ERİME

ERİME; Alm. Auflösung (f), Fr. Dissolution
(f), İng. Melting. Katı maddenin sıvı hâle geçmesi.
Bir katı cismin sıcaklığı artırıldığı vakit
moleküller arasındaki birbirini çekme kuvveti
yavaş yavaş azalır ve belirli bir sıcaklık derecesinden
sonra termik (ısı ile ilgili) hareket çekme
kuvvetini yerier. Katida bir hal değişikliği başlar.
Bu hal değişmesi maddenin kristal (billur) veya
amorf oluşuna bağlı olarak değişik şekillerde
olur. Amorf bir cisimde erime belli bir sıcaklıkta olmaz. Yâni erimenin başladığı ve bittiği sıcaklık
derecesi arasında bir fark vardır. Onun
içindir ki, amorf bir maddenin erime noktasından
bahsedilemez. Amorf maddenin sıcaklığı yükseldikçe,
giderek yumuşar ve belirsiz bir sıcaklıkta
sıvı hale geçer. Meselâ cam ve plastikler
amorf maddelerdir. Bunların erime noktası yoktur.
Kristal ve saf olan bir madde ise, belirli bir sıcaklıkta
katı halden tamâmen sıvı hâle geçer. Bu
sıcaklığa o maddenin erime noktası denir. Bütün
kristal yapıya sâhip saf maddelerin erime noktasında,
yâni katı halden sıvı hale geçene kadar, sıcaklığı
sabit kalır. Ancak tamâmen sıvı hale geçtikten
sonra sıcaklığı yükselir. Saf kristal cisimlerin
erime noktası ile donma noktası arasında sıcaklık
farkı yoktur. Meselâ saf su, 0°C de donar. Fakat saf
olmayan maddelerin, yâni karışımların donma ve
erime noktaları farklıdır.
Bâzı hallerde erimiş madde, donma noktasına
kadar soğuduğu halde donmaz. İşte bu duruma
aşırı soğuma ve donmada gecikme denir. Bu haldeki
sıvıya kendi cinsinden küçük bir katı billur atılırsa
sıvı maddenin birden donduğu görülür. Buna
aşı billuru (kristali) denir.
Erime ve donma noktası üzerine basıncın etkisi
vardır. Normal erime noktasından söz edilirken,
basınç bir atmosfer kabul edilir. Erime noktası,
saf maddeler için karakteristik fiziksel bir
sâbittir.Erime ısısı: Bir gram katının erime noktasında,
katı halden sıvı hâle geçmesi için gerekli olan
ısı. Erime ısısı cisme ve sıcaklığa bağlıdır. Meselâ
buzun 0°C’deki erime ısısı, 79,8 cal/g’dır. Bir
gram sıvı donduğu zaman erime ısısı kadar ısıyı
çevreye verir.