MOLLA ARAB;

MOLLA ARAB; Osmanlılar zajnânmda yetişen İslâm âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Vâiz Mu- hammed bin Ömer bin Hamzâ Antakî, lakabı Muh- yiddîn’dir. Haleb’den Bursa’ya geldiği için Molla Arab diye meşhur oldu. Antakya’da doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir. 1532 (H.938) senesinde Bursa’da vefât etti. Molla Arab’ın dedesi büyük âlim Taftâzânî’nin talebelerinden olup, Mâverâ- ünnehr’den Antakya’ya gelip yerleşmişti. Babası da âlim ve sâlih bir zâttı. Küçük yaştan îtibâren ilim öğrenmeye başlayan Molla Arab babasından, amcaları Şeyh Haşan ve Şeyh Ahmed gibi âlimlerden fıkıh, usûlü fıkıh, kırâat ve Arabî ilimlerde tahsil gördü. Tebriz’e gidip, Tebrizli Mevlânâ Mürid’den ilim öğrendi. Antakya’ya döndü. Haleb ve Kudüs’e giderek oradaki âlimlerin ilim meclislerinde bulundu. İlimde üstün derecelere yükselip, şöhreti etrâfa yayıldı. Hacca gittikten sonra Mısır’a gelip İmâm-ı Süyû- tî ve Şa’bî’nin derslerine devâm etti. Hadîs ilminde icâzet aldı. Mısır’daki Memlûk Sultanlarından Kayıtbay ile görüşüp iltifâtlanna kavuştu. Sultan Kayıtbay vefâtı üzerine 1495 yılında Mısır’dan ayrılarak Bursa’ya geldi. Halktan ve şehrin ileri gelenlerinden çok hürmet gördü. Vâz ve nasîhat ederek, insanlara Allahü teâlânm emir ve yasaklarını anlattı. Sonra İstanbul’a gelip Sultanİkinci Bâyezid Hanın iltifât ve ihsânlarına kavuştu. İstanbul halkına senelerce vâz ve nasihat eden Molla Arab bâzı fetihlere katıldı. Daha sonra âilesiyle birlikte Haleb’e döndü. Haleb’de üç yıl kadar vâz, hadîs ve tefsîrle meşgûl olduktan sonra İstanbul’a döndü. Yavuz Sultan Selim Hanı cihâda teşvik etti. Çaldıran Seferine katılıp, askeri vâzlarıyla cesâ- retlendirdi. Daha sonra Sarayköy ve Üsküdar’a giderek on sene vâz ve nasîhat ederek, Müslüman olmayan pekçok kimsenin Müslüman olmasına sebep oldu. Kânûnî Sultan Süleymân Han ile En- gürüs Seferine katıldı. Daha sonra Bursa’ya gelip çeşitli kitaplar yazdı. İki mescit, iki câmi yaptırdı. 1532 (H.938) senesinde Bursa’da vefât etti. Bur- sa’nm kıble tarafında şimdi kendi adıyla anılan mahallede defnedildi. Kabrin bulunduğu yerden bir sokak sonra Molla Arab Câmii vardır. Şimdi iki kubbeli ve tek minâreli olan bu câmi, eskiden dokuz kubbeli ve üstü kurşun kaplı idi. Eserleri: 1. Nihâyet-ül-Fürû; fıkıh ilmine dâir Müs- tasfâ ve Dürer Gurer kitâblarındaki meseleleri toplamıştır. 2. Tehzîb-üş-Şemâil; Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) hayatıyla ilgilidir. 3. Hidâyetü’l-İbâd ilâ Sebîl-ir-Reşâd. ¿^EsrSedâd fîFedâîl-ü-Cihâd; Yavuz Sultan Selîıft i|^ni cihâda teşvik için yazdığı eserdir. l^^^ekâs^j^^edâil-il-M esâçid.