YAPIŞTIRICI.

İki cismi birbirine yapıştırmak için kullanılan tutkal ve kola gibi maddelere genej olarak yapıştırıcı denir^ Yapıştıncılarin kullanılması uygarlığın ilk günlerine kadar dayanır, 3.000 yılhk bazı Mısır resimlerinde ağaç parçalarını rendeleyen, tutkal ısıtan ve ahşap kaplama için > hazır maddeler yapan işçiler görülür. ÎÖ lOOO’Ierden kalma bâzı Çin belgelerinden ok ve yayıyapımında basit balık tutkalının kullanıldığını öğreniyoruz. Ortaçağda ise yapıştırma işlerinde balmumu ve çamsakızmdan yararlanılmıştır.
Modern tıpta uygulanan bazı ameliyat teknikleri yapıştırıcı kullanımını gerektirir. Diş hekimliğinde yapıştırıcılar dolguyu yerinde tutmak için kullanılır; veterinerlik bilimi kemik onarmaya yarayan^ yapıştırıcılar geliştirmiştir. Bazı yeni yapıştırıcılar, özellikle de siyanoakrilatlar öyle güçlüdür ki, bunların bir I damlası birkaç^^ton yük taşıyabilir. Otomobilüretiminde puhtaı kaynağı yerine küllanılabi-len yapıştırıcılar vârdır; bunlar, ‘ otomobil boyasının fırınlanması sırasında ısının etkisiyle tam.anlamıyla katılaşır. Yapıştırıcılar suge-i çirmez malzeme ve elektrik yalıtkanı olarak, da kullanılabilir
Yapıştırıcılar malzemeyi mekanik olarak! değil, kimyasal bağlama yoluyla birleştirir. Mekanik bağlama çivi, vida, perçin ya da’ kaynak kullanımını gerektirir. Kimyasal bağ-; lama ise’molekül düzeyinde gerçekleşir ve bir-arada tutulan malzemelerden belki de daha dayanıkh bir bağ oluşur.
Yapıştıncılar çok değişik maddelerden ha’-zırlanabilir; Tutkallar kemik, deri ya da kan gibi hayvansal yan ürünlerden, yâ da bunların yerine geçebilecek bitkisel maddelerden yapıM hr. Kolalar, un gibi tahıl ürünleri ile suyun; birleşiminden oluşur. Bağlayıcılar, uygun biir^ ‘ çözücüyle birlikte uygülanan plastik madde-, lerdir. Zamklar, ağaçlardan ve deniz yosunları gibi bitkilerden elde edilen sakızın suda çözünmüş biçimidir. Tutkallar kauçuktan da
yapılabilir. Tutkalla yapıştırılacak yüzeylerin temiz olması gerekir; yüzeylerin kabasının ahnması durumunda daha iyi; sonuç elde edilir. Örneğin, ağaç malzemeler yapıştırılacaksa yüzeyin kalın bir zımpara kâğıdıyla zımparalanmasında yarar vardır.
Çoğunlukla her yapıştırıcının özel uygulama alanları vardır. Örneğin hayvansal maddelerden yapılmış tutkallar ağaç malzemelerin yapıştırılmasında, kitap ciltlerinde^ zımpara kâğıtlarında ve koli bantlarında kullanılır. Mısır, buğday, patates ve pirinçten elde edilen tutkallar ambalajlamada, oluklu mukavva yapımında ve duvar kâğıdı yapıştırıcısı olarak kullanılmaya uygundur.
Bireşim (sentez) yoluyla hazırlanmış yapay yapıştırıcılar çok daha geniş bir alanda kullandır. Genellikle iki bölümden oluşan epoksi reçinelerinde, yapışkanı etkin hale getirmek için bu iki bölümü birbirine karıştırmak gerekir. Çok güçlü olan bu reçineler, malzemeler arasında’ kalan aralıkları doldurabilir ve çok değişik malzemelerle birlikte kullanılabilir. Vinil asetat daha çok evlerde kullandır. Poli-stiren, plastik karoların ağaç malzemelere, sıvaya ve betona ! tutturulmasında uygulanır. Ahi etkili’ yapıştırıcılar’kısa sürede kurur;bunlar genellikle iş parçalanmn yüzeyinin plastik bir katmanla kaplanmasında kullanılır. Morötesi ışık uygulandığında hızla kaynaşan reçineli sanayi yapıştıncılan da vardır.
Yapıştıncılar genellikle sıvı çözelti halinde bulunur. Ama, ısıtıldığı zaman yumuşayan,, sonra yeniden sertleşen katryapıştırıcılar ve ısı ya da basınç uygulandığında etkin ha^ le gelen, film biçiminde yapıştırıcılar da vardır.