ATKUYRUĞU OTU

ATKUYRUĞU OTU (E q u is e tum a rv e n s e ) ;
Aim. Ackerschactelhalm, Katzenschwanz, Fr.
Prèle des chams, Queue-de-chat, Ing. Horsetail.
Familyası: Atkuyruğugiller (Equisetaceae). Türkiye’de
yetiştiği yerler: Marmara, Kuzey, Orta ve
Doğu Anadolu bölgeleri.
Zemberek otu, ekli ot, ulama gibi isimlerle
de bilinen, nemli ve sulak yerlerde yetişen, 20-30
cm boyunda, çiçek açmayan bir bitki. Bitkinin
verimli ve verimsiz fertleri ayrı ayrı zamanlarda çıkar.
İlkbaharda yerden süren, dallanmamış, açık
kahverengi olan ve çiçek tozları taşıyan verimli
fertleri çıkar. Bu ilk dalların kurumasından sonra
içi boş, yeşil, dallanmış veya dik ve daha uzun verimsiz
dallar meydana gelir. Bitkinin kullanılan
yerleri de bu yeşil olan yaz dallarıdır.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin yeşil dallan
glikozitler, luteolin, sapanozid, izokuersetin ve alkaloidler
(nikotin, palustrin) ihtivâ eder. Bu bitki
16. yüzyıldan beri tedâvîde kullanılmaktadır.
Bitkinin özellikle idrar söktürücü, taş ve kum
düşürücü etkileri dolayısiyle, halk arasındaki
kullanılışı yaygındır. Ayrıca iç kanamaları durdurucu
ve yara iyi edici özellikleri de vardır. Bu
bitkinin genç yeşil sürgünleri özellikle at ve sığırlarda
kanlı idrar ile beliren zehirlenmelere sebeb
olur. İnsanlarda da aynı şekilde zehirlenmeler
görülebildiği için tıbbî miktarlar üstünde alınmamalıdır