Alkibiades

Atinalı siyaset adamı ve general (Atina İ.Ö. 450’ye doğr.-Frigya İ.Ö. 404). Kleinias’ın oğlu olan Alkibiades, babası ölünce Alkmenoidai ailesinden gelen annesinin akrabası Perikles tarafından büyütüldü. Sokrates’in derslerini izledi. Kadınlara düşkün, bencil bir kişiydi; çevresince beğenilip pohpohlanıyor, kibirliliği yüzünden gösterişçi davranışlardan hoşlanıyordu. Her yerde birinci olmak istiyor, ilgi çekmek için rezaletten bile ka­ çınmıyordu. Potidaia savaşında Sokrates tarafından ölümden kurtarılıp, Delion savaşındaysa o Sokrates’i ölümden kurtardı ve büyük yararlık gösterdi. Aristokrat Nikias’ın buyruğuna girmemek için demokratça düşünceleri varmış gibi görünerek, işi demagojiye kadar vardırdı. 50. yıl barışını yaptırmış olan Nikias’ı, İsparta’ya öteden beri aşırı yakınlık göstermekle ve Sphakteria’da tutsak alınanları vaktinden önce geri vermiş olmakla suçladı (İsparta’ya karşı bu tutumu, aristokrasinin ondan soğumasına yolaçtı). Elis, Argos ve Mantineia iJe bir savunma antlaşması imzalanmasını sağlayarak, savaşın yeniden başlamasına elverişli bir ortam hazırladı. İsparta ile Argos arasındaki bir anlaşmazlık üstüne savaş ger­ çekten patlak verdiyse (İ.Ö. 419) de, Mantineia bozgunuyla (418) sonuçlandı. Durumdan yararlanmayı başaran Alkibiades, İ.Ö. 417’de, kendini Nikias’ın yanı sıra strategos seçtirdi. Olympia şenliklerinde, atlarından üçünün yarışma kazanmasını bir şölenle ve Euripides’in bestelediği bir zafer türküsüyle kutlayarak, göz kamaş­ tırıcı gösterişlerine bir yenisini ekledi. Sicilya sitelerinin Syrakusai egemenliğinden kurtarılması için bir sefer yapılmasını önerdi (İ.O. 415) ve Nikias karşı çıktığı halele, Atina’yı serüvenci ve uzak bir sefere sürüklemeyi ba­ şardı. Öteki iki strategos Nikias ve Lamakhos ile denize açılacağı sırada, kentteki Hermes anıtlarının çoğunun kırıldığı ve şölenlerde Eleusis ayin törenlerinin alaya alınmış olduğu anlaşıldı; bunun sorumlusunun Alkibiades olduğu ileri sürüldü. Alkibiades hemen yargılanmasını istediyse de, hasımları onun yola çıkmasını sağlayacak, yokluğunda daha kolayca suçladılar ve Sicilya’ya vardığı anda, yakalanıp geri getirmesi için kutsal kadırga gönderildi. Bunun üstüne kaçıp, yokluğunda ölüm cezasına çarptırılan Alkibiades, Lakedemonialıların çağrı­ sına uyarak İsparta’ya gitti ve yurdunun en tehlikeli düş­ manı oldu: Ispartalıları Atmalılara karşı savaşı yeniden başlatmaya, Syrakusai’yi kurtarmaya ve Attike’de Dekelia kasabasını ele geçirerek ordan Attike köylerine akınlar yapmaya razı etti. Ama, ölçülülüğüyle Ispartalı- ları kendine hayran bırakmasına karşın, generallerde, özellikle eşini baştan çıkardığı Kral Agis’te, düşmanlık uyandırdı. Ispartalıların, İonia kentlerini Atina’ya karşı ayaklandırmalarına yardım ettikten sonra, Pers kralının satrapı Tissaphernes’in yanına sığındı ve ona bir İsparta’yı, bir Atina’yı destekleyerek, iki büyük Yunan sitesinin birbirini yıpratmasına gözyummasım öğütledi (aynı zamanda da, barışı sağlayabilecek ılımlı bir demokrasi kurulması için Atina’da entrikalar çevirtiyordu). Oligar- şik Dört Yüzler meclisinin kurulmasından (Atina ile Samos ve Hellospontos filolarının arasının açılmasına yolaçtı) sonra, Samoslu Atmalılar tarafından sürgün cezası kaldırılınca, Atina’da demokrasiyi yeniden kurup, bir filonun başına geçerek, Ispartalıları İ.Ö. 411’de Abydos’ta, İ.Ö. 410’da Kyzikos’ta yendi. İ.Ö. 407’de zafer alayıyla Atina’ya döndü ve başkomutanlığa getirildi. Dört ay kaldığı bu görevde, Dekçlia’dan gelebilecek bir saldırıya karşı Eleusis tören alayını kurarak kendini halka sevdirdiyse de, generallerinden birinin Lysandros’a yenilmesi üstüne yeniden sürgün edildi. Trakya’ya çekilip, çevresine paralı askerler topladıysa da, Ispartalılar satrapı onu öldürtmeye razı edince, bir fahişenin kolları arasında öldürülüp, evi yakıldı. Alkibiades, Atina aristokrasisinin en parlak temsilcilerinden olmasına karşılık, bencilliği ve ahlâksızlığı yü­ zünden, parlak zekâsını yurdunun hizmetine vermeyi başaramamış, bu yüzden, bazı kişiler, en parlak öğrencilerinden biri olduğu Sokrates’in eğitim sistemini suç­ lamışlardır