ELEKTRİK SAYACI

ELEKTRİK SAYACI; Alm. Elektrizitàtszàhler
(m.), Fr. Electrique compteur, İng. Electricity meter.
Harcanan elektrik enerjisini sayaçlı bir sistemle
kaydeden elektrikli bir ölçü âleti. Doğru
akım ve alternatif akım sayaçları, yapı bakımından
farklılık gösterirler. Mühim olan günümüzde kullanılmakta
olan alternatif akım sayaçlarıdır. Bu
sayaçların bir fazlı ve üç fazlı tipleri mevcuttur. Üç
fazlı olanlar ile bir fazlı olanlar arasında yapı bakımından
bir fark yoktur. Her faz için bir fazlı sayaç
birbirine ortak bir mil ile bağlıdır ve üç fazın
etkisinin toplamına göre dönme momenti meydana
gelerek sayacı döndürür.
Alternatif akım sayaçlarına indüksiyon sayaçları
da denir. Devreye seri bağlı birkaç spiral ve
kalın telden olan akım elektromıknatısı ve devreye
paralel bağlı ince tel ve çok spiral meydana
gelen gerilim elektromıknatısı yanında, bir alüminyum
disk, bir U mıknatıs ve dişli tertibâttan
meydana gelir. İki elektromıknatısın birbirine karşı
olan konumları önemlidir. Bu iki elektromıknatısın
arasından ve bobinlerinin manyetik alanından
etkilenebilecek şekilde, ortadan mili bulunan
ve dönebilen alüminyum disk geçer.
Sayacın dönebilmesi için devreden akım çekilmesi
gerekir. B öylece akım bobininde bir manyetik
alan hâsıl olur. Sayacın devreye paralel bağlı
gerilim bobininde zâten manyetik alan vardır.
Gerilim bobinleri tarafından meydana getirilen
manyetik alanın diskte doğurduğu Foucault akımları,
akım bobininin meydana getirdiği manyetik
alanın etkisiyle diski hareket ettirir. Hareket eden
disk, bir dişli sistemi çalıştırarak numaratörün hareketini
sağlar. Sayaçta bulunan U mıknatısın kutupları
arasından geçen disk üzerinde de bir indükleme
akımı doğurur. Bu da diskin frenlenmesine
ve hareketinin ayarlanmasına sebeb olur. Sayacın
ayarı bu mıknatıs aracılığıyla yapılabilir.