EBU NÜVAS (Haşan bin Hâni bin Abdülevvel)

EBU NÜVAS (Haşan bin Hâni bin Abdülevvel),
arap şairi (Ehvaz veya Basra 747’ye
doğr.- Bağdat 813’e doğr.) Çağının tanınmış
bilginleri olan Ebu Usame, Halefül Ahmer,
Ebu Ubeyde ve Ebu Zeyd’den ders gördü.
Kur’an ve Hadis üzerinde çalıştı. Sonra
Küfe ve Bağdat’da, abbasî halifeleriyle devlet
büyüklerine bağlandı. Harun-ür-Reşid’in,
Muhammed el-Emin’in, Mısır defterdarı Hatib’in
ve Bermekîlerden gelen devlet adamlarının
ilgisini çekti, onlardan yardım gördü.
Şiirlerinde gerçekçi; yaşadığını, gördüğünü,
günlük hayat olaylarını ele alan, sevgilerini,
yergilerini açıkça dile getiren, düşündüklerini
olduğu gibi ortaya koyan bir tutumu
vardı. Mısır’dan Bağdat’a döndüğü zaman
serbest bir hayat sürmesi, o çağdaki toplumun
kurallarına uymayan davranışları, yüzünden
halife el-Emin tarafından hapisle
korkutuldu ise de aldırmadı. Kendisi gibi
şair olan, güzelliği ve şiirleriyle herkesin
ilgisim çeken Canan adlı bir kadını sevdi.
Aşkını < açıkça, yapmacıklardan, üstü kapalı
deyimlerden uzak bir dille şürleştirdi.
Ebu Nüvas, arap edebiyatında yaşanan olayları
olduğu gibi şiire sokan, hayatının gizli
kapaklı yanlarını, günahlarını, sevaplarını
açığa vuran .bir şair olarak bilinir. Onun şiirlerinde
çağının olayları, gelenek ve görenekleri,
l)eğenilen, beğenilmeyen yanları yer
alır. Ebu Nüvas’ın şiirleri üç ana bölüme
ayrılır: Ağıtlar, yergiler ve sevgililerini konu edinenler. Ağıtları, samimiyetten uzak
ve başarısızsa da yergilerinde kelime oyunları,
çift anlamlı kavramlardan yararlanmayı
seven iğneli, dokunaklı bir anlatış, görülür.
Aşk şiirleri en başarılı ve en çok ilgi
çeken eserleridir.
Zamanın şiî bilginlerinden Nevbahti İsmail
bin Ebi Selh’i yakınlığına rağmen yermesi
yüzünden, onun tarafından öldürtüldüğünü
söyleyenler de vardır.
Şiirlerim Ebu Bekr es-Sufi, Hamza el-isfahanî,
İbrahim bin Ahmed et-Tabeti gibi edebiyatçılar
toplamışlardır. Bugün eldeki tek
eser bu şiir dergisidir. Arap edebiyatıyle uğraşan
batı bilginlerinin, özellikle Brockelmann’ın
Ebu Nüvas ile ilgili önemli çalış-:
maları, açıklamalı yayımlan vardır.