DOKTOR

DOKTOR; Aim. Arıt (m), Fr. Medecin docteur
(m), İng. Doctor; physician. Doktor kelimesinin aslı
Lâtince olup hoca mânâsına gelir. Bugün iki
mânâda kullanılmaktadır.
1. Tedâvi sanatlarında pratisyen, tıp fakültesi,
dişçilik ve veterinerlik bölümlerinden derece alıp
devlet tarafından uygulama (hekimlik) yapabilmek
için lisans almış kişi. Hekim, kişilerde hastalık
çıkmasını veya birinden diğerine geçmesini önlemeye
yarayan bilgilerin uygulama alanına konması
ve bunun için gerekli yeni metot ve usûlleri
araştırır. Nüfus tesbiti, periyodik muayeneler, bulaşıcı
hastalıkların kontrolü, çevre sağlığının düzeltilmesi,
beslenme durumunun iyileştirilmesi,
dejeneratif (yıkıcı) hastalıklarda erken teşhis ve koruma,
iş ve meslek sağlığı çalışmaları, kazalarla ilgili
çalışmalar, yaşlı bakım çalışmaları, rehabilitasyon çalışmaları ve bu hizmetlerin istatistikî değerlendirilmeleri
hekimin başlıca görevleri arasındadır.
(Bkz. Hekim)
2. Belli bir öğrenim dalında uzman olarak nitelenen
en yüksek diploma ünvanına sâhip kişi.
Tıbbiye dışında doktor ünvanı, Türkiye Cumhuriyetinin
ilk kuruluş yıllarında yabancı öğretim
üyelerinin etkisiyle girmiştir. Üniversite öğretim
üyesi sıfatını kazanabilmek için başlangıçta doktora
yapmak mecburiyeti yokken, daha sonra 4936
sayı ve 13-6-f946 târihli üniversiteler kânununun
18/a maddesince mecbûrî olmuştur (Edebiyat doktorluğu,
fen doktorluğu, ilâhiyat doktorluğu buna
misaldir).
Bu öğrenim dallarında bu ünvana sâhib olabilmek
için o dalda doktora vermek gereklidir.
Doktora; fakülte ve yüksek okullarca tertiplenen,
değişik yönetmeliklere tâbi bir tez hazırlanmasıdır.
Mastır tezini yapmış ve imtihanını
vermiş doktora adayı, yabancı dil ve meslek sâhasından
imtihâna girer. Yönetici hocanın gösterdiği
seminer ve doktora derslerine katılır. Başarılı
olduğu takdirde tez konusunu alır ve çalışmaya
başlar. Çalışmasını bitirince, ihtisas tezini görüşülmek
üzere jüri heyetine sunar. Jüri heyetince tez
incelenir sonra kabul edilirse doktor adayı jüri
önünde sözlü imtihâna tâbi tutulur. İmtihânı başardığı
takdirde doktor ünvânmı almaya hak kazanır.