PIERRE LOTİ

PIERRE LOTİ; Fransız yazarı. 1850’de Fransa’da
Rochefort’ta doğdu ve 1923’te Hendaye’de öldü.
Esas ismi Louis-Marie Julien Viaud’dur. Doğu
seyahatleri esnâsında Loti soy ismini aldı. Loti, Pasifik’te
yetişen bir çiçek ismidir.
Protestan ve soylu bir âiledendir. Deniz subayı
olarak savaş gemilerinde çalıştı. 1891 yılında
Fransız Akademisi üyesi oldu. İstanbul’a birkaç kere
geldi. Kendisine büyük bir şöhret sağlayan Aziyade
romanını Hasköy’de kirâladığı bir evde kalırken
1879 yılında İstanbul’da yazdı. Eserinde,
hayâlinde uydurduğu Aziyede adlı bir Çerkez kızını
anlatmaktadır. Kendini sevenler tarafından
İstanbul Divanyolu’nda kaldığı eve, evin bulunduğu
sokağa ve Eyüp Kabristanı civânnda bulunan
tepedeki kahveye ismi verildi.Pierre Loti, Doğu seyahatleri sırasında, Doğu
Medeniyetini yakından tanımak fırsatını buldu.
Türk dostu görünüp, bunu ömrünün sonuna kadar
muhâfaza etti. Balkan Harbi sırasında yazı ve makâleleriyle
Avrupa kamuoyunda zulme uğrayan
Türkleri savundu. Avrupa’da Türkler aleyhine
mevcut olan havayı Türkler lehine çevirmek için
çok gayret sarf etti. Bir yazısında şöyle demektedir:
“Türk, asiller asilidir. Sun’î olmayan bu pek
gösterişli ve yüksek asâlet; ona Allah’ın hediyesidir.
Sâdelik içinde ihtişâmı, sükûnet içinde belâgati,
durgunluk içinde duygulu bir hayâtiyetle kibar
hakikatleri aksettiren yegâne millet Türklerdir.
Şark, hülyâ ve efsâneler âlemidir. Türk; o rengârenk
âlemin gözü, ışığı, dili ve yaşayan hakikatidir.
Türk’ü anlamamak için târihe gözü kapamak
gerekir. Haksız hücumlar ve pespâye iftiralar önünde
Türk’ün vekârı, hiç şüphe yok ki “kör’’lere acıdıklanndandır.
Bu asîl davranış, o zelil iftiralara ne
beliğ bir cevap oluyor!..”
Pierre Loti bir yandan Türkleri methederken
diğer yandan Türk kızlarının peşinde koşmuş, onlarla
gayri meşrû ilişkide bulunduğunu eserlerinde
yazmıştır. Batı hayranları onun Hasköy’deki
evini değil de Eyüp’te uğradığı yerlerdeki mübârek
adları değiştirmişler, Loti’nin adını vermişlerdir.
Başlıca eserleri şunlardır:
Pierre Loti’nin eserleri romantik ve renkli tasvirlerle
süslüdür. Yazılarında insan ve tabiattaki diğer
canlıların ölümden ibret almayışından dolayı
duyduğu kırgınlık ve yalnızlık hâlet-i rûhiyesi görülmektedir.
İstanbul’da yazdığı Aziyade romanına
benzer Rarahu romanını da Tahiti’de yazmıştır. Japonya
ile alâkalı olarak yazdığı Madame
Chrjsantheme isimli eseri de tanınmıştır.Au Maroc (Fas’ta, 1890), Fantöme cTOrient
(Doğu Hayâleti, 1892), Les Derniers Jaurs de
Pekin (Pekin’in Son Günleri, 1901), L’inde Sans
Les Anglais (İngiltere’nin Bulunmadığı Hindistan,
1904), Vers Irfahan” (İsfahan’a Doğru, 1904),
La Turkuie Agonisant (Can Çekişen Türkiye,
1913).