NAUTİLUS (Sedefli Deniz Helezonu);
Salyangoz görünüm ünde bir Nautilus.
Alm. Nautilus, Perlboot, Fr. Nautile (m), İng. Nautilus. Familyası: Nautilusgiller (Nautilidae). Yaşadığı yerler: Pasifik ve Hint Okyanuslarında. Özellikleri: Helezon biçimli kalkerli bir kabuk içinde bulunur. Ağız çevresinden kollar uzanır. Yumurtlayarak ürer. Çeşitleri: Yaşayan altı türü bilinmektedir.
Güney Pasifiğin derin sularında yaşayan ka- fadanayaklılar (Cephalopoda) sınıfından bir yumuşakça. Notilus olarak da bilinir. Hint Okyanusunda da birkaç türüne rastlanır. Helezon biçiminde kıvrılmış kalkerli bir dış kabuğu vardır. Salyangoz görünümündedir. Erişkinleri 1,5 kg ağırlığa yaklaşır ve kabuklarının çapı ancak 15-20 cm’yi bulur. Kabuk, enine bölmelerle odacıklara ayrılmıştır. Hayvan kabuğun en son odasını işgal eder. Büyüdükçe ilâve edilen yeni odaya taşınır. Diğer odalar salgıladığı bir gaz ile doludur. Hem yüzebilmekte hem de sürünebilmektedir. Hint Okyanusundaki N. pompilius türünün çapı 15-25 cm’yi bulur. Beyazımsı olan kabuğunun üzerinde kızıl kahverengi çizgiler mevcuttur. Nautilusun arkasından uzanan ince bir şerit, çeperlerde bulunan deliklerden geçerek en iç odacığa kadar uzanır. Ağız etrafında 90 kadar tentakül (kol) bulunur. Kollar vantuz (emeç) lardan mahrumdur. Yengeç ve diğer hayvanları bu kollarla avlar. Çoğunlukla gece aktiftirler. Kendi hacmindeki deniz suyu ile aynı ağırlıktadır. Genellikle tropik suların 400-500 metre derinliklerinde rastlanır. Kabuk bölmelerindeki gazın kontrolü ile hayvanın yüzmesi ve farklı derinliklere inip çıkması sağlanır. Etki-tepki sistemiyle hareket eder. Bunun için başın biraz altında bulunan boşluktan su fışkırtır. Bunun meydana getirdiği tepkiyle suda hızla yol alır. İki çift solungaca sahiptir. Mürekkep kesesi bulunmaz. Ayrı eşeylidir. Ahtapot ve mürekkepbalıkları gibi yumurta ile çoğalır. Yaşayan altı türü bilinmektedir.
Salyangoz görünüm ünde bir Nautilus.