BARAJ
BARAJ i. — Bayınd. 1973’te petrol bunalımının başlamasıyla, enerji sorununu ön plana almağa başlayan Türkiye’de nüfus artışı ve hızlı sanayileşme, öz kaynakların en iyi şekilde değerlendirilmesi gereğini ortaya çıkardı. 1956 yılından sonra yapımına başlandığı halde tamamlanamamış barajların yapım çalışmalarına hız verildi. 1981 yılı sonuna kadar, çoğu sulama, taşkından koruma ve içme suyu barajı olmak üzere irili ufaklı 73 baraj tamamlandı. Bu barajlardan Seyhan, Sanyar, Kemer, Hirfanlı, De-mirköprü, Almus, Kesikköprü, Gökçe-kaya, Keban, Haşan Uğurlu, Suat Uğurlu barajlarında kurulan hidroelektrik sant-rallarıyla (toplam 2 634 MW güç) yılda
9 milyar 416 milyon KWs elektrik enerjisi üretilerek sanayinin ve yerleşim alanlarının enerji gereksinimi önemli ölçüde karşılandı.
1980’li yıllarda yapımı sürdürülen 54 barajın 18’inde de hidroelektrik santralı kurularak elektrik enerjisi üretiminin artırılması planlandı. Aşağı Flrat gelişme projesi içinde yer alan ve Urfa ilinde Fırat ırmağı üzerinde yapım çalışmaları süren Atatürk barajı ve hidroelektrik santralı 2 400 MW gücü, 8 900 milyon kWs etektrik üretimi ve 817 km- göl alanıyla en büyük hidroelektrik santralı olacaktır. Aynı proje içinde yer alan ve Elazığ ilinde Fırat üzerinde kurulan Karakaya barajı ve hidroelektrik .santralı I 800 MW gücünde olacak
ve yılda 7 500 milyon kWs elektrik enerjisi üreteçektir. Samsun ilinde Kızılırmak üzerinde yapımı sürdürülen 700 MW gücündeki Altınkaya barajı ve hidroelektrik santralının su depolama hacmi 5 763 milyon ma olacak, Antalya ilinde Manavgat suyu üzerinde kurulmakta olan Oymapı-nar baraj ve hidroelektrik santralı ise 540 MW gücüyle yılda 1 620 milyon kWs elektrik_enerjisi üretecektir.
Büyük bir hidroelektrik potansiyele sahip^ olan Türkiye’de, yapılan hesaplamalara gö-, re, 1982 yılında üretilen 29,7 milyar kWs elektrik enerjisinin aşağı yukarı yüzde 40’ı hidrolik kaynaklardan sağlanmıştır. 1983 yılı sonuna kadar devreye girecek hidroelektrik santrallarının işletmeye alınmasıyla ekonomik hidrolik potansiyelin yüzde 16,4’ü değerlenmiş olacaktır. Devlet Sb işleri tarafından yapılan etüdlere göre kurulacak yaklaşık 450 – 500 baraj ve 300-350 hidroelektrik santralıyla Türkiye’de a-karsular düzenlenebilecektir. Bu sağlandığı zaman 2 400 milyon m3 içme ve kullanma suyu sağlanabilecek; 444 000 ha alan taşkından korunabilecek; 165 000 ha alan ku-rutulabilecek; yeraltı sularıyla birlikte 5 I milyon 500 bin ha alan sulanabilecek; bunların yanısıra 25 bin MW gücündeki san-trallarla 103 milyar kWs elektrik enerjisi üretebilecektir. (Bk. FK PTT T .Ti
İşletmeye açılan baraj ve hidroelektrik santrallar (S = Sulama, T = Taşkın Koruma, 1 = İçme suyu E = Elektrik enerjisi)
Barajın Bitiş
adı yılı amacı
1 — Çubuk 1936 Ankara i
2 — Gölbaşı 1938 Bursa T
3 — Gebere 1941 Niğde S
4 — Elmalı II 1955 İstanbul 1
5 — Sanyar 1956 Ankara E
6 — Seyhan 1956 Adana S + T+E
7 — Ayrancı 1958 Konya S
8 — Kemer 1958 Aydın S+T+E
9 — Hirfanlı 1959 Kırşehir E
10 — Demir-
köprü 1960 Manisa S + T+E
11 — Sille 1960 Konya S + T
12 — May 1960 Konya S + T
13 — Mamasın 1962 Niğde S
14 — Apa 1962 Konya S
15 — Seyitler 1962 Afyon S
16 — Çubuk II 1964 Ankara 1
17 — Selevir 1965 Afyon S
18 — Bayındır 1965 Ankara 1
19 — Cip 1965 * Elazığ S
20 — Kızılsu 1965 Burdur T
21 — Almus 1966 Tokat S + E
22 — Kesik- Ankara E
köprü 1966
23 — Gülüç 1966 Zongul- dak 1
24 — Tatların 1966 Nevşehir S