Eski askerî uçaklar

İtalyan teğmen Gavotti’nin.

I Kasım 1911’de Trablusgarp’ta Türkler üzerine attığı bomba, uçaktan atılan ilk bombadır. Fransız çavuş Joseph Frantz ve onbaşı Quenault ise ilk hava savaşını kazanmakla tanınırlar. Wright kardeşlerin ilk başarılı uçuşundan tam

II yıl sonra, 5 Ekim 1914’de, bu iki Fransız, çift kanatlı Voisin-III uçağının burun kısmına yerleştirilmiş bir makinalı tüfekle iki kişilik bir Alman uçağını düşürdüler. «İtici güç sağlayan» pervanesi arkada olduğundan. Voisin-III önden atışlar için net bir görüş alanı sağlıyordu.

Birinci Dünya Savaşı başladığında Almanya 285, Fransa ve İngiltere toplam 219 uçakla oldukça eşit düzeydeydiler. Uçaklar esas olarak, keşif yapmayı amaçlıyorlardı ve Fransız Quenault gibi bazı pilot ve gözlemcilerin silah taşımalarına rağmen, hava savaşı 1915’in ilk aylarına dek önem kazanmadı. Aynı yıljn Nisan ayında Fransız Hava Kuvvetlerinden Roland Garros tek kanatlı uçağı Morane-Saulnier’in pervanesine çelik levhalar yerleştirdi. Böylece pervaneye çarpan kurşunlar sekmekteydi.

Bu arada Fokker fabrikalarının Alman mühendisleri bir adım daha
atarak makinalının ateşiyle pervanenin dönmesini eşzamanlı kılan bir kesici vites geliştirdiler. Bu vitesle donatılmış tek makinalı tüfekli Fokker Eindeckers Batı cephesinde bir yıla yakın süre dehşet saçtı. 1917 yılında Sopwith Camel (1) gibi avcı uçaklarına eşzamanlı iki ma-kinalı tüfek yerleştirildi.
Uzmanlaşma
Uçaklar, yavaş yavaş daha güçlü ve güvenilir hale geldikçe, bunları belli amaçlar için planlamak mümkün oldu. Avcı uçakları, diğer avcı ve bombardıman uçaklarına ve yer hedeflerine hücum etmek için manevra yapabilen «uçan silahlar» haline geldi. Keşif uçakları ise yalnızca gözlemci değildi; fotoğraf ma-kinaları ve radyolar da taşıyordu. Bombardıman uçakları da zamanla büyüdü. Savaş sonrası kurulan Kraliyet Hava Kuvvetlerinin 1500 kg ağırlığında bombaları ve Handley Page V/1500 (0/400’ün (3) gelişmiş tipi) gibi İngiltere’deki hava alanlarından Berlin’i bombalayabi-len uçakları vardı. Ayrıca, mürettebatı 800 kg.’lık bombayı gereken hız ve yükseklikten atabilecek bi-
çimde eğitilmiş olan özel torpil taşıyıcılar da hizmete sokulmuştu.
Savaşlar Arasında

Uçak donanımında 1918 ile 1935 yılları arasında çok az değişiklik oldu. Avcı uçağı, hâlâ pervane diski arasından öne ateş eden iki ma-kinalı tüfek taşıyordu ve bombardıman uçakları da hâlâ elleriyle makinalı tüfeklerini kullanan iki yada üç kişi tarafından korunmaktaydı. Buna karşılık uçak yapımında büyük değişiklikler olmuştu. Motorlar, 1918’de yeterli olan 20-30 saat için değil, yüzlerce saat boyunca, takılmadan işleyecek biçimde yapılmak zorundaydı. Uçak iskeletleri hem daha hafif, hem de daha sağlam hale geldi; üstü kumaş kaplı tahta yada çelik borular yerlerini giderek hafif metal alaşımdan yapılmış monokok gövdelere bıraktı.

1930’dan sonra motorların artan gücü ve havacılıktaki sürekli rekabet, 322 km. lik hızlara zor ulaşan, güvenilir tel bağlantılı iki kanatlı uçakların, terkedilmesine yolaçtı. Bunun yerini tek kanatlı uçaklar aldı. Gövde içine çekilebilir iniş takımları ortaya çıktı. Bunlara ilk
i
Camel
Ağaç kirişlerden yapılıp ustu kumaşla kaplanan Camel’ın gövdesi Pup tan daha de rındt Pilot oklukça
önde otururdu Orta povandolar arasındaki acık pilot kabini, pilotun çevresini rahatça görebileceği durumda d«*0”d’ Av-
Cilalı bez kalayca tutuşurdu Alman saldırısı (Mart 1918] sırasında bir pilotun ortalama hizmet suresi bir gün-
dü Savaş sırasında 5000’i aşkın Camel yapılmış, üretim ateşkes sırasında da sürdürülmüştür
9 silindirli Clerget rotatif motoru 130 8G üretir ve torku uçağın hızla sağa dönebilmesini sağlar |bu, deneysiz pilotları havalandırma sırasında burguya iter) Bir çift Vickers makinalı tüfekle arasından ateş edilen pervane, sert kontrplak tan yapılmıştır Makı-nalı tüfeklerin üstündeki kaplama Camel a (deve) bu adın takılmasına neden olmuştur ön tekerlekler sabittir, kuyrukta ise tekerlek yerine kızak vardır
1) I. Dünya Savaşı

kullanılan Ingiliz a uçağı Sopwith Can 1294 düşman uçağ (savaş sırasında h< tür uçak için bir re düşürdü. Rotari mc toru, uçağa saatte kilometrelik bir hız sağlıyordu. 1918’de bir Camel, silahsız, motorsuz yada ara< 900 sterlinden dahc aza maloluyordu, V leştirilen en pahalı motor, bu fiata 907 sterlin daha ekliyor

sahip uçak 1933’de yapılan Ameri-ian Grumman FF-l’di ve (Spitfire ?ibi uçaklarda sayısı sekizi bulan) »ilahlar pervane alanının dışında-(i kanatların üstüne yerleştirildi.
!I. Dünya Savaşının Etkileri

Motor gücü 1935’de 500 BG’ün-ien 1939 da 1000 BG’ne dek arttı. 1944 yılında 2500 beygir gücünde ■notorlara Taşlanabiliyordu. Bu ge-işmeler uçakların daha ağır ve hızı olabileceğini gösteriyordu. İngil-,ere ve Amerika, bombardıman jçaklarını stratejik silahlar olarak çullandılar. Uçaklar dört motorluy-iu; her biri yedi ton ağırlığında oomba taşıyor ve motor gücüyle ;alışan silah taretleri tarafından torunuyorlardı. Amerika bunları ;ürbinle çalıştırılan motorlarla dolatarak B-29 uçankaleleri (4) gibi jçakların 9000 m yüksekliklerde jçabilmesini sağladı. Blitzkrieg’e (yıldırım savaşı) katılan Alman bombardıman uçakları yakın deşikli taktik silahlardır. 1940’da, İn-filiz göklerinde gündüzleri başarı-ı olamıyan bu uçaklar, gece saldırılarına başladılar. Bu, radarlı ve ;ift motorlu, büyük avcı uçakla-•inin gelişimini hızlandırdı.
Okyanus keşif uçakları, su üstü gemilerini, hatta dalmış denizaltıla-rı saptamaya yarayan yeni sistemlerle donatılmış olarak 24 saat sürekli uçabilmekteydiler. Keşif uçakları, 12.200 metre ile bir ağaç boyu arasında değişen yüksekliklerden çekilmiş net fotoğraflar getiriyorlardı. Özel olarak yapılmış askeri uçaklar ve planörler, paraşütçü birliklerini ve malzemelerini taşıyor, uçak gemilerinden havalanan avcı uçaklarının gelişimi hızlanıyordu.

1945’e gelindiğinde, 1939 öncesinde tamamlanmış bir yada iki önemli uçak, en önemli ikisi Spitfire ve B-109 (2) olmak üzere, hâlâ varlıklarını koruyorlardı. Ama geleceğin neler getireceğini, son derece önemli yeni gelişmeler ortaya koymaktaydı. 1944’de, Messerschmitt, yarasaya benzeyen Me-163 avcı uçağını yaptı ve bunu, bombaların yanısıra 30 mm’lik 4 top taşıyabilen Me-262 çift jet motorlu uçağı izledi. Aynı hafta hizmete giren İngiliz Meteor jetinin, sadece 20 mm’lik topları vardı; ama çok daha güvenli ve geliştirilmiş bir uçaktı ve savaş hayatına, Londra’ya atılan V-l uçan bombalarını yok-ederek başladı. V-l uçan bombaları ise güdümlü füzeler çağını haber veren ve çok önemli bir yeniliği ifade eden silahlardı.
ayrıca bak:
162 Modern askeri uçaklar
132 Uçakların tarihçesi
136 Uçak nasıl çalışır
148 Otomatik silahlar

Boeing 747 «Jumbo»
B-29 Ucankale
Handley Page 0/400
İkinci Dünya Savaşının

en büyük bombardıman uçaklarından biri olan B-29 Uçankalesi bile Boeing 747 Jumbo uçaklarının yanında
çok küçük kalır. Ancak Birinci Dünya Savaşı sırasında kullanılan Handley Page 0/400 uçağıyla karşılaştırıldığında.
B-29 un bu uçağın 4 katı hızda olduğu ve taşıyabildiği bomba ağırlığını 12 kat aştığı görülür,
B-29 Ucankole nin dört 2200 BG lik Wright Cyclone motoru vardır Bunlar 60 tonluk aracın 573 km saatte uçmasını sağlar
Tumu madeni yapı
Handley Pao« 0/400
ya Savaşında atılmıştı Uçağın iki 350 BG’lik Rolls Royce Eagle Vin (12 silindirli) motoru vardır Yapabildiği en yüksek hız 156 km/s cıkabildiâi en fazla yükseklik 2590 m’dir Ağırlığı 6 tondur
Camel gibi ağaç ve kumaştan yapılan Handley Page 0/400 1918 yılında ortaya Çıkmıştır 50 kg’lık onaltı yado 750 kg’lık lek lop taşıyabilir En ağır bomba I Dun
Mürettebat

sayısı ucle be; arasında değişir Gövdenin al tında iki bomba taşınabilir Ayrıca ucağm çeşitli yerlerine beş makinalı tüfek yerleştirilir
H-29

Ucankale
Liftle Boy (Ufaklık) ve Fat Man (Şişko) Japonya’ya atılan atom bombalarıdır
! mm lık makmal
tüfekler
B 29’un mürettebatımın 11 üyesi, basınçlı kabinlerde yolculuk eder 9000 km’yi bulan yolculuklar sırasında din-lenebilmeleri için uçakta ranzalar, mutfak ve tuvalet vardır. Uzak-
tan kumandalı silahlar İlk kez bu uçağa yerleştirilmiştir B-29’lar Ağustos 1945 te Japonya’ya atom bombaları atarak II Dünya Savaşının sona er meşine neden olmuşlardır
3) I. Dünya Savaşının

en iyi ağır bombardıman uçağı. Ingiliz Kraliyet Deniz Hava Kuvvetleri tarafından ısmarlanan. Handley Page 0/400’dü. Kanatları. 1918’in küçük çadır hangarlarına sığabilecek biçimde katlanıyordu ve birkaç yüz metre genişlikte çim alanlardan kalkabiliyordu. Havoda yakıt almadan 8 saat kalabilen 0/400 uçakları 1918 yılı sonlarına doğru Alman kentlerine karşı kullanıldılar Savaştan sonra da bu uçaklardan yolcu taşımada yararlanıldı.
4) Boeing B-29 ucan-

kaleleri II. Dünya Savaşında kullanılan en gelişmiş bombardıman uçağıydı. İlk kez 1942 Eylülünde uçtu ve bir yıl sonra Japonya üzerinde faaliyete geçti.
Savaşı bitiren atom bombalarını atmadan önce, B-29’lar Japon şehirleri üstüne, gelecek ağır hücumları haber veren 1.500.000
bildiri attılar. 10700 m yükseklikte uçan B-29′ un engellenmesi hemen hemen olancksız-dı ve Japon avcı uçakları kadar da hızlıydı.