ASKERÎ ŞÛRÂ

A SK E R L İK ; Alm. Wehrdienst, Fr. Servise Militaire,
İng. Military service. Türk vatanını, istiklâl
ve cumhûriyetini korumak ve kollamak için
harp sanatını öğrenmek ve yapmak mükellefiyeti.
Askerlik deyincegününden, Askerlik Şûbesinden gönderilinceye
kadar geçen süreyi içine alır. İlk ve son yoklama
olmak üzere ikiye ayrılır. İlk yoklamada, kimlik,
adres ve askere alınacakların miktarları tesbit edilir.
Bu 1 Nisan ile 15 Mayıs târihleri arasında yapılır.
Son yoklama yirmi yaşma girince başlayıp askerlik
kararı aldırmayı içine alır. Bu 1 Temmuz 31
Ekim târihleri arasında olur.
2. Muvazzaflık devri: Askerliğine karar alınmış
şahsıyı, Askerlik Şûbesinden sevk târihinden
başlayarak terhis târihine kadar devâm eder. Bu süre
kânunla belirlenir.
3. Yedeklik devri: Askerin terhis olduğu zamandan
41 yaşma girilen senenin Ocak ayının birinci
gününe kadar olan devredir. Bu devre içinde
eğitimin tâzelenmesi, yeni silâhların öğretilmesi
için kısa sürelerle askere çağrılabilir. Seferberlik
ilânında ise tekrar askere alınabilirler.
Türk Silahlı Kuvvetlerini meydana getiren Kara, Deniz
ve Hava askerleri.
Türk, Türk deyince asker akla gelmiştir. Dünyâ orduları
içinde çeşitli muhârebe usûllerini en iyi bilen
ve uygulayan Türk askeri, yıldırım harbinin de
ilk ve en güzel örneklerini îmân, cesâret ve kâbiliyeti
ile çok defâ ortaya koymuştur. Türk askerinin
karşısında ekseriyâ tek milletin ordusu değil,
müttefik ordular zor dayanmış ve ekseri mağlûb olmuşlardır.
Birinci Kosova, Niğbolu, İkinci Kosova,
Varna, Mohaç Meydan muhârebeleri ve İstiklâl
Harbi bunun en güzel örnekleridir.
Türk milleti ve Türk askeri normal zamanlarda
ana karakterinin gereği olarak barış severdir. İnsan
sevgisi ile doludur. Ülke savunmasında ve savaşta
kükremiş arslan gibi cesur ve mücâdelecidir.
Onu bu hâle getiren hiç şüphesiz kutsal bir gâye
için savaşmaktan çekinmemesi ve “kalırsam gâzi,
ölürsem şehîd” inancıdır.
Türk ordusunda hizmet görmüş olan Fransız
Conte de Bonneval, Türk askeri için; “Türk askeri
kahraman, sabırlı, yorulmak bilmez, kanâatkâr
ve ateş karşısında emsâlsizdir. Usta ve muktedir bir
komutan, bu askerlerle, dünyânın bir kutbundan diğer
kutbuna muzaffer olarak gidebilir.” demiştir.
Askerlik kânununa göre, Türkiye Cumhûriyeti
uyruklu sağlam her erkek, askerlik yapmakla
görevlidir. Bu hizmet yirmi yaşma girince başlar.
41 yaşma girince sona erer. Yirmi yaşma girdiği
Ocak ayından kırk bir yaşma girdiği Ocak ayma
kadar geçen yirmi bir yıllık süreye “Askerlik Çağı”
denir. Bu çağ üç devreye ayrılır:
1. Yoklama devri: Asker olabilecek bir insanın
askerlik çağına girdiği yılın Ocak ayının birinci
Terhisten sonraki üç ay içinde, diğer seneler
îlân edilen zamanda Askerlik Şûbesine uğramayan
yükümlüler cezâlandırılırlar.
Er ve erbaşlar için muvazzaflık süresi on beş
aydır. Bu zaman, Bakanlar Kurulu kararıyla iki
ay kısaltılıp uzatılabilir. Yüksek öğrenim görmüş
olanlar on iki ay yedek subaylık, silahlı kuvvetlerin
ihtiyâcı dışında kalanlar altı ay askerlik yaparlar.
Bedelli askerlik: Yabancı bir ülkede bir yıl
süreyle işçi veya iş veren olarak bulunanlardan
askerlik çağma girenlere uygulanan sâdece temel
eğitim (iki ay) şeklindeki askerlik hizmetidir. Şartları
taşıyanlar, her sene hükümetçe tesbit edilen
Türk lirası karşılığı yabancı ülke parasını, askerliğe
başvuru târihinden başlıyarak 32 yaşını tamamladıkları
yılın sonuna kadar ödeme mecbûriyetindedirler.
27 Nisan 1986 yılında bedelli askerlikle
ilgili bir kânun çıkarıldı. Bu kânunun çıktığı
târihten önce bakaya ve yoklama kaçağı olanlar,
1988 Nisan ayı sonuna kadar mürâcaat ettiklerinde
bedelli askerlikten (üç aylık temel eğitim)
hükümetçe belirlenen ücretiinciAynı kânuna göre; Silahlı Kuvvetlerin ihtiyâcından
fazla asker geldiğinde istekli olanlar kura
karşılığı bedelli askerlik yapabilmektedirler.
Döviz karşılığı askerlik yapanlar için Temel
eğitim süresi 2 ay, bedelli askerlik yapanlar için Temel
eğitim süresi 3 aydır.
Askerlikle İlgili Tanımlar
Yükümlü: Askerlik hizmetini 1111 sayılı Askerlik
Kânunu’na göre yapmak mecburiyetinde
olan erkek Türk vatandaşına yükümlü denir. Türkiye
Cumhûriyeti vatandaşı olan her erkek 1111 sayılı
Askerlik Kânunu’nun birinci maddesi gereğince
askerlik yapmaya mecburdur.
Saklı: 20 yaşma girmiş oldukları hâlde isimlerini
nüfus kütüğüne yazdırarak nüfus cüzdanı
almamış olanlara saklı denir.
Yoklama kaçağı: Mazereti olmaksızın kânûnî
süresi içerisinde son yoklamasını yaptırmayanlara
yoklama kaçağı denir.
Bakaya: Kânûnî mazereti olmaksızın celbe icâbet
etmeyerek şevkini yaptırmayanlar ile celbe icâbet
ederek şevkini yaptırdıkları hâlde kıt’alarma
katılmayanlara veya geç katılanlara bakaya denir.
Firar: Kıt’asından veya vazifenin isbatı vücut
etmeye mecbur ettiği mahalden izinsiz altı günden
fazla uzaklaşmaya firar denir.
İzin tecâvüzü: İzin müddetini mazeretsiz altı
gün geçirmeye izin tecâvüzü denir.
Hava değişimi tecâvüzü: Hava değişimi müddetini
mazeretsiz altı gün geçirmeye hava değişimi
tecâvüzü denir.
Ertesi yıla terk: Kânûnî mazeretleri sebebiyle
müteakip yıl işlem göreceklere yapılan işleme
ertesi yıla terk denir.
Sevk tehiri: Kânûnî mâzeretleri sebebiyle silah
altına alınma işleminin geciktirilmesine sevk
tehiri denir.
Yükümlü sayısı (esnân): Askerlik görevini
yapanlar dâhil olmak üzere hâlen muvazzaflık
hizmetlerini yapmak için kıt’alarda bulunanlar,
yedeğe alınmış yedek subay ve astsubaylar, yoklama
kaçakları, bakayalar, kânûnî sebeplerle şevkleri
tehir edilenler ve askerlik şûbelerinde yabancı
kütük defterlerine kayıtlı olan yabancı personelin
tamâmına esnân denir.