PYTHAGORAS

PYTHAGORAS; Yunan felsefecisi. M.Ö. 565-
475 seneleri arasında yaşamıştır. Hayâtı hakkında
fazla bilgi yoktur. Asya, Mısır gibi doğu memleketlerini
görerek, İtalya’nın güneyindeki Crotone bölgesine yerleşmiştir. Burada düşüncelerini
yazmaya başlamış ve etrafına kendisine tam
bağlı kişileri toplamıştır. Disipline girecek üyeler
beş sene sabır ve itaat gösterdiği taktirde huylarının
iyileşmesi yönünde eğitilmeye başlanır. Bu
arada et hiç yenmez. Eğitimlere sanat, jimnastik,
matematik, tıp ve müzik dallarında devam edilir.
Bu felsefe okulu aynı zamanda politik bir kuruluştur.
Pythagoras felsefesi politik hareketleri etkisi
altına almaya başlayınca, Güney İtalya’da birçok
şehrin kontrolü ele geçirildi. M.Ö. 450 senelerinde
demokrasinin gelişmesiyle aristokrat Pythagoras
üyeleri, ölüm ve uzaklaştırma şeklinde politik
sahadan uzaklaştırıldı. 360 senelerinde ise İyonlar
zamânında tamâmen politik sahneden silindiler.
Pythagoras felsefelerinde sayıların önemi büyüktür.
Pythagoras teorisine göre kâinatta her şey
sayılıdır. Sayılı olan bu maddeler de belirli bir
orantı ve bağlantı içerisinde bulunmaktadırlar.
Pythagoras kâinatta yer alan on çift zıttı tablo hâline
getirmiştir. Bunlar:
1) Sınırlı ve sınırsız, 2) Tek ve çift, 3) Bir ve
çok, 4) Sağ ve sol, 5) Erkek ve dişi, 6 ) Hareket ve
durma, 7) Düz ve eğri, 8 ) Aydınlık ve karanlık, 9)
İyi ve kötü, 10) Kare ve elips.
Pythagoras’ın İlmî çalışmaları şöyle sıralanabilir:
Bir üçgenin dik kenarlarının karelerinin toplamı,
hipotenüsünün karesine eşittir. Pythagoras teoremi
olarak bilinen bu matematik eşitlik, Euclid’in
Elementler kitabında yer almıştır.
Dünyâ, güneş, ay, gezegenler ve sâbit yıldızların
bir ateş etrafında döndüğünü söylemiştir.
Akustik ve mîmâride temel atma teknikleri
geliştirmiştir.
Matematikte polinomları bulmuştur.
Pythagoras, huzûrun rûhî denge ile sağlanabileceğini
söylemiştir. Rûhun çeşitli baskılardan
kurtarılması için metafizik eğitimlere ihtiyâcı olduğunu
savunmuştur. Pythagoras tenâsühü ortaya
atmıştır. Tenâsüh inanışına göre, insanların rûhları
ölünce diğer bir insana hattâ hayvana geçmektedir.
Pythagoras bu düşüncesiyle felsefecilerin çoğu
gibi akıl yürütme hatâsı yapmış, rûh çağırma şeklinde
yapılan eğitimlerle rûhun geliştirilip bütün
pisliklerden kurtarılacağını söylemiştir. Pythagoras’ın
rûhla ilgili bu düşüncelerini Asya ve Mısır’a
yaptığı geziler sırasında öğrendiği sanılmaktadır.
Bu memleketler ahâlisinden işittiği ve onlara da
peygamberlerin bildirdiği doğru haberler, birçok filozof
gibi Pythagoras tarafından da yanlış yorumlamalar
ve değiştirmelerle bozulmuş ve sapık
düşünceler hâlini almıştır. Hakikatte ise tenâsüh
(ölen kişinin rûhunun bir başka canlıya geçmesi)
yoktur.