonra ai- lesi Kanada’dan A.B.D.’de Birmingham’a,1 oradan da Cleveland’a göç etti. Dow bu’ şehirde Case Tatbikî Bilimler okulunu bi- tirdi (1888). Ohio tuzlu suları üstüne bir tez yazarken, bu sulardan en fazla nasıl yararlanılacağı koi! nusu ile ...

DOW (Alexander) DOW (Alexander), iskoçyalı şarkiyatçı (Cri, ef/;.dl-. Basalpur 1779). «Ferişte Tarihi»m «Hindistan Tarihi» adı altında İngilizceye çevirdi (1768-1772). [L]

DOWDEN (Edward) DOWDEN (Edward), İrlandalI tenkitçi, bi- yografi yazarı ve şair (Cork 1843-Dublin 1913). özellikle Shakespeare üstüne yaptığı incelemelerle tanındı, öğrenimini Cork’ta ve Dublin’de yaptı. 1867’de Trinity kolejine ıngiliz edebiyatı profesörü oldu. 1890-1893 Arası Oxford’ta, 1893-1896 arasında da Cam- bridge’de ders verdi. Shakespeare: His Mind and Art (Shakespeare: Düşüncesi ve Sana- tı) [1875] adlı kitabı, Shakespeare’in bütün eserlerini kapsayan ve ...

DOWBOR-MUSNICKI (Joseph) DOWBOR-MUSN1CKI (Joseph), polonyalı general (Grotow 1867-Batorow 1937). Çar ordusu generali olarak 1912’de 38. Rus kolordu kumandanlığına getirildi. İhtilâlden sonra, 1918’de kumanda ettiği polonya bir- liği Almanlara yenilince, kısa bir süre için- de 60 000 kişilik «Büyük Polonya» adlı bir ordu hazırlayarak Almanlara karşı çık- tı. !920’de rus saldırısı sırasında, Pilsudski’- ye olan kini yüzünden sovyet ordusunda gö- rev ...

DOVJENKO veya DOVÇENKO (Aleksandr Petroviç) DOVJENKO veya DOVÇENKO (Aleksandr Petroviç), rus senaryo yazarı ve sinema yö- netmeni_ (Sosnitsi, Ukrayna 1894-Moskova 1956).öğretmenlik ve ressamlıktan sinema- ya geçti, ikinci derecede iki filim çevirdi. Kısa bir süre sonra Eisenstein ile Pudovik’in şaheser diye niteledikleri Zvenigora (1927) adlı filmi çevirdi. Bir Ukrayna destanı olan bu eser, mesleğinin yönünü belirledi. Ukray- na toprağına olan sevgisi, ...

DÖVİZİ (Bernardo) DÖVİZİ (Bernardo), Bibbiena’lı denir, i- talyan kardinali (Bibbiena 1470-Roma 1520) Kardinal Giovanni di Medici’nin himayesi- ne girdi, onunla Roma’ya gitti. Orada Julius Il’nin önemli işlerini yapmakla görevlendi- rildi. Kardinal Giovanni, Leo X adiyle papa olunca, Bibbiena’yı kardinal yaptı (1513) ve beş yıl sonra da Fransa’ya papalık elçisi o- larak gönderdi. Çok okumuş, derin bil- gili bir kişi olan ...

DOUTTÉ (Edmond) DOUTTÉ (Edmond), fransız sosyologu ve k les II arasında imzalanmış olan gizli ant- doğu dilleri bilgini (Evreux 1867 – Paris , laşma. Bu antlaşmayle Charles II, Fransa 1926). Kuzey Afrika ve özellikle Fas dil-jile beraber Birleşik eyaletler’e savaş açma- lerini inceledi. Cezayir üniversitesinde pro-1 yiy Louis XlV’ün İspanyol tahtı üzerinde- fesörlük yaptı. Eserleri: La Société Musul-“ki muhtemel haklarını ...

DOVÇENKO DOVÇENKO şubat 1923’te Senato başkanlığına ve 13 haziran 1924’te de cumhurbaşkanlığına seçil- di. Partiler arasındaki hakemlik görevini ölçü- lü ve yumuşak kişiliği sayesinde başarı yle sür- dürdü. 1931’deTournefeuille’deki köşküne çe- kildi. 6 Şubat 1934 ayaklanması üzerine Paris’e çağrıldı, «Millî birlik» hükümetini kurdu. Yürütme organının kuvvetlendirilmesi özellikle Senato’nun izni alınmadan Meclisin feshedilmesi, giderlerin yalnız hükümetin yetkisinde bulunması konularını içine alan ...

DOUMER (Paul) DOUMER (Paul), fransız siyaset ve dev- let adamı (Aurillac 1857-Paris 1932). Önce öğretmenlik ve gazetecilik yaptı, genç yaş- ta siyasî hayata atıldı. 1888’de Léon Bour- geois kabinesinde maliye bakanı oldu (1895- 1896), gelir üzerinde ilk vergi tasarısını ver- di. 1897’den 1902’ye kadar Çinhindi ge- nel valiliğinde bulundu. 1902’de yeniden mil- letvekili seçildi; 1921-1922’de Briand’ın .ka- binesinde maliye bakanı, ...

DOULS (Camille) DOULS (Camille), fransız kâşifi (Rodez 1864- Sahra 1889). 1887’de Fas’ın güneyin- deki Yad Dra ve Sus ülkelerinde inceleme gezileri yaptı. 1888’de Fas’tan Tombuktu’- ya doğru yola çıktı, Tuat vahasını geçtik- ten sonra tuareg kılavuzları tarafından öl- dürüldü. (L)

DOUHET (Giulio) DOUHET (Giulio), İtalyan generali (Ca- serta 1869-Roma 1930). İtalya’da kurulan ilk hava filosu kumandanı. İleri sürdüğü cesaretli görüşleriyle kısa zamanda ün ka- zandı. il Domino dell’Aria (Hava Hâkimi- yeti) [1921] ve le Profezie di Cassandra (Cassandra’nın Kehaneti) [1931] adlı eser- leri Birinci Dünya savaşının taktiğini geniş ölçüde etkiledi. Douhet, yoğun ve büyük etkisi bakımından havacılığın, düşman kuv- vetlerinin ...

DOSTOYEVSKİ (Fiodor Mihayloviç) DOSTOYEVSKİ (Fiodor Mihayloviç), rus romancısı (Moskova 1821-Petersburg 1881). Bir doktorun oğludur, ilk yıllarını Mosko- va’da, zorba bir baba ve hasta bir anne arasında geçirdi. Annesi onulmaz bir has- talığa tutuldu, bir süre sonra da öldü. Ba- bası kendini içkiye verdi, oğluyle pek ilgi- lenmedi, onu Petersburg Mühendis okulu- n?. yedirdi. Dostoyevski babasının ölümü- nü orada öğrendi. On ...

DOSTLUK DOSTLUK i. (dost’tan dost-luk). Bir ki- şiyi ötekine bağlayan arkadaşça sevgi duy- gusu: Kristiyan, kocanın benim adımı ga- zeteye geçirmesine müsaade edersen seninle dostluğu keserim (R.N. Güntekin). Düşman- lığı dostluktan ziyade saklamayan yürek pek nadirdir (Cenab Şahabeddin). || Dost- ça yapılan hareket. (Zt. DÜŞMANLİK). || Dostluk etmek, yakınlık kurmak, dost gibi candan davranmak. — ÇEŞ. DEY. Dostluk kantarla, alışveriş ...

DOST DOST i. ve sıf. (fars. düst’tan). Sevilen, gü-venilen, yakın arkadaş, gönüldeş, iyi görü-şülen kimse: Her neye baksa dostu onda gö¬rür, her kande giderse yârı kendü ile bilür (Sinan Paşa). O benim eski dostumdur, sır yoldaşım (A.H. Tanpınar). || Aralarında iyi münasebet bulunan: Dost milletler. || Bir şeye düşkün olan, aşırı ilgi duyan kimse: Kitap dostu. (Zt. DÜŞMAN.) || Evlilik ...

DOSSO DOSSİ DOSSO DOSSİ (Giovanni lutehî, — denir), İtalyan ressamı (Ferraro 1490’a doğr.-ay.y. 1542’ye doğr.). Lorenzo Costa’nın öğrencisi (1512). önce Roma’da, sonra Venedik’te kaldı, Raffaello, Giorgione ve Tiziano ile tanıştı. Ferrara’ya döndüğünde Este dük- leri için çalıştı. Halı modelleri (Ferrara, Modena) ve dukalar sarayının süslemele- rini yaptı. Mitoloji konularını işleyen tab- loları şunlardır: Apollon ile Daphne, Kirke (Borghese Galerisi), Antiope ...