MONTESQUIEU

MONTESQUIEU, Baron de; Fransız, yazar ve düşünürü. 18 Ocak 1689’da Château de Brède’de doğdu. Asıl adı Charles de Secondât olan Montesquieu, hukuk öğrenimi yaptı. 1716’da ölen amcasının servetini, Montesquieu Baronu ünvanını ve Bordeaux Parlament’indeki Başkan Yardımcılığını devraldı. Araştırmalarını bilimsel açıdan yapan Montesquieu 1721’de Fars Mektupları mânâsına gelen Lettres Persanes adlı eserini kaleme aldı. 1728-1731 yılları arasında bir Avrupa gezisi yaptı ve intihalarının ışığında kânunlan inceleyen geniş bir araştırmaya başladı. Neticesinde Romalılann Hıristiyanlık dînini nasıl siyâsete âlet ederek kullandıklarını yazıları ile anlattı. 1719’da dünyâ târihiyle ilgilendi. Descartes ve Newton ile tanışarak siyâsî ve İlmî konuları birlikte yürüttü. Zamânmm idari ve siyâsî sistemine karşı olan Montesquieu, eserlerinde sık sık tenkitler ve yorumlar yapmıştır. Fars Mektuplan adlı eserinde iki İranlının ağzından Fransız idâri sistemini, mutlâ- kiyet idâresini ve Fransız toplumunu eleştirdi. Ayrıca yorumlar da yapan Montesquieu asıl ününü Kânunların Rûhu adını taşıyan Esprit des Lois adlı kitabıyla yapmıştır. Bu eserinde modem bir anlayış ve demokratik bir görüşle kânunları incelemiştir. Mutlâkiyet sistemine karşı olan Montesquieu, kendisine İngiliz idâri sistemini örnek almıştır. Kânunların; toplumlarm örf ve âdetleri, dîni, tabiatı, maddî-mânevî değerleriyle dengeli yapılması gerektiğini savunan Montesquieu, ayrıca kuvvetlerin aynlması gerektiğini belirtmiştir. Buna göre yasama, yürütme, yargı kuvvetleri birbirlerinden aynlmalıdır. Kânunların Rûhu adlı eser, bir bakıma liberal anayasaların hazırlanmasında mühimrol oynamıştır. Bu kitabı yayınlandığında çok büyük başarı sağladı ve Cizvitlerle Janseniusçulann şimşeklerini üstüne çekti. Kilise tarafından okunmaması gereken yasak kitaplar listesine alındı (1751). Bütün eserlerinde akıcı, fakat dolaylı bir üslup kullanan Montesquieu, birçok bakımdan günümüz fikir ve anlayışlanyle uyuşan eserler vermiş, modem Avrupa hukukunun babası sayılmıştır. Liberalizmin savunacağı temel hürriyetleri târif etmiştir.