Appia, Adolphe
İsviçreli tiyatro yönetmeni, sahne ışıklandırma kuramcısı (Cenevre 1862-Nyon 1928). Modern sahneye ko- yuculuğun temellerinin atılmasına yardımcı olan Adolphe Appia, Leipzig, Dresden ve Viyana’da müzik öğrenimi görüp, operaların, özellikle de Richard Wag- ner’in operalarının sahneye konuluşuna tepki olarak yayınladğı La Mise en scene ¡dju drame Wagnerien (Wagner’in Dramlarının Sahneye Konuşu, 1895) adlı ilk kitabında, boyalarla dolu göz aldatıcı sahne oluşturulmasını eleştirip, tarafsız, üç boyutlu biçimleri ve ışık oyunlarını temel alan devrimci bir yeni sahneye koyma tekniği çağrısında bulundu.
Adolphe Appia özellikle tiyatro sanatları ile ilgili teorik yapıtları ile tanınır. Işıklandırmanın yorumlayıcı bir biçimde . kullanılmasına ve üç boyutlu dekorlara yaptığı vurgular XX. yy’m başında sahneye koyuculukta devrim yapmıştır.
Bu düşüncelerini en tanınmış ve en etkili yapıtı olan La Musiquejet la mise en scene (Müzik ve Sahneye Koyma sanatı, 1899) adlı yapıtında iyice geliştirip, bütün Avrupa’daki sahneye koyucuları etkiledi.Operaların sahneye koyulmasıyla ilgiliidüşüncelerini 1903’te Paris’te özel bir tiyatroda denemeye başlayıp, 1916’ya kadar İsviçreli müzikçi Émile Jacques ve Dalc- roze’la İşbirliği yaparak, Dalcroze’un yapıtlarını sahneye koydu. Wagner’in Tristan ve İsolde’s\ri\ Milano’da