MUHAMMED ZEYYÂD

MUHAMMED ZEYYÂD: İstanbul’ daki evliyânın büyüklerinden. İsmi, Muhammed Zeyyâd’dır. Doğum yeri ve târihi bilinmemektedir. 1205 (m. 1790) senesinde İstanbul’da vefât etti. Etyemez semtindeki Kadem-i şerif dergâhı bahçesine defnedildi. Muhammed Zeyyâd, Şeyh Ebü’l- Vefâ Sa’dî Şeybânî’nin talebesidir. Onun terbiyesinde yetişti. Ma’nevî ilimlerde üstün derecelere yükseldi.

Muhammed Zeyyâd Efendi, Şam şehri civânnda Kadem köyündeki Kadem-i şerifin (Peygamber efendimizin (s.a.v.) mübârek ayak izinin bulunduğu taş) bulunduğu câmiyi yaptırdı. Birinci Sultan Abdülhamîd Hân’ın zamânında, Sultan tarafından İstanbul’a da’vet edildi. Muhammed Zeyyâd Efendi, bu da’vet üzerine, Kadem-i saâdeti başına alıp, yürüyerek İstanbul’a kadar getirdi. Muhammed Zeyyâd Efendi, İstanbul’da çok hürmet ve i’tibâr gördü. Zamânın sadrâzamı Halîl Hamîd Paşa, Muhammed Zeyyâd Efendi’ye çok muhabbet gösterenlerden idi. Kadem dergâhının olduğu yer sâhipli olduğundan, Halîi Hamîd Paşa burasım satın alıp vakfetti. Derhal, vakfedilen arsa üzerine dergâh yapılmaya başlandı. 1190 (m. 1776) senesinde, Kadem dergâhının inşâsı tamamlandı. Muhammed Zeyyâd Efendi’ye, bu dergâhta insanlara ilim öğretmesi için vazife verdi ve dergâhı kendisine teslim etti.
Muhammed Zeyyâd Efendi, Kadem dergâhında uzun zaman insanlara ilim öğretmekle meşgûl oldu. Bâb-ı âlî (Devlet dâireleri) tâtil olduğunda, sadrâzam ve devletin ileri gelenleri, dergâha gelir, Muhammed Zeyyâd Efendi’nin sohbetini dinlerlerdi.

Muhammed Zeyyâd Efendi’nin getirdiği Kadem-i saâdet, bugün Sultan Birinci Abdülhamîd Hân’ın türbe- sindedir. Türbenin Yeni Câmi tarafındaki duvarında bulunan dolaba yerleştirilmiştir, önceleri, kandil ve arefe gibi mübârek günlerde, Kadem dergâhı şeyhi olan zât tarafından ziyâret ettirilmesi vakıf şartlanndan idi. Muhammed Zeyyâd Efendi, İstanbul’da çok hürmet ve i’tibâr gördü. Vefâtına kadar dergâhdaki vazifesini yerine getirdi. Vefâtmda da dergâhına defnedildi. Türbesinin üzeri açıktır. Mezânrun kitâbesinde şöyle yazılıdır.

“Kadem-i şerifi, Şam’dan Âsitâne-i aliyyeye nakl hizmetiyle şereflenen, Sa’diyye sülâlesinden, âriflerin kutbu, Allahü teâlâmn sevgili kulu, merhûm Şeyh Seyyid Muhammed Zeyyâd Efendi’nin mübârek rûhu için lillâhi teâlel Fâtiha.”