CENÂZE; Aim, Leiche (f), Leichnam (m), Fr. Mort (m), İng. Corpse, funeral. Meyyit, yâni yıkanıp kefenlendikten sonra tâbûta konmuş ölü. Ölüm belli olunca acele etmek ve cenâze hizmetlerini çabuk yapmak sünnettir. Ölüm alâmeti; sertleşme, soğumak ve kokmaktır. Öldüğü anlaşılınca gözler açıksa kapanır, çene bağlanır. Soğumadan önce el parmakları, dirsekler, dizler açılıp, kapanarak düz hâle getirilir. Böylece yıkaması ve kefene sarması kolay olur. Ölü soğumadan önce, elbiseleri çıkarılıp geniş, hâfîf bir çarşaf ile örtülür. Kamı üzerine çarşaf altına veya üstüne ağır bir şey konulur ki, şişmeyi önler. Müslüman ölüyü yıkamak, kefenlemek ve cenâze namazını kılmak farz-ı kifâyedir. Yâni lüzûmu kadar kimse tarafından yapılınca başkalarına farz olmaz.
Cenâzeyi yıkamada ve kefenlemede usûl şöy- ledir: Cenâze örtülü olarak tütsülenmiş serîr üzerine, sırt üstü veya kolay olan şekilde yatırılır.
Serîr üzerinde Kıble’ye karşı yatırmak sünnettir. Göbek ile diz arası örtülü olarak yıkanır. Yıkandıktan sonra, teneşir üzerinde bezle kurulanır. Daha sonra kefenlenir. Erkeğin kefeni üç parça olması sünnettir. Yâni îzâr (baştan ayağa kadar genişliği bir metreden fazla bez), kamîs (entârî gibi uzun gömlek), lifâfe (baştan ve ayaklardan aşırı uzunlukta ve daha geniş olup, baş üstünden ve ayak altından uçları büzülüp bağlanır). Kadının kefeni de beş parça olmak sünnettir.
Peygamber efendimiz buyurdu ki: Adem (aleyhisselâm) vefât edince, melekler Cennet’ten hanut ve kefen getirdiler. Su ve sedr yaprağı ile yıkadılar. Üçüncüsünde kâfûr koydular. Üç kefenle kefenlediler. Namazını kıldılar. Lahd (kabir) yaptılar. Defnettiler. Sonra çocuklarına dönerek, ey Âdemoğulları ölülerinize böyle yapınız dediler.” İnsanın yalnız baş veya bedenin yansı ele geçerse yıkanmaz ve namazı kılınmaz, öyle gömülür. Bedenin yarıdan fazlası, başı olmasa bile veya bedenin yarısı ve başı bulunursa, yıkanır ve namazı kılınır.
Cenâze namazı: Müslüman olan kadın, erkek ve çocuk öldüğü zaman iki rekat cenâze namazı kılınır. Bu namaz dört tekbirli olup, ayakta kılınır. Özürsüz oturarak hayvan üstünde veya câmi içinde kılınmaz.
Cenâze namazının dört tekbirinden her biri bir rekat namaz gibidir. İlk tekbirde eller kulaklara kaldırılıp sonrakilerde kaldırılmaz. Eller bağlanınca Sübhâneke (ve celle senâüke) ile berâber okunur. İkinci tekbirden sonra salavâtlar (Alla- hümme Salli ve Bârik) okunur. Üçüncü tekbirden sonra, cenâze duâsı okunur. Bu bilinmiyorsa, Rab- benâ âtinâ veyâ duâ niyetiyle Fâtiha okunur. Dördüncü tekbirden sonra önce sağa sonra sola selâm verirken, cenâzeye ve cemâate niyet edilir. Cenâze namazının kabul olması için altı şart lâzımdır:
1. Meyyit Müslüman olmalıdır.
2. Yıkanmış olmalıdır. Cenâzenin ve imâmın bulunduğu yerin temiz olması lâzımdır.
3. Cenâzenin veya bedeninin yarısı ile başının veya başsız yarıdan fazla bedeninin imâmın önünde bulunması lâzımdır.
4. Cenâze yerde veya yere yakın, ellerle tutulmuş veya taşa konmuş olmalıdır. Cenâzenin başı imâmın sağına, ayağı soluna gelecektir. Tersine koymak günahtır.
5. Cenâze imâmın önünde hazır olmalıdır.
6. Cenâzenin ve imâmın avreti örtülü olmalıdır. Cenâzeyi omuzlarda taşıyarak götürmek en uygun olanıdır. Peygamber efendimiz buyurdu ki: “Cenâzeyi kırk adım taşıyanın kırk büyük günâhı affolur.” Cenâze ile çiçek ve çelenk götürmek ve bunları mezar üstüne koymak ve mâtem alâ
Yeni