Hitler’in İngiltere’ye karşı savaşı yalnız hava ve deniz harekâtıyle
sınırlandırmasının (Bismarck muharebeleri, mayıs), şubatta
İtalyanları desteklemek üzere Libya’ya general Rommel emrindeki
Afrika Korps birliğini göndermesinin sebebi, o sıralarda
alman başkumandanlığının S.S.C.B.’ye taarruz için «Barbarossa»
planını (18 aralık 1940) hazırlamakla meşgul olmasıdır,
önce, marttan berî mgiliz birlikleriyle takviye edilen yunan ordusunun
direnmesini ortadan kaldırmak gerekliydi. Bundan dolayı
Bulgaristan barış yoluyle işgal edildi (mart), alman ordusu
Yunanistan’a ve daha Önce Alınanlara düşman cepheye katılmış
Yugoslavya’ya karşı harekâta girişti (nisan). On bir gün içinde
general Kleist yugoslav ordusunu yenilgiye* uğrattı, general list
kuvvetleriyle birleşerek ingilizleri Yunanistan’dan (27 nisan)
ve sonra Girit adasından (mayıs) çıkardı. (Bk. a lm a n y a , askerî
tarih.) Bu olaylar alman ordusunun S.S.C.B.’ye karşı girişeceği
taarruzu bir ay geciktirdi. Yeni harekâta ancak 22 haziranda
başlandı. Yıldırım savaşının son başarısi olan Rusya seferi, Baltık
ülkelerinin. Beyaz Rusya’nın ve Ukrayna’nın Almanya’nın
eline geçmesini sağladı. Fakat aralık ayında Moskova önündeki
başarısızlık Almanya’nın o zamana kadar faydasını gördüğü kısa
süreli savaş anlayışının yıkıldığını ortaya koydu. Böylece ilk
defa alman ordusunun karşısında direnen bir cephe belirdi.
Bu yenilgi alman emir ve kumanda makamında ağır bir kriz
yarattı, Von Brauchitsch, Von Bock ve Von Rundstedt’in görevden
alınmalarına, Hitler’in kara ordusuna tamamıyle hâkim olmasınaemir ve kumandayı doğrudan doğruya ele geçirmesine
yol açtı (19 aralık). [Bk. a lm a n y a -r u s y a s a v a ş i .] Aynı şekilde
ingilizlerin durumunda da bir düzelme görüldü. 14 Marttan sonra
Kiralama ve ödünç Verme kanunu İngiltere’ye Amerikan sanayisinin
desteğini sağladı. 21 Martta İtalyan donanmasına karşı
kazanılan Matapan deniz savaşı ingilizlerin Akdeniz’de yeniden
üstünlük kurduklarını gösterdi. Berlin’in kışkırttığı ve
desteklediği Irak isyanı (mayıs) fransız doğu kıtalarıyle İngiliz
ve de Gaulle’cü hür transız birliklerini karşı karşıya bırakan
çetin bir \ muharebeden sonra bastırıldı, bu sayede de İngilizler
dolaylı , yoldan Lübnan’a ve Suriye’ye elkoymuş oldular.
1941 Yılı İtalya’nın Habeşistan’da yenilgiye uğraması ve
Cunningham’ın Libya’da saldırıya geçmesiyle (kasım) sona erdi.
Uzakdoğu’da Hindiçini, Siyam’ın askerî müdahalesini püskürttü
(ocak), bu ülkeyi saran japon kıskacı gittikçe daraldı. Temmuz
ayında japon kuvvetleri Koşinşin’ı işgal ettiler, burada askerî
yığınak yaptılar ve bu hareketleriyle Güneydoğu Asya yönünde
ilerleyeceklerini belli ettiler. Japonya’nın A.B.D.’ye karşı taarruzu
7 aralıkta Pearl Harbour baskınıyle başladı, böylece de
A.B.D. savaşa sürüklendi. 1940’ta hemen nemen hiç olan
amerikan savaş potansiyeli, japon taarruzu sırasında yeni yeni
ortaya çıkmağa başlıyordu. Fakat aralık 1941 sonundan itibaren
Washington’da Genelkurmay Başkanları Karma komitesi
kuruldu, böylece Amerikalılarla ingilızler arasında bir emir ve
kumanda birliği gerçekleşti