BENÎ AHMER DEVLETİ

BENÎ AHMER DEVLETİ; Nasrîler olarak da
bilinen, Ispanya’daki Müslüman hanedanların sonuncusu.
Endülüs Müslümanlarma yardım için
gelen Muvahhidlerin İspanyollar karşısında başarı
sağlayamayarak Fas’a çekilmesi üzerine bu
bölgede İslâm birliği tamâmen bozulmuştu. Bunu
fırsat bilen İspanya Hıristiyan devletleri Müslümanlar
üzerine akınlar düzenleyerek, Haçlı Seferlerine
başladılar. Endülüs’ün en büyük merkezi
olan Kurtuba, Kastilya Kralı İkinci Ferdinand tarafından
ele geçirilip, yakılıp yıkıldı. Bundan sonra
diğer Müslüman şehirleri de.birer birer Hıristiyanların
eline düştü. Endülüs beylikleri tamâmen
ortadan kalktı. Bunlardan sâdece bir tânesi güneydoğu
İspanya’da Hıristiyanlara karşı bir müddet
daha varlığını koruyabildi. Bu devlet, merkezi
Gırnata şehri olan Benî Ahmer idi. >
v Devletin kurucusu Muhammed bin Ahmer
adında bir zâttır. Bu sırada Hıristiyanlar Müslümanları
kuzey ve orta İspanya’dan atmışlardı.
Memleketi elden giden bütün Müslümanların
Gırnata’da toplanması bu devletin gücünü artırdı.
Bununla berâber Benî Ahmer Devleti, siyâsî
bir kuvvet olmaktan çok, kültür ve medeniyet
alanında üstün bir varlık gösterdi. Ispanya’nınHıristiyan devletleri, yarımada üzerinde bir İslâm
devletinin mevcûdiyetine tahammül edemiyorlardı.
Fakat, tek başlarına da bir şey yapamıyorlardı.
Böylece Benî Ahmer Devleti 15. asrın sonuna
kadar hâkimiyetini sürdürdü. Ancak bu devirde,
İspanya’nın kuvvetli krallıklarından olan
Kastilya Kraliçesi İzabella ile, Argonya Kralı
Ferdinand’ın evlenmeleri İspanyol birliğinin teşekkülünü
sağladı ve Müslümanlara felâket getirdi.
Zîrâ bu târihten îtibâren Ferdinand Müslümanlar
üzerine akınlar yapmaya ve onları yurtlarından
uzaklaştırmak için sıkıştırmaya başladı.
1462’de Cebel-i Târik, 1489’da Kadiz, İspanyolların
eline geçti. Sıkışık bir durumda olan
Gırnatalılar, Afrika’daki Müslüman devletler ile
Osmanlı Devletinden yardım istedilerse de bir
cevap alamadılar. Bilhassa bu sırada Osmanlı
Devletinde deniz kuvvetlerinin uzak seferlere
çıkmaya elverişli olmaması ve papanın elinde
esir bulunan Cem Sultanın devletin aleyhine kullanılma
tehlikesi istenilen yardımın yapılmasına
mâni oldu. Neticede 1492’de İspanyollar devletin
merkezi Gırnata’yı kuşattılar. Son Benî Ahmer
hükümdârı Ebû Abdullah Muhammed, bâzı şartlarla
şehri Katolik Ferdinand’a teslim etmeye râzı
oldu.
Ebû Abdullah’ın Afrika’ya çekilmesi ile sekiz
yüz yıldan beri bir İslâm memleketi olan İspanya,
tamâmen hıristiyanların eline geçti. Gırnata’ya
giren Hıristiyanlar, Haçlı taassubu ile İslâm kültür
ve medeniyetinin en güzel yerlerinden biri olan Endülüs’ü
yakıp yıktılar. Sanat hârikası câmileri tahrib
ettiler. Bir kısmını kiliseye çevirdiler. Beş yüz
bin el yazması eser, Ferdinand tarafından meydanda
yakıldı. Böyle ilim düşmanları târihte pek
nâdir görüldü. Müslüman halka muâmeleleri de
çok zâlimâne oldu. Kaçabilen Müslümanlar, Kuzey
Afrika’ya sığındı, geride kalanlar kitle hâlinde
katlolundu. Hıristiyanlık, İspanya’nın bu son
parçasına vahşet ve barbarlık âfeti olarak girdi. OsmanlI
Devleti Kemâl Reis komutasında bir donanmayı
yardım için İspanya’ya gönderdi. Bu donanma, Hıristiyan kıyılarını vurdu. Hıristiyanların
zulmü altında kalan bâzı Müslümanları kurtararak
Osmanlı Devletine getirdi.
Benî Ahmer Devleti, Ortaçağda kurulan devletlerin
kültür ve medeniyet alanında ileri bir seviyede
olması ^sebebiyle İslâm târihinde önemli
bir değere sâhiptir. Devletin kumcusu Muhammed
bin Ahmer, başşehir Gırnata’da yaptırdığı, Elhamra
Sarayı ile, dünyâ mîmârlık târihinin en
muhteşem eserlerinden birini meydana getirmiştir.
Günümüzde bile bu saray, görenlerin hayret ve
-takdirini kazanmaktadır. Ayrıca Benî Ahmer Devletinde
pekçok âlim yetişti. Daha çok çalıştıkları
ilim sâhalarında kurucu rol oynayan bu âlimlerin
başında gelen İbn-i Haldûn, târih sosyolojisinin
kurucusudur. Yine Lisânüddîn ibni Hatîb
ve Makkârî gibiler ise ünleri her tarafa yayılmış
âlimlerdir. n t ‘
Benî Ahmer H ü k üm d â rla rı
Tahta Geçişi
Muhammed I el-Gâlib………….. ………………..1……1230
Muhammed II el-Fakîh ……………… ……………….1272
Muhammed III eİ-Mahlû…………………. ……………1302
Nasr…………………………………………………….. ;…….. 1308
İsmâil I……. ………………..1…….. ………..L;……..:………1313
Muhammed i y …….. ……. ………. .. ………………..1325
Yûsuf 1………. ………….. :…………. ………………………1333
Muhammed V el-Gânî…. ………………………………. 1354
îsmâii ı ı …. ……………….:…….. …… ………•……………. 1359
Muhammed VI……………….:……… …………………… 1360
Muhammed V (İkinci defâ)………………….. ……… 1362
Yûsuf II….. …………………. …………………….. ……..1391
Muhammed VII el-Musta’in…………. ……………… 1395
Yûsuf III…..:……….<…..,…. …… ……. ….. *……………… 1407
Muhammed VIII el-Mütemessik…………………… .1417
Muhammed IX es-Sagîr………… ………………… … ..1419
Muhammed YIII (İkinci defâ)………………………..1427
Muhammed IX (İkinci defâ) ………. …… ……………1430
Yûsuf IV……………… … ……..,…………………………… 1432
Muhammed rX el-Ahnef…………. ……………….1445
Yûsuf V……………. …………’…. ……… :……………..1445
Muhammed IX (Üçüncü defâ)……………………….. 1446
Muhammed X (İkinci defâ)…….. ………………….. ,1447
Muhammed IX ve Muhammed XI (ortak)……….1451
Sa’d el-Musta’in…………….. ….. ….1…………….. …1453
Yûsuf V (İkinci defâ)….. …… ………….. 1462
Sa’d (İkinci defâ)…………….. ………………………..1462
Ali……:…….:….:……………………………………… ,……….1464
Muhammed XI………………………… J…………….. .,.:.1482
Ali (İkinci defâ)…..,……..1 …………………………………..1483
Muhâmmedez-Zegall………….. ………………………1485
Muhammed XI (İkinci defâ)…….. ………….1487-1492
r. r : / İspanyol istilâsı