SU ZAMBAĞI (MAVİ ZAMBAK, FLORANSA SÜSENİ)
Arabçası : Zenbak, Dahak, Sevsen-i Ezâd, Sevsen-i Ebyaz, İrisa.
Farsçası : Sûsen-i Sahrâ, Sûserı-i Azâd. Lâtincesi : iris florentnia.
Yetiştiği yer ve çeşitleri: Su kenarlarında, sulak yerlerde yetişir. Birkaç çeşittir.
Kullanılan maddesi: Kökü, çiçeği.
Tıbbî Özellik ve Faydaları:
a) Kullanılan yeri güzel kokulu köküdür.
b) 7 dirhemi (28 gr.) bal suyu ile içildiğinde kötü balgamları ve safrayı çıkanr. Aynca uyku verir.
c) Kurusu nasıra ekilse kökünden çıkarır.
ç) Pişmişi yakı olarak basura kullanıldığında iyi gelir. d) Gül yağı ve sirke ile başa sürülse baş ağrısını geçirir.
e) Yağı kulağa damlatılsa ağrıyı geçirir. Buruna damlatılsa burundaki iltihaplı pis kokuyu yok eder.
f) Siyatiğe, felce, öksürüğe, sinir spazmına ve müzmin baş ağrısına iyi gelir.
g) Kadınlar rahim yoluyla kullandıklarında çocuk düşürür.
ğ) Göğüs hastalıklarına iyidir. Kan söktürür ve idrar çoğaltır. Nezleyi önler, damarları açar.
h) Pişmişi Hanâzir (Sıraca), salâbetli şiş ve urlara yakı gibi konur.
ı) Suyu istiskâya (vücutta su toplanmalarına) iyi gelir.
i) Pişmişi gülsuyuyla ezilip yanık üzerine konduğunda iyileştirir. (Bütün yaralar için kullanılacak şifalı bir devadır.)
j) Hayız kanını söktürür.
k) Kökünün pişmişi diş etlerine faydalıdır.
l) Nefes darlığına, rahim hastalıklarına; dalak hastalıklarına faydalıdır.
m) Çiçeğinin suyu içildiğinde hayvan ısırma- sokmalarına iyi gelir.
n) Öksürüğü iyileştirir.
o) Kökünün suyu balla içildiğinde: Zihni keskinleştirir; san suyu (safrayı) söktürür.
(İçilme miktan: 5-15 gr. kadardır.) ö) Yağı sinir ağnlanna iyidir.
p) Suyu, yaprağını sürtmek cild lekelerine şifa verir.
r) Müzmin dalak ağnlanna faydalıdır. Beyaz zambağın (Sevsen-i Ebyaz) en iyisi: Sevsen-i Esmancûnî çeşididir.