EBÜ’L-HASAN-I HARKÂNİ

EBÜ’L-HASAN-I HARKÂNt; evliyâmnbüyüklerinden.
İnsanları Hakk’a dâvet eden ve kendilerine
Silsile-i aliyye adı verilen büyük âlim ve
velîlerin akıncısıdır. İsmi Ali bin Câfer, künyesi
Ebü’l-Hasan’dır. Harkânî diye de meşhur olmuştur.
İran’ın Horasan bölgesindeki Bistam’m bir kasabası
olan Harkan’da doğdu. 1034 (H.425) senesinde
Harkan’da vefât etti.
Büyük İslâm âlimi Bâyezîd-i Bistâmî’nin rûhâniyetinden
istifâde eden Ebü’l-Hasan-ı Harkânî
on iki sene Harkan’dan Bistam’a hocasının kabrini
ziyâret için gitti. Her ziyâret yolculuğunda
Kur’ân-ı kerîmi bir defâ hatmederdi. Her defâsında,
ziyâret ile ilgili vazifelerini yaptıktan sonra;
“Yâ Rabbî! Hocam Bâyezîd’e ihsân ettiğin sana âit
ilimlerden, büyüklüğünün hakkı için, Ebü’l-Hasan
kuluna da ihsân eyle.” diye yalvanrdı. Geri dönerken,
hiçbir zaman Bâyezîd’in türbesine arkasını
dönmezdi. Yatsı ve sabah namazlarını türbede kılardı.
On iki sene sonra, Allahü teâlânm lütfuyla Bâyezîd’in
rûhâniyetinden istifâde edip olgunlaştı.
Allahü teâlâyı tanıtan kalp ilimlerinde ve diğer
ilimlerde talebe yetiştirmeye başladı. Pekçok talebesi
vardı. Zamânm hükümdârı Sultan Mahmûd-ı
Gaznevî, onun sohbetinde bulundu. Ebü’l-Hasan-ı
Harkânî ona bir hırkasını hediye etti. Kerâmetleri,
menkıbeleri ve veciz sözleri çoktur. Reşâhat veTezkiret-ül-Evliyâ kitaplarında uzunca bahsedilmektedir.
Çok anlatılan kerâmetlerinden biri de şudur:
Yolların korkulu eşkıyâlarla dolu olduğu bir
zamanda yolculuğa çıkan talebeleri, nasıl hareket
edelim diye sorduklarında; “Ebü’l-Hasan deyip beni
hatırlayınız.” demişti. Yolda eşkıyâlarla karşılaşınca;
“Yâ Allah…” dediler. Yalnız birisi, hocasını
yardıma çağırdı. Diğerlerinin bütün mallarını aldıkları
hâlde ona dokunmadılar. Berâberce Ebü’l-Hasan’ın
huzûruna gelince, durumu anlatıp, sebebini
sordular:” “O arkadaşınızı kurtaran Allahü teâlâdır.
Günahkâr ağızdan çıkan duâyı cenâb-ı Hak kabul etmez.
Bunun için siz Allah’a yalvardığınız zaman duânız
kabûl olmadı. Bu arkadaşınız beni hatırlayıp
imdât isteyince; “Yâ Rabbî! Şu kulunu içinde bulunduğu
belâdan kurtar.” diye Rabbime duâ ettim.
Allahü teâlâ duâmı kabul ettiği için, arkadaşınız
kurtuldu. Mesele bundan ibârettir.” buyurdu.
Ebü’l-Hasan-ı Harkânî şöyle anlatır:
Annelerinin hizmetini gören iki kardeş vardı.
Her gece sırayla kardeşlerinden biri annenin hizmetiyle
uğraşır, diğeri Allahü teâlâya ibâdet ederdi.
Bir akşam, Allahü teâlâya ibâdet eden kardeş,
ibâdetinden duyduğu haz sebebiyle çok memnun oldu
ve kardeşine; “Annemin hizmetini bu gece de sen
gör, ben yine ibâdet edeyim.” dedi. Kardeşi kabul etti.
İbâdet ederken secdede uyuya kaldı. O anda rüyâsında
bir ses: “Kardeşini affettik, seni de onun hâtın
için bağışladık.” deyince, genç; “Ben, Allahü teâlâya
ibâdet ediyorum. Kardeşim ise anneme hizmet
ediyor. Fakat beni, onun yaptığı amel yüzünden
bağışlıyorsunuz.” dedi. Ses ona; “Evet, senin yaptığın
ibâdetlere bizim hiç ihtiyâcımız yok. Fakat kardeşinin
annene yaptığı hizmetlere, annenin ihtiyâcı
vardı.” dedi.
Ebü’l-Hasan-ı Harkânî hazretleri buyurdular
ki:
Nimetlerin en iyisi, çalışarak kazanılandır. Arkadaşların
en iyisi, Allahü teâlâyı hatırlatandır.
Kalplerin en nûrlusu içinde mal sevgisi olmayandır.
Şu iki kişinin çıkardıkları fitneyi, şeytan bile çıkaramaz.
Dünyâ hırsına sâhib âlim ve ilimden yoksun
sûfı.
Şâyet bir mümini ziyâret edersen, hâsıl olan
sevâbı, kabul edilmiş yüz hac sevâbıyla değiştirmemen
lâzımdır. Çünkü bir mümini ziyâret için
verilen sevap, fakirlere sadaka olarak verilen yüz bin
altmınkinden daha fazladır. Bir mümin kardeşinizi
ziyârete gittiğinizde, Allahü teâlânın rahmetine kavuştuk
diye îtikâd edin.
Bir mümin kardeşini sabahtan akşama kadar
incitmeyen kimse, o gün akşama kadar Peygamber
efendimiz sallallahü aleyhi ve sellemle yaşamış
olur. Eğer bir mümin kardeşini incitirse, Allahü teâlâ
onun o günkü ibâdetlerini kabul etmez.Çok ağlayınız, az gülünüz, çok susunuz, az konuşunuz.
Çok veriniz, az yiyiniz, çok uyanık olunuz,
az uyuyunuz.
Ebü’l-Hasan-ı Harkânî’nin Beşâretnâme ve
Esrâr-üs-Sülûk adında iki eseri vardır. Bunlardan
Esrâr-üs-Sülûk Türkçeye tercüme edilmiştir.