BERKE HAN

BERKE HAN; Altmordu hükümdârı. Islamiyeti
kabûl eden ilk Moğol hükümdârıdır.
Cengiz Hanın torunu ve Cuci Hanın oğludur.
Han olmadan önce Harezm’de yaşadığı sırada,
Şeyh Seyfeddîn Bekarzî vâsıtasıyla Müslüman oldu.
1255’te ağabeyi Batu Hanın ölümünden sonra
tahta geçen oğulları Sartak ve Ulakçı hanların da
kısa aralıklarla vefâtı üzerine tahta çıktı.
Devleti içerisindeki iç isyânları bastıran Berke
Han, yeğeni ve İlhanlı Hükümdârı Hülâgu’nun
gittikçe artan gücü karşısında Memlûk Sultânı Birinci
Baybars’la ittifak kurdu. Hülâgu’nun 1258’de
Bağdat’ı alarak yakıp yıkmasından sonra, Berke
Han Azerbaycan üzerinde hak iddiâ ederek Hülâgu’nun
üzerine yürüdü. Ancak 1262’de Kür Irmağının
kuzeyinde yapılan savaşı kaybederek Terek
Irmağına çekildi. Daha sonra kendisini tâkib
eden Hülâgu’yu bozguna uğrattı.
Berke Han, 1265’te Bizanslılarca Enez’de esir
tutulan Anadolu Selçuklu Sultânı İkinci Keykavus’u
kurtarmak için yeğeni Noyan komutasında
bir orduyu Balkanlara gönderdi ve Sultan’ın serbest
bırakılmasını sağladı.
Berke Han, saltanatının sonlarına doğru, Pekin’de
oturan Moğol Hükümdârı Kubilay’a bağlılığını
kaldırdı. Böylece onun zamânında Altınordu
bağımsız bir hâle geldi. Berke Han, 1266’da
Hülâgu’ya karşı yaptığı başarılı Kafkasya seferinden
dönüşte vefât etti. Nâşı, Saray Batu’ya getirilerek
defnedildi.
Berke Han zamânında Altmordu büyük bir
devlet hâline geldi. O, saltanatı zamânında Moğol
İmparatorluğu üzerinde önemli değişiklikler yaptı.
Kavmi arasında İslâmiyeti yaydı. İdâresi altındaki
bütün bölgelerde câmiler ve medreseler yaptırdı.
Âlim ve fakihlere izzet ve îtibâr göstererek,
ülkesine getirtti. İlmin yayılması için büyük gayret
gösterdi.