BENIN

BENIN
DEVLETİN ADI……….Benin Halk Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ…………………………………Porto-Novo
NÜFÛSU………… ……………………………4.776.000
YÜZÖLÇÜMÜ…………………………. 112.600 km2
RESMÎ DİLİ…………….. Fransızca ve mahallî dil
DÎNİ. ………………. İslâm, Hıristiyan ve Animizm
PARA BİRİMİ . : …….. Afrika Frankı
Afrika’nın batısında Gine Körfezinde, kuzeyinde
Nijer ve Yukarı Volta, doğusunda Nijerya,
batısında Toga Devleti, güneyinde Gine Körfezi
(Atlas Okyanusu) ile çevrili bir devlet. Eski ismi
~ Dahomey Cumhûriyetiydi. Batı Afrika’nın en küçük
devletlerinden birisidir.
Târihi
Bilinen en eski.târihi 16. asra dayanmaktadır.
Bu.zamanlarda Avrupalılar ilk olarak buralara
gelmişlerdir. Geldiklerinde Dahomey Krallığı
bulunuyordu. Portekizliler ve diğer Avrupa ülkeleri
16. asrın son çeyreğinde burada köle ticâreti
yapmışlar ve bir kısım halkı Yeni Dünyâya götürmüşlerdir.
AvrupalIlarla bilhassa Fransızlarla iyi
ilişkiler içinde bulunmuşlar; 18. asırda ülkeye do1
ğu taraflardan gelen Yorubolar hâkim olmuşlardır.
Dahomey Krallığını ellerine geçiren bu kabîle ülkeyi
bir asır (19. asra kadar) yönetmişlerdir. Yoruboların
iktidârı kaybetmeleri üzerine zâten ekonomik
olarak ülkeyi kendisine bağlamış olan Fransa,
1904 yılında ülkeyi istilâ etmek sûretiyle sömürgesi
hâline getirdi. 1958’e kadar Fransız sömürgesi
olan ülke, 1958’de içişlerinde bağımsızlık
kazandı. 1 Ağustos 1960’ta ise tamâmen bağımsızlığına
kavuştuktan sonra Dahomey Cumhûriyeti,
adını almış; 1975?te ise ismi Benin Halk
Cumhûriyeti olarak değiştirilmiştir.
Fizikî Yapı
Doğu-batı uzunluğu 125 km ve kuzey-güney
uzunluğu ise 670 km olan Benin, Atlas Okyanusu
sâhillerinde kıyı boyunca 2,5 km genişlikte kumlu
bir şeride sâhiptir. Bu kumlukların gerisinde
bataklıklar ve ormanlıklardan sonra ülke sâbit bir
eğimle kuzeye gittikçe yükselir. Ülkenin kuzeyi,
dağlık ve ovalık bölüm olmak üzere ikiye ayrılır.
Kuzeybatıda bulunan Atakora Sıradağları ortalama
330-930 m yüksekliğe sâhiptir. Kuzeydoğu
kesiminde yer alan verimli ovalar ise Bargou ve
Kandi ovaları olarak bilinirler.
Ülkenin önemli akarsuları güneyde bulunmaktadır.
Kuzey kesimleri Nijer Nehrinin Benin’deki
kolları sulamaktadır. Güney bölgesinde
bulunan Queme Nehri, Atakora Dağlarından doğar.
Sonra 450 km yol kate*d erek NokoKue Gölüne dö- külür. Mono Irmağı, Benin-Toga sınırının güneybatı
sınırını çizdikten sonra, Gine Körfezinde Atlas
Okyanusuna karışır. Güney bölgesinin diğer bir
önemli nehri olan Coutfo ise Toga’da doğar ye
Aheme Gölüne dökülür.
Önemli gölleri ise, önemli ırmaklarının döküldüğü
Nokoue ve Aheme gölleridir. Nokoue
Gölü başşehir olan Porto-Novo civârmdadır. Aheme
Gölünün en önemli özelliği fazla suların Gine
körfezine (Atlas Okyanusuna) akıtılmasıdır.
İklim
. Genel olarak sıcak bir iklime sâhip olan ülkede
iki farklı iklim tipi görülür. Ülkenin güney kesimlerinde
ekvator iklimi hüküm sürerken, kuzey
kesimlerinde tropikal bir iklim hâkimdir. Güney
bölgeleri senenin bütün aylarında ortalama aynı sı-
, caklığa sâhiptir. Ayrıca gece-gündüz sıcaklık farkı
yoktur. Bol yağış alan bölgenin senelik yağış ortalaması
1041 milimetreyi geçer. Kuzey bölgelerde
iklim değişir. Gece-gündüz sıcaklık farkımayıs-eylül aylan arası yağışlann bol olduğu mevsimdir.
Tabiî Kaynakları
Tabiî kaynaklan bakımından oldukça fakir bir
ülkedir. Ülkenin güneyindeki bataklık, bölgenin
kuzeyinde ormanlık bir kuşak ülkeyi doğu-batı
istikâmetinde kaplar. Yer altı mâdenleri az miktardadır.
Atakora Dağlarında demir bulunmuştur.
Ülkenin kuzeybatı kesimlerinde altın mâdeni işletilmektedir.
Ayrıca fosfat da bulunmuştur. Gine
körfezindeki kara sularında 1,968 yılında petrol
bulunmuş ise de işletilmemektedir.
Nüfus ve Sosyal Hayat
4.776.000’den fazla olan nüfûsunu çeşitli etnik
gruplar ihtivâ eder. Kilometrekareye 40.8 kişi düşer.
Güney kesimlerinde doğudan (Nijerya’dan)
gelen bir zamanlar ülkede iktidârı elinde bulunduran
Yorubolar, kuzeyde ise Fons ve Bariba kabîleleri
yaşar. Kabîle hayâtının devâm ettiği Benin’de,
göçebe olarak yaşayan Fovlani ve Peul
aşiretleri de vardır. Halk genellikle tarımla uğraşır.
Resmî dili Fransızca olan ülkede okul ve resmî
yerlerde Fransızca kullanılmakla berâber, halk
kendi mahallî lisanlarını devamlı kullanırlar. Halkın
% 17’si Müslüman, % 65’i Animist, kalanı ise
Katolik mezhebine dâhil Hıristiyanlardır. Okuma-
yazma oranı düşük olup % ll’dir. Eğitim, devlet
kontrolünde yapılır. Eğitim serbesttir. Orta öğretime
devâm eden öğrenciler ve halk 9 ay eğitim
gördükten sonra üç ay da askerî ve ideolojik eğitimden
geçirilmektedir. Benin Üniversitesi 1970’de
açılmıştır. Basın ve yayın tamâmen hükümet tarafından
yapılmaktadır. İki radyo ve bir TV istasyonu
ile 5000 basan günlük Ehuzu Gazetesi hükümet
tarafından idâre edilmektedir. Çalışanlar
için sosyal haklar tanınmamıştır, sağlık tesisleri de
yetersizdir.
Siyâsî Hayat
1960’ta Dahomey Cumhûriyeti adıyla bağımsızlığını
kazanan ülkede, 1964’te hazırlanan ilk
anayasa ile başkanlık sistemine dayanan bir idâre
kuruldu. 1965’te yapılan bir darbe neticesinde anayasa feshedildi 1968’de tekrar hazırlanan anayasa,
başkanlık sistemini kaldırmıyordu. 1972’de yapılan
yeni bir darbe ile bu anayasa kaldırıldı ve cunta
idâreyi ele geçirdi. Ülke, askerî cuntalar tarar/lndan Marksist-Leninist bir rejimle İdâre edilmeye
başladı. 1975 senesinde ülkenin adı “Benin
I – , Halk Cumhuriyeti” olarak îlân edildi. İhtilâl 11-
£^ deri cumhurbaşkanıdır. 69 üyeli bir millet mecli-
^ si vardiir.’. Bu meclisin 30 üyesi sivil, kalanı askerî
kişilerden müteşekkildir. Hepsi tâyin sûretiyle işbaşına,
gelir. i
; Ekonomi
Halkın çoğunluğu tarımla uğraşır. Kahve, hur-
. .;’ ma, yer fıstığı, tütün, fasulye,’biber, patates ye-.
• ‘ tiştirilir. Bol miktarda dış ülkelere satar. Yağ hurması
ürünlerinden büyük miktarda gelir sağlar.
Ormanlık bölgelerde bol miktarda Hindistan cevizi
bulunur. Son zamanlarda kıyılardan uzak kesimlerde
petrol bulunmuştur. Fakat henüz işletilmemektedir.
Bâzı küçük hayvanları besleyip, dış ülkelere
satarlar. Kıyı bölgelerde balıkçılık yapılır.
Sanâyisi kurulmamıştır. Sanâyi mâmüllerini
dışardan ithâl eder. Kireç taşı yatakları işletilmektedir.
Dış yardımlara büyük ihtiyaç duymakta
ve bütçesinin denkliğini böylelikle sağlamaktadır.
Daha çok Fransa’dan yardım almaktadır.