NUMEN

NUMEN

NUMEN i. («akılla bilinen şey» anlamında yun. noumenon’dan fr. noumöne). Felsefe dilinde, kendinde-şey* i belirten kelime. (Karşıtı, fenomen, yani bize göründüğü ve bizim bildiğimiz şekildeki şey’dir.)
— ANS1KL. Numen, kelime anlamında, sadece akim ulaşabileceği şey demektir. Yunan metafizikçileri ve özellikle Eflatun, numen’e noeton adını veriyorlardı. Bu, «anlaşılabilir» veya «kavranabilir» demekti. Sözü geçen düşünürler, numen’i gerçek varlık sayar, duyumlar yoluyle algılanan fenomenlerin ise, sadece birer görüntü olduklarını söylerlerdi. Kant, modern felsefe diline soktuğu «numen» kelimesiyle, ken-dinde-şeyler*i, yani zihnimizle her türlü ilişkinin dışmda kalan şeyleri kasteder. Nu-men’ler, bu bakımdan, fenomen*lerden apayrıdır. Çünkü fenomenler, numenlerin tersine, görünen, zihinde tasavvur edilen veya zihinle olan bağıntıları içinde kavranan şeylerdir. Numenler bilinemez. Çünkü bilinebilmek için, bize görünmeleri gerekir. Ama görünür görünmez fenomen haline ge-liıleı. Fakat numenler, her ne kadar bilimsel araştırmaların alanına girmeseler de, birer inanç konusu olabilirler. Numenlerin varlığı, pratik aklın postulat’ları elan hürlüğü, ruhun ölmezliğini ve ahlâkî yaptın-mı (müeyyide) mümkün kılar. (L)