MEKSİKA

Batıda Pasifik Okyanusu, doğuda Karayip Denizi
ve kuzey doğuda Meksika Körfezi arasında yer
alan Orta Amerika ülkesi. Meksika, kuzeyde Amerika
Birleşik Devletleri sınırında geniş olup, Guatemala
ve Belize ile komşu olduğu güneydoğuya
doğru daralarak, bir üçgeni andırır. Yucatan Yarımadası
ve kuzeybatıdan Pasifik Okyanusuna sokulan
Baja (Aşağı) Kaliforniya bu görüntüyü bozar.
Yengeç dönencesi, ülkeyi hemen hemen eşit iki
parçaya ayırır. Yüzölçümü bakımından Latin Amerika’nın
üçüncü büyük ülkesi olan Meksika, 14° ve
32° 43′ Kuzey enlemleri ile 86° 47′ ve 117° 07′ Batı
boylamları arasında yer alır.
Târihi
Meksika, Kuzey Amerika’da târihi çok öncelere
dayanan tek ülkedir. M.Ö. birinci yüzyıla
doğru körfez bölgesi, Oaxaca, merkezî yayla, çok
gelişmiş bir kültür ve sanata şâhit oldular. Bu durum
eski Maya İmparatorluğunun doğuşuna tesir
etti. Bu imparatorluk, 4. yüzyılda târih sahnesine
çıkarak yedinci asırdan sekizinci asır sonuna kadar,
Yucatan’dan Guatemala’ya kadar genişledi.
Aynı dönemde birinci ve dokuzuncu yüzyıl arasında
ekonomik ve sosyal yönden Mayalar derecesinde
teşkilâtlanmış çeşitli medeniyetler, Oaxaca
da, merkezî yaylada ve körfez kıyısında geliştiler.
Bunlara klasik medeniyetler adı verilir.Sonra, 9. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar gelişen
Tula Toltekleri ortaya çıktı. Fakat bunların medeniyeti
yeni kabilelerin tesiri altında değişikliğe
uğradı. 987 yılında Maya-Toltek karışımı yeni bir
medeniyetin doğmasına sebep olan, yeni Maya
İmparatorluğu kuruldu. Aynı dönemlerde kuzey kabileleri
yayla üzerine yerleşerek şehir hayatına
geçtiler. Aztlan’dan gelen Mexica kabileleri 1325’te
Tenochtitlon (Mexico) şehrini kurarak, 50 yıl sonra
ilk hükümdarlarını seçtiler. Aztekler, kabileler
arası rekâbetten faydalanarak 1430’dan 1521’e kadar
genişleyen büyük bir imparatorluk kurdular.
Sâdece Michoacan Taraskları önünde başarısızlığa uğrayan Aztekler; Totonaktası, Zopatekleri ve
Mikstekleri hâkimiyeti altına aldılar.
İspanyollar ülkeyi ele geçirmek için, Azteklere
karşı duyulan kinden faydalandılar. 1519’da İspanyollar,
Cortes komutasında çıkarma yaptılar
ve Veracruz şehrini kurdular. Meksika, 1535’te
İspanyanın genel vâliliği hâline geldi. İspanyol
istilâsı, kuzeye ve güneye doğru uzanarak 17. asır
sonuna kadar, devâm etti. Ekseriyâ acımasız olan
Hıristiyanlaştırma geleneksel dinlerle mücâdele
etti ve yerli medeniyet yok edildi. 157l’de Mexico’da
engizisyon kuruldu. 1519’larda kesin olarak
bilinmemekle beraber, 25 milyon olduğu tahmin
edilen yerli nüfus, 1650’ye doğru 1.500.000’e
düştü. Ekonomik reformlara rağmen İspanyol idâresi,
yerliler ve melezler kadar beyazlar için de dayanılmaz
bir hâle geldi. 1810’da İspanyolları ülkelerinden
kovmak için harekete geçtiler. 1 1 yıl süren
bir bağımsızlık savaşı sonunda, 182l’de Kral
Nâibine Cordoba Antlaşması imzâlatıldı. 1824’te
bağımsızlık îlân edildi. Bağımsızlığı, iç ve dış savaşların
sebep olduğu yarım yüzyıllık karışıklıklar
dönemi tâkip etti. Santa Anna’nm diktatörlüğü
esnâsında yapılan ABD ile savaş sonucunda, 1848
Guadalupe Antlaşması ile New Mexico, Teksas,
Kaliforniya kaybedildi. 1855’te liberaller başarı kazandı.
Bir iç savaş sonunda Juarez muhâfazakârları
kazandı, fakat bunlar dış borçları tehir etmek
zorunda kaldı. Bunun üzerine Fransa, İngiltere ve
İspanya askerî müdâhalede bulundu. Juarez’in tekliflerini,
Lâtin Amerika’da Fransa yararına Katolik
bir imparatorluk kurmak isteyen Üçüncü Napolyon
reddetti ve Meksika’yı istilâ etti. Juarez’in
başkanlığından sonraki Porfino Diaz’m uzun dik-
– tatörlüğü sırasında (1876-1911) ekonomi, sosyal
adâletsizlik ve yerli köylülerin sömürülmesi pahasına
gelişti. Diaz’ı düşüren liberal Madero, ihtilâlci halk akımlarını bastıramadı ve 1913’te katledildi.
Carranza karışıklıklar ortasında 1917 anayasasını
kabûl ettirdi ve halka yönelik bir siyâset
tâkip etti. Obrago’nun başkanlığında (1920-1924)
tarım reformunun uygulanması başladı. Bunun bir
katolik tarafından katledilmesi ve şiddetli Katolik
direnişi sonucunda, kiliseye karşı son derece katı
ve bâzan öldürücü bir siyâset başladı. Lazoro Cardenasi,
Başkanlığı (1934-1940) sırasında dînî mücâdeleleri
yatıştırarak modernleşme politikası tâkip
etti. İkinci Dünyâ Savaşından sonra sanâyileşmeye
büyük önem verildi.
Fizikî Yapı
Topraklarının yarısından fazlası deniz seviyesinden
900 m yüksek olan Meksika, çok dağlık
bir ülkedir. Dağların çoğu, Amerika’daki dağların
birer uzantısıdır. Meksikanın en hâkim coğrafî
manzarasını kuzey sınırından Tehvantepec, Berzahına
(ince uzun kara parçasına) kadar uzanan
yüksek arâzi teşkil eder. Berzahın ötesinde Orta
Amerika’ya doğru devâm eden Chiapas dağlık arazileri
bulunur. Genellikle dağlık olan Aşağı Kaliforniya,
üçüncü bir bölge meydana getirir.
Üç alçak arâzi Meksika yeryüzü şekillerinin
büyük bileşenlerini tamamlar. En büyük doğuya ve
kuzeye doğru genişleyen 200 km genişliğindeki
Yucatan Yarımadasıdır. İkinci büyük ova Texas
kıyı ovalarının bir devâmı olan körfez kıyı ovasıdır.
Bu ova kuzeyde geniş olup, Veracruz yakınında
güneye doğru daralır, sonra Mexico Körfezinin
güney tarafında tekrar genişleyip Yucatan Yarımadasının
kireçtaşı platformuna ulaşınca birdenbire
son bulur. Büyük alçak arâzilerin en küçüğü
ve en fazla dalgalısı Pasifik kıyı ovasıdır. Bu da kuzeyde
geniş olup, güneye doğru daralır. Tehvantepec
Berzahınm doğu bölgesinden îtibâren ova bir
kere daha devamlı hâle gelir ve genişler. Meksika
coğrafyası, yüksek arâzileri, çok sayıda havza ve
dağları ihtivâ eder. Bunların en büyüğü, kuzey sınırından
Mexico City enlemine kadar uzanan merkezî yayladır. Bu yayla doğudan ve batıdan Sierra
Madre Oriental, güneyden Sierra Volconica Transversal
Dağlan ile kuşatılmıştır. Yayla üzerindeki dağ
silsileleri, zemini, kuzeyde yükseklikleri 900 ilâ
1200 m arasında değişen, güneyde ise 2150 ilâ
2450 m’ye ulaşan çeşitli havzalara böler.
Güney Meksika’daki dağlık arâzilerin batı kısmını,
dar vâdileri ve pek az yüksek arâzi havzaları
ile bir dağ sistemi meydana getiren Siena Madre
Del Sur teşkil eder. Doğu kısmında, 1850 ilâ
2500 m yüksekliğe erişen, güneyden Chiapas Vâdisi
kuzeyden körfez kıyı ovası ile çevrili bir yayla
yer alır. Bu yaylanın batı kısmında, verimli Oaxaca
yüksek arâzileri bulunur. Chiapas Vâdisinin
güneyinde Sierra Madre de Chiapas mevcut olup,
Guatemala sınırı boyunca 4000 m’ye ulaşan volkanlardan
meydana gelir.
Üçüncü yüksek arâzi olan Baja Kaliforniya,
1300 km uzunluk ve 50 ilâ 240 km genişlikle yarımadayı
kaplayan bir dağdır. Yükseklikleri kuzeyde
3000 m’yi ve daha güneyde ise 2000 m’yi
aşar. Yarımadanın kuzeydoğusunda Colorado Deltası
geniş bir alçak arâzi meydana getirir. Üçüncü
yüksek arâzi olan Baja Kaliforniya, 1300 km uzunluk
ve 50 ilâ 240 km genişlikle yarımadayı kaplayan
bir dağdır. Yükseklikleri kuzeyde 3000 m’yi ve
daha güneyde ise 2000 m’yi aşar. Yarımadanınkuzeydoğusunda Colorado Deltası büyük bir alçak
arâzi meydana getirir.
Meksika yalnız dağlık değil aynı zamanda volkaniktir.
Geçmişteki volkanik faaliyetlerin varlığı ülkenin
hemen hemen bütün kısımlarında görülür.
En büyük volkanik unsur Meksika’yı batıdan doğuya
doğru ortadan bölen Sierra Volcanica Transversal’dir.
Bu bölgedeki manzara binlerce eski kül konileriyle
ve yüksek volkanik tepelerle karakterize
edilir. Bunların pek azı devamlı kar tutacak kadar
yüksektir. Hâlâ faal volkanik tepelere rastlanır.
1943’teki büyük bir patlama sonucunda Michoracan
eyâletinde deniz seviyesinden 2808 m yüksekliğinde
Parieutin Tepesi ortaya çıkmıştır.
Zelzeleler bilhassa Pasifik kıyısında ve Kaliforniya
körfezinde olmak üzere Meksika’da yaygındır.
Sierra Volcanica Transversal üzerinde de sık
sık vukû bulan zelzeleler, çok yoğun nüfuslu bu
bölgede büyük zararlara sebep olur.
Kuzey Meksika’da pek az nehir bütün sene
boyunca akar. Bunların çoğu, ovaların ve yaylaların
üzerinde yükselen dağlardan doğar. Colorado
Nehri, Kaliforniya Körfezi başlangıcında büyük
bir delta meydana getirir fakat suyun çoğu, bitki sulamasında
kullanıldığından denize ulaşmaz. Kuzeybatı
Meksika’daki diğer büyük nehirler Yaqui
ve Fijerte’dir. Orta ve güney Meksika’dan Pasifik
Okyanusuna dökülen nehirler daha nemli bölgelerden
geçer ve suları daha gürdür. En önemlileri
Santiago ve Balsas’tır.
En önemli nehir, büyük bölümü Meksika’yı
ABD’den ayıran ve Meksika Körfezine dökülen Rio
Grande’dir (veya Rio Bravo). Daha güneyde Panisco,
Tecolutla, Papalcapan, Grijavala ve Uslumaeinta’dır.
Merkezi yaylada, denize çıkışı olmayan
birçok nehirler, kapalı havzalar meydana getirir.
Orta Meksika birçok büyük ve çekici gölleri
ihtivâ eder. En büyüğü Guadalajora yakınındaki
1080 km2lik Chapola Gölüdür.
Meksika kıyılarının uzunluğu 9995 km olup,
bunun üçte ikisinden fazlası Pasifik Okyanusu ve
bunun birer parçası olan Kaliforniya ile Tehuantepec
Körfezindedir. Kalan kıyılarsa Meksika Körfezi
ve Karayib Denizindedir.tklim
Meksika tropikal bölgede yer alır, iklimi (alçak
kesimlerde, Yucatan Yarımadası) sıcak ve nemli
olup, yüksekliğe bağlı olarak değişiklikler arzeder.
750 ilâ 900 m’den daha alçak tropikal arâziler
sıcak bölgeyi meydana getirmekte olup, bu yerlerde
yıllık sıcaklık ortalaması 24°C’nin üstündedir. Ilıman
bölge yıllık sıcaklık ortalaması 18° ilâ 24°C
arasında değişen ve yüksekliği 1850 m’ye ulaşan
yerlerdir. Meksika yüksek arazilerinin çoğu bu sıcaklık
bölgesindedir. Daha soğuk bölgede yıllık sıcaklık
ortalaması, 13° ilâ 18°C arasındadır. 3000 ilâ
3300 m arasında 10°C, 4200 ilâ 4500 m’nin üstünde
ise 0°C’nin altındadır.
Güneydoğuda yazın meydana gelen oldukça
nemli Atlantik-Karayib sıcak hava akımının sonucu
olarak mevsimlik yağış 1016 mm’yi aşar. Yağış,
kuzey ve kuzeybatıya doğru azalarak, kuzeybatı
ucunda yağış miktarı 130 mm’ye düşer.
Kışın Kuzey Meksika’da atmosfer basıncı yüksek
ve nisbî nemlilik azdır. Ara sıra ekim ve ocak ayları
arasında Merkezî Kanada’dan Meksika içine
ve Meksika Körfezi üzerine doğru soğuk hava dalgası
eser. Soğuk hava fırtınalı bir cephenin arkasına
Tehuantepec Berzahından geçer. Bu kuzey fırtınaları
zamanında kıyı ovalarında don görülür.
Yazın kuzey ve kuzeybatı sıcak ve kuraktır.
Bilhassa Kaliforniya Körfezinin başlangıcına yakın
olan arâziler oldukça sıcaktır. Her yıl en az 15 gün
43°C veya daha üstüne ulaşır. Burası Meksika’nın
en sıcak bölgesidir.
Tabiî Kaynakları
Meksika’nın güney ve güneybatısında bitki
örtüsü, tropikal ormanlar, gür çalılıklar ve otlaklardan
meydana gelir. Kuzeyde ve kuzey batıda ise
bitki örtüsünü bozkır veya gür çalılıklar teşkil
eder. 4000 m’nin üstünde Tundraya rastlanır. Meksika
tropikal ormanlarının çoğu Meksika Körfezi
kıyı ovasmda, Yucatan Yarımadasının güney kısmında
ve bunlara komşu olan yüksek arâzilerin
aşağı yamaçlarında yer alır. Bu ormanların ekonomik
değere hâiz ağaçları arasında en çok bilinenleri,
sedir, bakkam ağacı, kopal (vernik îmâlâtında
kullanılan bir reçine), koyu kırmızı ve güzel
kokulu odunları olan ağaçlardır.
Meksika’da, hem Kuzey Amerika’ya hem de
Güney Amerika’ya mahsus hayvanlara rastlamak
mümkündür. Kurt, kır kurdu (ABD’de bulunan bir
çeşit çakal), yaban sığırı, ayı, kunduz gibi Kuzey
Amerika hayvanları çok Taşlananlardır. Her iki
taraftaki alçak arâzilerde ve güneye doğru Jaguar
(Amerika’ya has kaplan cinsinden yırtıcı bir hayvan),
puma, maymun bulunur. Bunlardan başka
vaşak, porsuk, su samuru, tapir, kokarca (Kuzey
Amerika’da bulunan sansargillerden bir hayvan),
geyik, fok bulunur.Meksika zengin yeraltı kaynaklarına sâhiptir.
Önemli mâdenleri demir, gümüş, altın, petrol ve
kömürdür.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Günümüz Meksika halkı, eski ve yeni dünyâ insanlarının
birbiriyle karışmasından meydana gelmiştir.
Nüfûsun % 15’ini beyazlar, % 25’ini yerliler,
geri kalanını ise melezler teşkil eder. Yerlilerin çoğu
şu bölgelerde yaşar: Mahuatlar Orta Meksika’da;
Zapotekler, Mikstekler, Mazetekler ve diğerleri
Oaxaca ve Veracruz dağlarında; Tzetzal ve Tzotziller
Orta Chiapas’m yüksek arâzilerinde bulunur.
Yerlilerin yüksek arâzilerde toplanmasına büyük
istisnâ olarak Mayalar, Yucatan Yarımadasında yerleşmişlerdir.
Merkezî yayla büyük grupların pekçoğunu
ihtivâ eder. En büyük iki şehir olan Mexico
City ve Guadalajora burada bulunur.
Meksika’da ölüm oranı binde sekiz, doğum
oranı ise binde kırk ikidir. Bu da dünyânın en büyük
nüfus artış oranlarından biri olan % 3,4’e tekâbül
eder. Yüksek nüfus artış oranının bir sonucu olarak
çok genç bir nüfus ortaya çıkmıştır. Nüfûsun %
46’sı 15 yaşıran altındadır. Bu oran devam ederse nüfus
her 22 yılda iki kat artacaktır.
Köylü nüfûsundaki doğum oranı daha yüksek
olmasına rağmen, şehir hayâtına geçiş muntazaman
artmaktadır. Günümüzde şehirde yaşayanlar,
halkın % 59’unu meydana getirir.
Her ne kadar MeksikalIlar yıllardır ABD’ye
kaçak giriş yapmakta iseler de, bu olay günümüzde
yüksek miktardaki kaçak işçi sayısı sebebiyle, büyük
bir devlet meselesi hâline gelmektedir. Çoğu uzmanlar
bugün, ABD’de 6 ilâ 8 milyon kaçak işçi olduğunu
söylemektedir. Bunun üçte ikisi MeksikalIdır.
Tevkif edilen kaçak Meksikalı sayısı 1965’lerde
50 bin iken, 1975’li yıllarda 700 bine ulaşmıştır.
Meksika bir tezatlar ülkesi olarak bilinir. Halkın
% 95’inin Katolik olduğu bu ülkede, her ne kadar şiddetli
olarak uygulanmasa da; anayasa, kiliseye karşı
ağır şartlar ihtivâ eder. Hiçbir kilise toprak sâhibi
olamaz, hattâ bütün kilise binâlan devlete âittir.
Meksika’da resmî öğretim programı iki yıllık
okul öncesi veya ana okulu denilen öğretimle başlar.
Bunu 6 yaşından îtibâren 6 yıllık bir öğretim tâkip
eder. İlk öğretime kayıtlı öğrenciler, toplam
kayıtlı öğrencilerin % 75’ini, yüksek öğretimdekiler
bunun % 3’ünü meydana getirir.
Ülkenin resmî dili Ispanyolcadır. Bundan başka
yerliler arasında Nahuatl, Aztek, Maya, Zapotek,
Totonok, Chinantek, Mazatek, Chorotega, Farask
dilleri konuşulur.
Siyâsî Hayat
1910’da diktatör Porfino Diaz’m düşmesi ile
Meksika’nın siyâsî, ekonomik ve sosyal hayâtmda değişiklikler
olmuştur. Bir halk ayaklanması ve yaygm
kargaşa ortamında 1917 Anayasası hazırlanmıştır..Anayasa milliyetçilik prensiplerini, sosyal adâleti, siyâsî
liberalizmi din ve ırk hürriyetlerini ortaya koymuştur.
Anayasa’ya göre; devlet başkanı ikinci kez
seçilemez, kiliseyle devlet birbirinden ayrılmıştır, eğitim
mecbûridir. Kuvvetler ayrılığı prensibi geçerlidir.
Yâni yasama, yürütme ve yargı organları birbirinden
bağımsızdır. Fakat uygulamada siyâsi güç, büyük
yetkilere sâhip başkanın elinde toplanmıştır.
Altı yıllık bir süreden sonra tekrar seçilememesine
rağmen, meclise hükmeder ve kendisinden sonra
geleni fiilen seçer. Siyâsî faaliyetler halka yakın gözükmekle
birlikte, halk gerçekte Meksika siyâsî hayâtına
pek az iştirak eder. Toplumu; büyük iş sâhipleriyle
orta sınıf şehirli işçiler ve köylüleri temsil eden
teşkilatlanmış çıkar gruplan temsil eder. Bunların bir
sonucu olarak Meksika’nın rejimi bâzılan tarafından,
bürokratik-otoriter ve halkçı-birleştirici olarak kabûl
edilir.M eksika siyâsî hayâtının çarpıcı bir unsuru
Kurucu İhtilalci Partidir (Partido Revulicianasio
Institocional veya PRI). PRI hemen hemen bütün seçimleri
kazanır ve düzenli olarak başkanlık ve kongre
seçimlerinde oyların % 90’ından fazlasını alır.
Kongre, Millet Meclisi ve Senato’dan müteşekkildir.
Her milletvekili, özel temsil hakkı tanınmış
azınlık partileri tarafından seçilenler hâriç,
bir seçim bölgesinden oy sâhipleri tarafından seçilir.
Her eyâletteki oy sâhipleri kendilerini temsil
etmek üzere iki senatör seçer. Başkandan farklı olarak
Parlamenterler peş peşe seçilmeyip, aralıklarla
defâlarca seçilebilir. Toplam oyun % 2,5’ini kazanan
herhangi bir parti Millet Meclisinde beş
sandalye elde eder, sonraki her % 0,5’lik artı oy için
bir sandalye kazanır.
Eyâletler, kuruluş ve uygulama bakımından
zayıftır. Bunların görevi federal hükümetin programlarını
yürütmekle sınırlıdır.
1917 Anayasası belediyelerin hür ve bağımsız
olduğu prensibini ortaya koymuştur. Fakat bunlar uygulamada
büyük ölçüde federal hükümete bağlıdır.
Ekonomi
Meksika’nın nüfus artışı, ülke ekonomisine büyük
ölçüde tesir eder, her yıl yaklaşık 800.000 kişilik
net iş gücü artışı vardır. Bunlara iş temin edilmesi
gerektiğinden büyük bir mesele ortaya çıkar.
Meksika’da gelir dağılımında büyük eşitsizlik
vardır. Sanâyi işçileri, tarım işçilerine nazaran beş
misli fazla gelire sâhiptir. Bu büyük fark, mâmul
tüketim maddelerinin iç piyasada yaygın olarak satılmasını
geciktirmektedir.
Meksika sanâyisi büyük ölçüde ülkenin yeraltı
zenginliklerini işlemeye dayanır. Çelik, sanâyi sektöründe
önemli bir rol oynar. Yıllık çelik üretimi beş
milyon tonun üstündedir. Çelik, uzun zamandan beri
öncelikle Kuzey Meksika’da (Monclova ve Montorkrey)
üretilmektedir. Veracruz’da, Ciuda LazaroCarden’da yeni çelik fabrikaları açılmıştır. Kömür
üretimi yetersiz olup, 1 1 .000.000 ton civarındadır.
Yeni bulunan petrol yatakları (Poza Rica, Panuco,
Veracruz’un kuzeyi) ile petrol üretimi yılda
910.137.000 varile çıkmıştır. Tabiî gaz ve petrol iç
ihtiyaçlara cevap verir ve çoğu sanâyi tesislerinin temelini
teşkil eder (Tampico, Poza Rica, Mexico
City’de petrol rafinerileri). Meksika, gümüş üretiminde
(2400 ton) Kanada’dan sonra dünyâda İkincidir.
Flor, baryum oksit ve tuz, ABD’ye ihraç edilir.
Sodyum güçlü bir selüloz sanâyiine imkân verir.
Bu sanâyi bilhassa Mexico City’de Veracruz’da, Colima’da
ve Chihvahua’da gelişmiştir. Ülkede kimyevî
gübre sanâyii de gelişmiştir. Çimento, kauçuk otomobil
sanâyileri de önemlidir.
1910 ihtilâlinden önce köylü âilelerin %
95’inin toprağı olmadığı tahmin edilmektedir. Bu
ihtilâlin getirdiği tarım reformuyla köylüye toprak
dağıtılmıştır. 1910’dan beri önceden toprağı olmayan
üç milyon tarım işçisi 90 milyon hektarlık
toprak sâhibi olmuştur. Tarım sektöründeki üretim
artışı, nüfus artışını karşılayacak seviyede değildir.
İç piyasadaki talep, dayanıklı mallar, tahıl
(buğday ve mısır) süt tozu, yağ tohumları ithal
edilerek karşılanmaktadır. Pamuk, şeker, sebze,
meyve, tâze süt, iç tüketime ayrılmıştır.
Mısır, Meksika’nın her tarafında yetiştirilir.
Ülke topraklarının ekime elverişli olan kısmının
yaklaşık yarısı bu bitkiye ayrılmıştır. Fasulye, en
çok ekilen ikinci bitkidir. Diğer bitkiler sınırlı
miktardaki topraklarda yetiştirilir. 800.000 hektardan
fazla bir arâzide, bilhassa kuzeybatının sulanan
vâdilerinde ve Merkezi Bajio bölgesinde
buğday ekilir. Süpürge dansı (sorghum) üretimi artırılmaktadır.
Kış sebzeleri bilhassa kuzeybatıdaki
Sinalova eyâletinde yetiştirilir. Tropikal bitkiler
kıyı bölgelerinde ve güneyde yetişir.
Meksika’da ithâlât ve ihrâcat dengesizdir. Ticâret
açığı, çok fazladır. En çok mâmül maddeler ithal edilir.
Tanm ürünleri (bilhassa sığır, kahve kış sebzeleri)
ihraç mallannm % 25’ini teşkil eder. Meksika’nın en
büyük müşterisi ABD olup, ihraç mallannm % 63’ü
bu ülkeye gider. İthâlatm büyük çoğunluğu da bu ülkeden
yapılır. Turizm ülkeye her yıl bir milyar dolarlık
gelir sağlamaktadır. Aynca artan iş gücüne, iş
sahalan temin edilmektedir.
Ulaşım: Meksika 26.000 km’lik demiryolu
ağma sâhiptir. Karayollarının uzunluğu 235.431
km’ye ulaşır. Karayollarının % 45’i asfalt kaplanmıştır.
Meksika Körfezi kıyısındaki Veracruz ve
Pasifik kıyısındaki Acapulco, Meksika’nın eski
deniz limanlandın Diğer büyük limanlar, körfez kıyısındaki
Tampico ve Pasifik kıyısındaki Mazotlan,
Manzanillo ve Cindada Lazero Cardenas’tır.
Ülkede hava ulaşımı çok yaygındır. Birçok şehirlerinde
havaalanı olup, sayısı 78’i bulmaktadır.