ATKESTANESİ

ATKESTANESİ (Aesculus hippocastanum);
Aim. Rosskastanie, Fr. Marronier d’inde, Ing.
Horse-Chestnut. Familyası: Atkestanesigiller
(Hippocastanaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler:
Yol kenarları ve parklarda süs ağacı olarak yetiştirilir.
Nisan-temmuz aylarında çiçek açan, 15-25 m
boyunda, sık dallı ve yapraklı bir ağaç. Gövde
üzerinde karşılıklı durumda ve uzun saplı olan
yapraklar oldukça büyük görünümdedirler. Büyük
ve dik olan piramid biçimli çiçek durumları,çiçeklerin bileşik-salkım tarzında birleşmeleriyle
meydana gelmiştir. Aynı çiçek durumlarında bulunan
çiçekler ya erdişidir, veya dişi organın körelmesiyle
erkek çiçek hâlindedir. Dişi organı erkek
organlardan evvel olgunlaşır. Meyvenin gelişmesi
sonucunda genellikle bir, bâzan iki tohum
ihtivâ eden, eksokarpi derimsi (meyvenin dış çeperi)
ve dikenli, sarımsı yeşil renkte, küre biçiminde,
oldukça büyük üç parçaya yarılarak açılan
bir meyve verir. Oldukça büyük küremsi veya yumurtamsı
biçimli tohumlu olup, düzgün parlak
kahverenginde bir tohum kabuğuna sâhiptir. Endospermasız
olan, tohumun iç kısmı tamâmiyle
yağ ve nişasta ihtivâ eden geniş çeneklere mâlik ve
kendi üzerinde jjpvrık embriyo ile dolu bulunmaktadır.
ıjş , .
Tabiî olarak Balkanlar ve Kafkasya’da yetişir.
Gerek yol kenarlarında, gerek parklarda bir süs
ağacı olarak bütün Türkiye’de yetiştirilmektedir.
Kullanıldığı yerler: Daha çok bir süs bitkisi
olarak kullanılmaktadır. Çok beyaz ve yumuşak
olan odunu tornaya ve yontarak işlemeye uygundur.
İyi bal yapmaya elverişli olan bol miktardaki
balözü bezlerinden dolayı arıların akınına uğrar.
Tohumları keçi ve koyunlar tarafından yenilmektedir.
Ağacın kabuklarının ekserisi güneş yanmalarına
karşı pomat olarak hazırlanır. Tohumları
nişasta, yağ ve saponin yönünden zengindir. Tıpta
tohumları ağrı dindirici olarak, damar daraltıcı
özelliğinden dolayı varis, flebit ve hemeroide karşı
kullanılmaktadır. Romatizmaya da iyi gelmektedir.
Atkestanesi tohumlarından hazırlanmış bir
çok ilaç tedâvîde de kullanılmaktadır.
Ancak çocukların atkestânesi tohumlarının
yeşil dış kısımlarını yemeleri hâlinde zehirlenmelere
sebeb olur. Belirtileri göz bebeklerinin genişlemesi,
deride kırmızılaşma ve uyuşukluk hâli
ile olur.
Atkestanesi