ERKAM BİN EBİ L-ERKAM; Eshâb-ı kiramdan.
İlk Müslümanlardandır. İsmi, Erkâm bin
Ebi’l-Erkâm, künyesi Ebû Abdullah’tır. Mahzumoğulları
kabîlesindendir. Mekke-i mükerremede
doğdu. Doğum târihi kesin olarak bilinmemektedir.
673 (H.53) senesinde Medîne-i münevverede
vefât etti:
* Peygamber efendimiz insanları İslâm dînine
dâvet etmeye başlayınca, Erkam bin Ebi’l-Erkam
22 veya 23 yaşlarındayken, yedinci veya on
birinci kimse olarak Müslüman olmakla şereflendi.
Peygamber efendimiz müşriklerin, yâni
inanmayan kimselerin baskılarından Müslümanları
korumak ve rahat ibâdet edebilmek için Safâ
Tepesinin doğusundaki bir sokakta bulunan
Erkam bin Ebi’l-Erkam’ın evini emniyetli bir yer
olarak seçti. İslâm dînini burada gizlice yaymaya
çalıştı. Mekke’de nâzil olan âyet-i kerîme ve
sûrelerin bir çoğu Erkam bin Ebi’l-Erkam’m evinde
nâzil oldu. Eshâb-ı kirâm bu evde toplanırlar,
Peygamber efendimizi görmek ve Müslüman olmak isteyenleri Dâr-ül-Erkam ve Dâr-ül-İslâm
adı verilen bu eve getirirlerdi. Hazret-i Hamzâ,
Ammâr bin Yâsir, Mus’ab bin Umeyr gibi birçok
sahâbi bu evde Müslüman oldular. Hazret-i Ömer
de bu evde Müslüman olmakla şereflendi. Erkanı
bin Ebi’l-Erkam bu evi hiç satılmamak ve mîrâsçı
olunmamak üzere vakfetti. Erkam bin Ebi’l-
Erkam’ın oğulları ve torunları tarafından kullanılan
bu evin yerine Osmanlı pâdişâhlarından
Sultan Üçüncü Murad Han 1591 (H. 999) senesinde
bir mescit yaptırdı.
Erkam bin Ebi’l-Erkam diğer Müslümanlarla
birlikte Mekke’den Medine’ye hicret etti. Peygamber
efendimiz onu Ebû Talhâ Ensarî ile kardeş
yaptı. Erkam bin Ebi’l-Erkam, Bedir, Uhud,
Hendek ile diğer bütün savaşlara katıldı ve büyük
kahramanlıklar gösterdi. Peygamber efendimiz
ona Bedir Savaşından sonra bir kılıç hediye
etti. Daha sonra zekât mallarını toplama
hizmetini verdi. Dört halîfe devrinde halîfelerin
meşveret (danışma) meclisinde bulunan Erkam
bin Ebi’l-Erkam 673 (H. 53) senesinde 83 yaşlarındayken
Medîne-i münevverede vefât etti.
Cenâze namazını Aşere-i mübeşşereden, yâni
Cennet’le müjdelenen on kişiden Sa’d bin Ebî
Vakkâs kıldırdı. Cennet-ül-Bakî Kabristanında
defnedildi.
Asîl bir âileden olan Erkam bin Ebi’l-Erkam,
geçimini kendi arâzilerinden elde ettiği mahsulden
kazandıklarıyla ve ticâret ile temin ederdi. Zühd ve
takvâsı çoktu. Yâni dünyâya düşkün olmayıp haramlardan
çok sakınırdı. Vakitlerinin çoğunu Allahü
teâlâya ibâdet etmekle geçirirdi. Peygamber
efendimizden hadîs-i şerîf rivâyet etti. Ubeydullah
ve Osmân adlı oğullarıyla Meryem, Safiyye ve
Umeyye adlı kızları olmak üzere beş evlâdı olduğu
bilinmektedir.
ERKAM BİN EBİ L-ERKAM
21
Eki