ÖZGÜN AY (Nâzım) Florlnalı, türk şairi (Florina 1883-üsküdar 1939). tlköğrenim ve ortaöğrenimini Manastır’da yaptı; İstanbul’da hukuk Öğrenimi gördü. Çeşitli memurluklarda bulundu; bu arada, Emniyeti Umumiye şube müdürlüğü, Polis Mecmuası müdürlüğü yaptı. Gümüşhane mektupçuluğundan emekliye ayrıldı. Son yıllarında şiirlerinde kullandığı mahlastan dolayı «Şiir Kralı» lakabını aldı. Kendi şairliğini Öven
12 kadar risalesi vardır. (M)
ÖZGÜR sıf. (¿»z’den). Yeni. Herhangi bir kısıtlama veya zorlamaya bağlı olmaksızın davranan: Yunus’un değerler dizgisinde, düşlediği dost düzeninde tek sultan özgür insandır (C. A. Kan su). || Yabancı bir gücün etkisi altında bulunmayan; bağımsız. (Eşanl. HÜR.) [M]
ÖZGÜRLÜK i. (özgür’den özgür-lük). Yeni. Hiç bir kısıtlama veya sınırlamaya bağlı olmaksızın düşünmek ve davranmak durumu: Günümüzün tartışmaya yanaşmayan, bu böyledir diye kesip atan, kişinin özgürlüğünü boyuna sınırlandırmak isteyen öğretileri… (N. Ataç). Arada, bu kelimenin zevkten dünya nimetlerinden insan tabiatının bir özgürlüğünden ibaret olduğunu söyleyen kitaplar da vardı (S. F. Abasıyanık), }| Yabancı bir gücün etkisi altında bulunmama hali, bağımsızlık. (Eşanl, HÜRRİYET.)
— Huk. Bk. HÜRRİYET. (M)
ÖZİ, Osmanlı devletinin Rumeli’deki eyaletlerinden biri. Eyaleti merkezi olan özi şehri, özi (Dnieper) ile Ekşisu ırmaklarının Karadeniz’e ulaştığı yerde, Eski Yunanlıların Elektra şehri yıkıntıları üzerinde kuruldu, özi eyaleti Bayezid Il’nin Kili-Akkerman seferi sırasında osmanlı ülkesine katıldı. Zaman zaman vilâyet olarak anıldı, özi, Rusların Azak kalesini alarak Karadeniz’e ve osmanlı eyaletlerine inmeleri yüzünden meydana gelen savaşlarda büyük önem kazandı. Bölge, Yahya Paşanın şiddetli savunmasına rağmen Rusların eline geçti (1737); fakat tekrar alındı (1738). Şahin Ali Paşa 1768-1774 Osmanlı – Rus savaşında üç yıl Özi’yi savundu. özi muhafızı Hamid Hüseyin Paşa sefer başlarında Kılburun’a asker gönderdi. Rus generali Potemkin, şehri kuşattı. Kaptanıderya Gazi Haşan Paşa donanma ile yardıma geldi; fakat kıyının sığ olması, büyük kalyonların yanaşamaması ve İstanbul’dan gelen hafif donanmanın zamanında yetişememesi yüzünden şehir Rusların eline geçti. Şehirdeki 20 OOO’den fazla müslüman rıalk kılıçtan geçirildi. Kırım’ı geri almak için açılan savaş, Osmanlı devletine büyük Ölçüde zararlı oldu. 1792’de yapılan Yaş antlaşmasının üçüncü maddesine göre özi «kim ve kalesi Ruslara bırakıldı. (M)
özi kalesi, Dnieper nehrinin Karadeniz’e döküldüğü yerde Osmanlıların yaptırdığı kale. Türkler buraya Karakerman, Uzun-kale de derlerdi. Kanun! devrinde beylerbeylik merkeziydi, özi valileri özi kalesinde kalırlardı. (M)
