LEWIS, Gilbert Newton

LEWIS, Gilbert Newton; yirminci yüzyılın
en büyük Amerikan kimyâcılarından. Boston yakınlarında
1875’te doğdu ve çocukluğu Nebraska’da
geçti. Öğrenimini Harvard Üniversitesinde
yaparak, buradan mezun oldu. Bir sene lise öğretmenliği
yaptıktan sonra tekrar Harvard’a döndü
ve 1899 yılında felsefe doktoru ünvânını aldı. Bir
yıl Alman üniversitelerinde çalıştıktan sonra, Filipin
Adalarında Ağırlıklar ve Ölçüler Müfettişi
olarak bir yıl vazîfe yaptı. Massachusetts Teknolojisi
Enstitüsünde profesörlük ünvanım kazandı.
Nihayet 1912’de az tanınmış bir kimyâ bölümünün
başkanlığını kabul etti. California Üniversitesine
gitti ve meslek hayâtının kalan kısmını,
Berkeley’de dünyânın en kuvvetli kimyâ bölümlerinden
birini kurmaya verdi.
Lewis, meslek hayâtının büyük bir kısmını moleküllerin
yapısını ve termodinamiği, yâni kimyâsal
değişmelerdeki enerji bağıntılarını anlamak için
harcadı. Düşünüş tarzı, zamanına göre çok ileri olduğundan,
teorisinin kimyâya derin etkileri oldu.
Kimyâsal bağ anlayışı, bu konudaki modem düşünceleri,
büyük ölçüde etkilemiştir. Lewis, enerji
bilançosunun, bir reaksiyonunun olup olmayacağını
önceden haber vermeye imkân vereceğini ilk anlayanlardan
biridir. Termodinamiğin, kimyâ için taşıdığı
büyük önemini, zamanın kimyâcılarma o anlattı.
Bu konuda 1923 yılında basılan kitabı, kimyâ
literatürünün klasiklerinden biri oldu. Kükürdün
fazlarından kuantum mekaniğine kadar çeşitli konularda
yüz elliden fazla araştırması yayınlandı.
Parlak meslek hayatı boyunca, dâimâ, laboratuvarında
aktif olarak çalışmış ve keşiflerin heyecanından
hiçbir zaman yorgunluk duymamıştı.Basit ve doğrudan doğruya sonuç veren deneyleri
üstün tutardı. Önemli keşiflerinden birçoğunu,
birkaç deney tüpü ve basit kimyevî maddeler kullanarak
yapmıştı.
G.N. Lewis, 23 Mart 1946 yılında çok sevdiği
laboratuvarında, kitapları ve beherleri arasında
hayata gözlerini kapadı.Bilâhare ilk eserlerindeki canlılık, son romanlarında
kayboldu. Romanları: Ann Vickers
(1933), Gideon Planish (1943), Cass Timlerlane
(1945), Kingsblood Royal (Kırallık Kanı), World
so Wide (Çok Geniş Dünyâ). Bu eserler, Amerikalıların
Birinci ve İkinci Dünyâ Savaşı arası âdetlerinin,
sosyal ve iktisâdî durumlarının belgeleri olması
yönünden önemlidir.
Son zamanlarında aşırı alkol alışkanlığına tutulmuştur.
Bunun sonucu olarak yalnızlığa itilmiş
ve 1951’de Roma’da zengin fakat kimsesiz olarak
ölmüştür. Aşk, Arrowsmith, Seni Sevmek, Kaderim
adlı eserleri Türkçeye çevrilmiştir.