PALMİTİK ASİT

PALMİTİK ASİT; Aim. Palmitinsâture (f),
Fr. Ac ide (m) palmitique, İng. Palmitic acid. Uzun
zincirli ve çok önemli doymuş yağ asidi. Tabiatta
pratik olarak bütün bitki ve hayvan yağlarında,
ekseriya stearik asitle berâber bulunur. Birçok balık
yağında % 1 0 , pamuk yağında % 2 0 ve hurma
yağında % 40 nisbetlerinde bulunur. Diğer yağ
asitleri gibi palmitik asit de tabiatta serbest hâlde
bulunmaz. Fakat, yine diğerleri gibi gliserinle esterleşmiş
hâlde yağlarda bulunur ki, bunlara gliseridler
denir. Palmitik asit, yağlarda gliserin tripalmitat
olarak bulunur. Palmitik asidin formülü
CH3 (CH2 )i4C0 2H şeklinde olup, renksiz katıdır ve
çeşitli kristal şekilleri vardır ki, bunlar içinde en kararlı
olanının erime noktası 62,9°C’dır. Palmitik asit
bir monokarboksilli asit olduğundan, bu sınıfın
genel kimyâsal özelliklerini gösterir. Meselâ; alkollerle
esterleri meydana getirirler.
C,5H31COOH + ROH C1 5H3,COOR + H20
Fosfor pentaklorür (PC15) ile asit klorürü
(C1 5H3 1COCl) meydana getirir. Palmitik asidin
en önemli bileşiği, sodyum veya potasyum ile
yaptığı bileşikleridir. Sodyum palmitat (C1 5H3 1COONa)
beyaz katı sabun, potasyum palmitat
(C1 5H3 1COOK) ise esmer mayi (sıvı) sabundur.
Sabun sanâyiinde sabun elde etmek için, genellikle
palmitik asidin veya diğer asitlerin kendileri değil,
gliserin esterleri kullanılır. On altı karbon atomu
ihtivâ eden palmitik asit, iki karbonlu asetik asidin
biyosentezinden meydana gelir.