LÜFER (Temnodon soltator)

LÜFER (Temnodon soltator); Aim. Blaufisch,
Fr. Temnodon sauteur, İng. Bluefish. Familyası:
Hanigiller (Serranidae). Yaşadığı yerler:
Tropik ve ılıman denizlerde bulunur. Karadeniz,
Marmara ve Akdeniz’de boldur. Özellikleri: Eti
lezzetli, yırtıcı, bir balıktır. Kendinden büyük balıklara
da saldırarak parçalar. Ömrü: 15 yıldan fazla.
Çeşitleri: Uzunluklarına göre, defne yaprağı, çinekop,
sarıkanat, lüfer ve kofana gibi isimler alır.
Hanigiller âilesinden, tropik ve ılıman denizlerde
yaşayan etçil bir balık. Beyaz yağlı eti çok
lezzetlidir. Yandan hafif yassı, vücudu küçük pullarla
örtülü ve beyaz renklidir. Sırtı koyu mavi, yeşil
ve bâzen de kirli sarıya çalar. Yüzgeçleri sarımtraktır.
Alt ve üst çenesinde keskin sivri dişler
vardır. Üst çene, alt çeneden daha kısadır. Atılgan
ve cesur bir balıktır. Balıkçılar buna “canavar”
veya “dişli” derler. Genellikle Atlas ve Hint okyanuslarında
bol miktarlarda sürüler hâlinde dolaşır.
Kuzey ve Güney Amerika, Kolombia, Arjantin,
Kanarya Adaları, Portekiz, İspanya, Kuzeybatı
Afrika ve Türk denizlerinin sâhil bölgelerinde
rastlanır. Orta ve Kuzey Pasifikte hiç yoktur.
Pasifiğin Avustralya ve Yeni Zelanda çevresinde
nâdir görülür. Büyüklük ve ağırlıklarına göre
isim alırlar.
İsmi Boy Adedi Ağırlığı
Defneyaprağı ….8-10 cm …………… 23-40…………………. 1 kg
Çinekop……….10-20 cm …………….16-22…………………..1 kg
Sarıkanat………20-25 cm………………9-15…………………. 1 kg
Lüfer…………… 25-35 cm………………..3-8…………………. 1 kg
Kofana………… 35-40 cm ………………….. 1 ……………1-1,5 kg
(ve daha
büyükler)Kuzey Afrika sâhillerinde 20-33 kg Azor Adalarında
11 kg ağırlıkta ve 1 metre boyunda lüferlere
rastlanır. Ancak yurdumuzda bulunan lüferlerin
boyu 20-40 cm arasındadır.
Boğaziçi’nde ve Marmara’da bol bulunurlar.
Mayıs aymda Marmara Denizinde yumurtladıktan
sonra Karadeniz’e göç ederler. Daha sonraları yeniden
Marmara, Ege ve Akdeniz’e göç ederler. Kışı,
Boğaz ve Marmara’da geçirirler. İstanbul sularında
her mevsim bulunur. Fakat en çok ağustos
ve eylülde avlanırlar. Oltaları kestiğinden ve balıkçıları
dişlediğinden “canavar” diye anılır. Büyük
ve küçük lüferler ayrı ayrı yerlerde ve ayrı sürüler
hâlinde dolaşır. Çok obur ve yırtıcı olan lüferler,
kendinden küçük balık sürülerini takip ederler.
Hamsi ve istavrit sürüsüne daldıklarında tam bir
katliam yaparlar. Bâzan toriklere de sarkıntılık yaparak
parçalar koparırlar. Başlıca düşmanları yunustur.
Yunus, etleri lezzetli olduğundan lüfer sürülerini
takip eder. Bâzan lüferler bir araya gelerek
yunusa saldırır ve derisinden parçalar kopararak
kaçırırlar. Hemcinslerinin küçüklerini de yerler.