PRUTANTLAŞMASI

P R U T A N T L A ŞM A S I; 1711 Prut Harbi sonrasında
imzâlanan Osmanlı-Rus Antlaşması. OsmanlI
Sultanlarından Üçüncü Ahmed Han (1703-
1730) zamânında 22 Temmuz 1711 târihinde Rusya
ile imzâlandı.
Lehistan meselesi dolayısıyla Rus Çarı Petro
ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın arası açılmış; OsmanlIlar,
Demirbaş Şarl’ın Lehistan kralı îlân ettiği
Stanislav Lehcinski’yi tanımışlardı. Çar Petro
ile Kral Şarl arasında Ukrayna’da yapılan savaşı,
İsveçliler kaybettiler (1709). Demirbaş Şarl, Ukrayna
Hatmanı Mazepa ile birlikte Osmanlı topraklarına
sığındı. Çar’ın iâde isteği Bâbıâlî tarafından
reddedildi. Deli Petro’nun savaşla tehdit
etmesi üzerine, Rusya’ya savaş îlân edildi (20 Kasım
1711).
Hıristiyan tebayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını
zanneden Çar, Boğdan’a girip Prut boyunca
Tuna kıyılarına inmekte iken, ummadığı
bir zamanda Türk ordusu tarafından kuşatıldı.
Türk askeri kesin bir üstünlüğe sâhipti. Ruslar
sulh teklifinde bulundular. Azak’m ve Lehistan’ın
Rus nüfûzundan kurtulması kabul edilince, Sadrâzam
Baltacı Mehmed Paşa, kahyâsı Antalyalı
Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri
altında kalarak sulh teklifini kabul edip, Çar’ı
serbest bıraktı. Kırım hanı devlet Giray Han ile Demirbaş
Şarl muhâlefet ettiler. Prut Irmağı kıyısında,
Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed
Paşanın çadırında, Osmanlı devlet adamları ile
Rus Başbakanı Baron Şafirov arasında kararlaştırılan
Prut Antlaşması ile:
1. Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri
vereceklerdi.
2. Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı.
3. Lehistan’a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri
çekilecekti.
4. Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanına tâbi Kazaklara
Ruslar müdâhale etmeyecekti.
5. Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç
kralı Demirbaş Şarl, mâiyetiyle berâber memleketine
serbestçe gidecekti.
6 . Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından
başka Türkiye’de Rus elçisi bulunmayacaktı.
7. Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman
esirler Osmanlı hükümetine iâde edilecekti.
8 . İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı.
9. Ruslar eskiden olduğu gibi, Kırım Hanına
yine vergi vereceklerdi.Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için
Baron Şafirov OsmanlIlarda kalacaktı.
Baltacı Mehmed Paşanın iyi niyetinin Ruslar
tarafından suistimal edilerek, antlaşma şartlarının
uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş
Şarl’ın sadrâzam aleyhinde propagandaları,
hoşnutsuzluğu büyüttü. Mehmed Paşa, sadâretten
azl edildi (20 Kasım 17İJ). Antlaşmanın
uygulanması için Rusya’ya savaş îlân edilince,
Azak Kalesi teslim edilip, kaleler yıkıldı. Demirbaş
Şarl’m dönmesi yine gerçekleşmeyince, ikinci
defâ sefer îlân edildi. 1713 Haziranında yapılan
Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine
dönebildi.
Bu netîceyle, Prut Muâhedesi, Deli Petro’nun
Karadeniz ve Balkanlara inme hayâllerine darbe
vurulmuş oldu.